Morgunblaðið - 09.06.2006, Síða 41

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. JÚNÍ 2006 41
MINNINGAR
Citabria flugvél, tveggja sæta. Hann
flaug töluvert um nágrennið og uppí
Borgarfjörð til Snorra sonar síns á
Augastöðum í Hálsasveit þar sem
hann lenti á heimatúninu og naut
þess að fylgjast með búskapnum og
barnabörnunum í sveitinni. Jóhann-
es var heiðursfélagi í Flugklúbbi
Mosfellsbæjar síðustu árin. Ég held
að Billi hafi verið flugmaður af guðs-
náð, réttur maður á réttum stað, og
hann fundið sig sérstaklega vel í því
starfi. Hann var sérlega farsæll og
athugull, flaug öllum flugvélum
Flugfélags Íslands sem komu á eftir
Waco tvíþekjunum, var í forystu-
sveit flugmanna F.Í. allan sinn
starfsaldur og skilaði sínu flugfari og
farþegum ávallt heilum heim.
Það er veruleg eftirsjá að Jóhann-
esi Snorrasyni, hann setti svo sann-
arlega svip á samtíðina, var vin-
margur og vinsæll, hrókur alls
fagnaðar hvar sem hann kom.
Ég votta börnum hans, þeim
Binní, Dolla, Balda, Hjördísi, Lalla
og Bamba og öðrum aðstandendum
mína innilegustu samúð. Ég þakka
og rúmlega hálfrar aldar tryggð og
vináttu Billa frænda.
Far í friði.
Jón Karl Snorrason.
Ég mun hafa verið rúmlega
þriggja ára þegar fjölskylda mín
flutti í Garðabæinn og leiðir okkar
Jóhannesar lágu fyrst saman. Yngsti
sonur hans varð þá minn besti vinur
og hafa Jóhannes og fjölskylda hans
verið stór hluti af lífi mínu allt frá
þeim tíma. Um leið og tilkynningin
um fráfall Jóhannesar barst hvarfl-
aði hugurinn að öllum þeim ómetan-
legu minningum sem ég á um ein-
stakan mann sem frá fyrstu tíð hefur
verið mikill áhrifavaldur í mínu lífi.
Móðir mín hefur oft sagt mér af
ómetanlegri hjálpsemi Jóhannesar
og Örnu í hennar garð þegar faðir
minn lést. Þá var ég sjö ára. Fjöl-
skylda mín bjó einu húsi frá heimili
þeirra Jóhannesar og Örnu á Lind-
arflötinni í Garðabæ. Þetta var erf-
iður tími og að mörgu var að huga
fyrir móður mína með fjögur börn.
Hún þurfti þó aldrei að hafa áhyggj-
ur af mér, yngsta barninu. Ástæðan
var sú að nokkrum dögum eftir and-
lát föður míns bönkuðu Jóhannes og
Arna upp á, réttu mömmu lykil að
vaskahúshurðinni á heimili þeirra og
sögðu henni að setja bara drenginn
inn fyrir á morgnana þegar hún færi
til vinnu og þau skyldu líta eftir hon-
um. Þeir félagarnir væru hvort sem
er saman öllum stundum. Frá þeim
tíma var ég heimagangur heimili
þeirra hjóna og nánast einn af fjöl-
skyldunni.
Margt var brallað á Lindarflötinni
og alltaf var Jóhannes jafnáhuga-
samur og tók þátt í því sem við strák-
arnir vorum að gera. Fyrst voru það
reiðhjól og reiðhjólaviðgerðir, næst
voru það kassabílar, mótorhjól, fjar-
stýrðar flugvélar og loks bílar af
gerðinni Volkswagen bjöllur. Marg-
ar tilraunir voru gerðar undir því yf-
irskini að verið væri að endurbæta
þessi leikföng okkar. Alltaf var Jó-
hannes nálægur til að gefa góð ráð
og aðstoða. Ef eitthvað vantaði til
verksins þá var hann stokkinn í burt
til að útvega þau verkfæri eða vara-
hluti sem nauðsynlegir voru til að
klára verkefnið. Oft á tíðum komum
við drengirnir skömmustulegir heim
eftir að hafa skemmt eitthvað af
þessum leikföngum okkar. Þá heyrð-
ist jafnan í Jóhannesi Snorrasyni:
„Jæja, þá er búið að hafa gaman að
því, – þá er það ónýtt“. Svo bretti
hann upp ermarnar og tók til við að
hjálpa okkur við að koma öllu í samt
lag aftur.
Alla tíð hefur Jóhannes verið
áhugasamur um það sem ég hef tek-
ið mér fyrir hendur, og ekki dró úr
þeim áhuga eftir að ég komst á full-
orðinsár. Það er nokkuð víst að hann
átti sinn þátt í því að ég smitaðist af
flugbakteríunni. Ekki varð aftur
snúið frá flugmálunum, og hef ég
alltaf átt stuðning Jóhannesar vísan.
Ég sagði honum eitt sinn að ég væri
að velta fyrir mér flugtengdu há-
skólanámi í Bandríkjunum. Áður en
ég vissi af var hann búinn að snara
fram ritvélinni og vélrita bréf til eins
af vinum sínum hjá Boeing-flugvéla-
verksmiðjunni. Fyrst að strákurinn
ætlaði í háskólanám var eins gott að
hann færi í almennilegan skóla. Þeg-
ar svarið barst kom að sjálfsögðu
ekki annað til greina en að hlíta þeim
ráðum og fara í þann skóla sem mælt
var með.
Fyrir nokkrum árum tók ég við
starfi á sviði flugöryggismála. Að
venju ráðfærði ég mig við Jóhannes
áður en ég tók endanlega ákvörðun
um starfið en hann hafði meðal ann-
ars gegnt því á sínum glæsta ferli.
Eftir að hann ítrekaði hversu krefj-
andi og oft á tíðum erfitt starfið væri,
hvatti hann strákinn til að taka starf-
inu og gaf honum í veganesti nokkur
þeirra hollráða sem reynst hafa hvað
best í starfinu.
Jóhannes Snorrason var afbragð
annarra manna. Hann var góður í
gegn, hlýr, og svo dæmalaust
skemmtilegur. Betri og traustari
læriföður er ekki hægt að óska sér.
Það er mikil gæfa fyrir mig að hafa
kynnst Jóhannesi og að hafa notið
hans góðu nærveru og átt hann að í
öll þessi ár. Það eina sem getur sefað
söknuðinn er minningin um frábær-
an mann. Að þeirri minningu verður
hlúð um aldur og ævi. Við Guðbjörg
sendum Örnu, börnum Jóhannesar
og fjölskyldum þeirra einlægar sam-
úðarkveðjur.
Þormóður Þormóðsson.
Með nokkrum orðum langar mig
til að minnast hartnær sextíu ára
vináttu við Jóhannes Snorrason.
Það var í októberbyrjun 1945 sem
ævintýrið hófst – flugkennslan hjá
Flugskólanum Cumulus á Tiger
Moth. Ógleymanlegir tímar og kenn-
arar voru þeir Smári Karlsson,
Magnús Guðmundsson, Skúli Axels-
son og Jóhannes Snorrason sem
jarðsettur er í dag. Upp frá því hófst
ævilöng vinátta milli okkar.
Þegar sá sem þetta skrifar hóf
störf hjá Flugfélagi Íslands árið 1947
þá var Jóhannes þegar orðinn yfir-
flugstjóri þar. Fyrir ungan flugmann
var ekki lítils virði að eyða fyrstu
flugmannsárunum undir stjórn Jó-
hannesar og efast ég um að hægt
hafi verið að fá betri skólun fyrir
unga flugmenn á þessum árum. Það
var ómetanlegt að fá að fljúga undir
stjórn þessara frumherja flugsins
sem störfuðu hjá Flugfélagi Íslands
á þessum árum, undir stjórn Arnar
Johnson og síðar hjá Lofleiðum und-
ir stjórn Alfreðs Elíassonar.
Þessir frumherjar flugsins, hand-
hafar fyrstu flugskírteina sem gefin
voru út hér á landi,virðast þegar til
baka er litið, hafa haft þá köllun að
ala upp flugmenn framtíðarinnar. Vil
ég minnast þeirra, lífs og liðinna,
með virðingu og þakklæti fyrir fram-
lag þeirra til flugmála Íslands. Af
þessum hópi finnst mér Jóhannes
hafa verið fremstur meðal jafningja.
Af metnaði fyrir hönd yngri kynslóð-
ar í fluginu sem birtist meðal annars
í því að Jóhannes bauð upp á flug-
stjórasætið svo fljótt sem traustið
leyfði.
Ótalmargt lagði Jóhannes af
mörkum til flugmála – ætla ég ekki
að gera því skil hér en vil þó minnast
margra ára setu hans í flugráði – það
eru mörg spor á langri göngu í ör-
yggismálum flugs hér á landi sem
Jóhannes og jafnaldrar hans skilja
eftir sig. Jóhannes var fyrsti formað-
ur í rannsóknarnefnd flugslysa frá
upphafi og til 1980 en þá lét hann af
störfum. Því má með sanni segja að
hann hafi markað brautina við að
bæta og auka öryggi í flugi. Ungir
flugmenn sem nutu leiðsagnar Jó-
hannesar geta horft til hans með
þakklæti.
Að leikslokum minnist ég ótal-
margra samverustunda við hvers
kyns leik og störf. Áhugamálin fóru
vel saman. Margs er að minnast eftir
sex tugi ára en efst í huga mér eru
margvíslegar veiðiferðir farnar til
skemmtunar. Rjúpa, gæs og endur á
haustin og lax og silungur á sumrin.
Ferðir vegna starfs okkar í flug-
stjórnarklefa milli fjarlægra landa –
en eins og alkunna er, varð hann
fyrstur til að fljúga með farþega í
áætlunarflugi frá Íslandi. En Jó-
hannes var ekki aðeins meistari í
flugstjórnarklefanum.Verklagni
hans svo sem við sveitastörf og
kunnátta hans í glímu við veður og
vinda var honum í blóð borin – eðl-
isgreind segja sumir og fékk Jó-
hannes vinur minn og samstarfs-
maður drjúgan skerf af henni í
vöggugjöf. Ég bið Guð að blessa
minningu Jóhannesar Snorrasonar
og votta eiginkonu og ættingjum
hans samúð mína.
Karl Eiríksson.
Nafn Jóhannesar Snorrasonar
mun ætíð verða tengt fluginu á Ís-
landi órjúfanlegum böndum. Þegar
við vorum stráklingar og heyrðum
nafn hans nefnt datt okkur undir
eins í hug eitthvað ævintýralegt og
spennandi, eitthvað í sambandi við
flug.
Þegar við félagarnir vorum svo
lánsamir að fá vinnu við flug hjá
Flugfélagi Íslands var það undir
handleiðslu Jóhannesar og hefur það
veganesti dugað okkur vel og verður
seint fullþakkað.
Sumir menn eru þeirrar gerðar að
í návist þeirra laðast fram það bezta
sem í mönnum býr.
Þannig maður var Jóhannes
Snorrason.
Ávallt hress og kátur, hvetjandi og
jákvæður. Manni leið alltaf vel í
vinnunni þegar maður var að fljúga
með honum.
Þegar kom að grunnþjálfun okkar
á B-727 þotuna, sem fram fór suður í
Flórída í Bandaríkjunum, var það
undir leiðsögn hans og samstarfs-
manna hans. Sá tími verður okkur
alltaf ógleymanlegur. Í höndum
lærimeistaranna varð þjálfunin bæði
markviss og skemmtileg, þótt erfið
væri á köflum.
Stundirnar á milli, þegar slappað
var af, eru ekki síður minnisstæðar.
Að fá að njóta þeirra forréttinda að
hlusta á þá félaga, Jóhannes og Gilla
Magg, flugvélstjórann okkar, segja
sögur og glettast hvor við annan,
verður seint fullþakkað. Senurnar
sem þeir félagar tóku voru hreint út
sagt alveg óborganleg skemmtun.
Það er nefnilega þannig að sumir
hafa frásagnargáfu en aðrir ekki. Jó-
hannes Snorrason var einn af þess-
um mönnum sem unun var að hlusta
á segja frá. Þá nutu sín til fulls þeir
eiginleikar hans sem eru svo minn-
isstæðir. Leiftrandi frásagnargleði,
kímni og glettni auk stálminnis
tvinnaðist þannig saman að flokkast
verður undir sérstaka listgrein – frá-
sagnarlistina.
Að fá að verða samferða slíkum
manni, innan og utan vinnu, er nokk-
uð sem maður þakkar fyrir ævilangt.
Við þig, Jóhannes, kæri vinur,
segjum við þetta: Takk fyrir okkur.
Ástvinum sendum við samúðar-
kveðjur.
Jón Pétursson,
Kjartan Norðdahl.
Það var mikil gæfa fyrir okkar
unga lýðveldi og ekki síst flugmálin
sem voru í mótun, fyrri part síðustu
aldar að ungir og djarfhuga menn
tóku þátt í þróun og uppbyggingu
þeirrar flugstarfsemi sem nú er svo
snar þáttur í daglegu lífi okkar. Þökk
sé þeim frumherjum sem með áræði
og dugnaði mörkuðu leiðina til þeirra
miklu framfara sem orðið hafa í flug-
málum okkar. Þar var Jóhannes R.
Snorrason sem við kveðjum hinstu
kveðju í dag í fylkingarbrjósti. Kynni
okkar hófust á vordögum 1946 er
þeir Magnús Guðmundsson, Smári
Karlsson og Jóhannes stofnuðu flug-
skólann Cumulus og má því segja að
þeir hafi lagt grunninn að flug-
kennslu á Íslandi. Jóhannes var mik-
ill og sterkur persónuleiki, hann dáði
stórbrotna náttúru Íslands og Græn-
lands og lýsir hann því best í bók
sinni Skrifað í skýin. En sú bók hefur
að geyma mikinn fróðleik um sögu
flugs á Íslandi og ekki síst minning-
arbrot úr gifturíku starfi hans sem
flugstjóri, leiðtogi og leiðbeinandi.
Þau hjón Arna og Jóhannes urðu
fyrir miklum missi er Haukur sonur
þeirra lést langt um aldur fram, mik-
ill efnispiltur og blessuð sé minning
hans. Hjörleifur og Jóhannes Örn
feta í fótspor föður síns og eru báðir
flugstjórar hjá Icelandair.
Ég vil að leiðarlokum þakka Jó-
hannesi R. Snorrasyni fyrir farsæla
vegferð hans, vináttu og tryggð um
hálfrar aldar skeið. Ég votta Örnu og
öllum ástvinum hans mína dýpstu
samúð. Veri hann að eilífu Guði fal-
inn.
Aðalsteinn Dalmann Októsson.
Hann horfir út. Höfuðborgin
skartar sínu fegursta. Við sjáum
fjölda fólks, sem safnast hefur sam-
an á flugvellinum, til að fagna komu
Gullfaxa, fyrstu íslensku þotunnar.
Við stjórnvölinn er Jóhannes R.
Snorrason yfirflugstjóri. Það ríkir
bjartsýni og gleði um borð og eins og
ávallt óskorað traust til flugstjórans.
Ég varð þeirrar gæfu aðnjótandi 10
árum áður að verða einnig samferða
Jóhannesi þegar annað stórt fram-
faraskref var stigið í flugmálum
þjóðarinnar, er tvær nýjar skrúfu-
þotur komu til landsins 2. maí 1957,
Gullfaxi og Hrímfaxi.
Það var ávallt mikil eftirvænting
að setjast á skólabekk og læra um ný
og fullkomnari tæki til að bæta flug-
samgöngur okkar fámennu þjóðar,
einangraðrar frá umheiminum, og að
vera með Jóhannesi var eins og að
vera með jafnaldra. Þetta góða skap,
drengileg framkoma og bjartsýni á
hverju sem gekk og svo þegar hann
var kominn í flugstjórabúninginn og
varð fyrirliðinn sem allir treystu. Jó-
hannes var með flugskírteini nr. 5 á
eftir Sigga flug, Birni Eiríkssyni,
Agnari Kofoed-Hansen og Erni Ó.
Johnson. Eins og mörg ævintýri
krafðist flugævintýri okkar Íslend-
inga margra fórna og þrotlausrar
baráttu frumkvöðlanna, sem höfðu
ekki í neinn reynslubrunn að leita, en
urðu að taka út sína eigin reynslu
með þrotlausum tilraunum og bar-
áttu við slæmar aðstæður, ófull-
komnar vélar, lélega flugvelli og
óblíð skilyrði í dreifbýlu fjallalandi.
En eins og í flestum ævintýrum var
það bjartsýni frumkvöðlanna, sem
fleytti okkur áfram, og þess vegna
valdi ég tvö stór skref á flugmanns-
ferli Jóhannesar vinar míns sem inn-
gang að þessum minningarorðum.
Ég þakka Jóhannesi fyrir ára-
langa samfylgd, sem aldrei féll
skuggi á. Ég bið guð að vaka yfir
Örnu, börnum, afkomendum,
tengdabörum, Önnu og Snorra og
ættingjum Jóhannesar.
Guðmundur Snorrason.
Jóhannes Snorrason er látinn og
þar kveður mikill og góður Íslend-
ingur.
Samskipti okkar sýndu mér og
sönnuðu að hann var heillyndur mað-
ur sem vildi landi sínu og þjóð allt hið
besta, vökumaður fyrir þjóðlegum
íslenskum gildum.s
Snorrungakynsins góða gerð bjó
honum í huga og sál og gerði honum
kleift að fljúga á arnarvængjum
hæfni og mannkosta vítt um veröld
alla.
Hann var um langt skeið einn
reyndasti og besti flugstjóri okkar
Íslendinga og skrifaði í skýin stóra
sögu, sögu sem mun ekki gleymast
né glata gildi þótt tímar líði. Jóhann-
es lifði gífurlega breytingatíma á
sínu æviskeiði og fór víða sem fyrr
segir, en alltaf, alla tíð, var hann Ís-
lendingur með stórum staf, stoltur af
landi sínu og þjóð og góður fulltrúi
síns heimalands hvar sem hann steig
á foldu.
Hann lifði langa ævi en óx að
mannslund og göfgi til síðustu stund-
ar. Það býr í eðli trúrra manna að tjá
það rétta og sanna og Jóhannes
Snorrason var slíkur maður.
Sá sem á leið um lönd og mar
lætur sig fjölmargt dreyma.
Ferðin frá Brekku bernskunnar
byrjar í dalnum heima.
Nærum í brjósti þakkarþel,
þrungnir af vilja greiðum.
Foreldra-arfinn vöxtum vel,
víkjum ei þar af leiðum.
Sigrandi dáð þar sólskin ber,
saman við stöndum vörðinn.
Föður og móður minning er
mörkuð í heimasvörðinn.
Göngum þar enn um gróin tún,
gætum að hverju merki.
Þar sem að forðum hann og hún
héldu sig fast að verki.
Þó að menn skrifi skýin í
og skapi sér veg á flugi.
Hugsað er alltaf heim á ný,
horft yfir áratugi.
(RK)
Og það vantaði ekki að Jóhannes
hugsaði heim, hvar sem hann fór um
loft og láð. Hann hélt í sínar fyrstu
rætur og hlúði að þeim, vökvaði þær
og virti, alla sína daga. Hann átti vini
víða um heim og sterk voru tengsl
hans við mörg lönd, en aðeins eitt
land átti hjarta hans óskipt – Ísland.
Ég kveð Jóhannes Snorrason með
þakklæti og virðingu fyrir góð og
gefandi samskipti og votta eiginkonu
hans og eftirlifandi börnum samúð
mína vegna andláts hans.
Rúnar Kristjánsson.
Við sem störfuðum í Samstöðu um
óháð Ísland á árunum kringum 1990
urðum þeirrar gæfu aðnjótandi að
kynnast Jóhannesi Snorrasyni sem
var einn af stofnendum samtakanna
og meðal dyggustu talsmanna
þeirra. Jóhannes, sem hafði farið
víða og kynnst mörgu, varaði ein-
dregið við því að þjóðin fórnaði því
sjálfstæði sem hún svo lengi hafði
barist fyrir. Hann hafði trú á getu
okkar Íslendinga og taldi þjóðina
betur komna með því að skipa sínum
innri málum sjálf í stað þess að
ganga inn í bandalag Evrópuríkja
eins og markvisst var unnið að með
samningnum um hið evrópska efna-
hagssvæði. Þegar Samstaða um óháð
Ísland ákvað að hefja undirskrifta-
söfnun til að óska eftir því að samn-
ingurinn yrði borinn undir þjóðarat-
kvæði dró Jóhannes ekki af sér við
þá söfnun. Það stríddi enda gegn lýð-
ræðisvitund hans að svo stór og af-
drifaríkur samningur væri tekinn til
afgreiðslu án þess að þjóðin fengi áð-
ur að segja álit sitt. Við erum þakklát
fyrir það að hafa átt samleið með eld-
huga eins og Jóhannesi og sendum
öllum aðstandendum samúðarkveðj-
ur við fráfall hans.
Fyrir hönd nokkurra félaga úr
Samstöðu um óháð Ísland.
Kristín Einarsdóttir.
Morgunblaðið/RAX
Jóhannes í flugstjórnarklefa að loknu síðasta millilandaflugi hans sem
flugstjóri, 7. nóvember 1980.