Morgunblaðið - 30.07.2006, Blaðsíða 20

20 SUNNUDAGUR 30. JÚLÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Erfiðasta frí sem maður fer í,er að veiða lax á Íslandi íviku. Maður þarf að fara íþriggja vikna leyfi til
Frakklands á eftir, til að jafna sig.
Og fjölskyldan heldur að maður sé
hér í indælis afslöppun.“
Sir Richard Needham er að
borða morgunverð í veiðihúsinu við
Langá og það er ekki að sjá að
hann sé stressaður við veiðarnar,
eða þreyttur þrátt fyrir gaman-
samar yfirlýsingarnar. Klukkan er
orðin níu og yfir honum og félaga
hans, veiðikonunni Rowan Peto, er
ró sem er algengara að sjá hjá er-
lendum en innlendum laxveiði-
mönnum á Íslandi. Enda eru Ís-
lendingarnir í hollinu búnir að
kasta í tvo tíma þegar þau klæðast
vöðlunum.
„Við erum á leiðinni „upp á
fjall“, það er frekar lítill fiskur þar
ennþá,“ segir Sir Richard. „Ég er
ekki viss um að við náum nokkr-
um.“
„Jú jú,“ segir leiðsögumaðurinn
Tim Edwards. „við setjum í fiska.“
Ellefu laxar á gárutúpu
Það er hlý austanátt þegar við
ökum af stað slóðana upp á efsta
veiðisvæði Langár. Þetta er í
fimmta sinn sem Sir Richard
Needham veiðir hér; á fimm dög-
um hefur hann landað 13 löxum –
og hefur misst enn fleiri.
„Ég er farinn að þekkja marga
veiðistaði hér, samt er áin aldrei
eins; aðstæðurnar breytast. Að
þessu sinni hef ég náð ellefu löxum
á hits, þetta eru svo til allt æsileg-
ar yfirborðstökur.
Það er mjög spennandi að veiða
með gárubragðinu – en maður tap-
ar helmingi fiskanna. Krókarnir
eru svo smáir. Tvo dagana landaði
ég einum laxi en missti fjóra. Dag-
inn þar á eftir setti ég í þrjá og
landaði öllum. Það er engin regla í
þessum laxveiðum.“ Hann horfir út
um gluggann á náttúruna sem er
böðuð mildu sólarljósi. „Hvað kall-
arðu þennan fugl?“ spyr hann og
bendir á stelk. „Borðið þið hann?
Nei. Í gær var rjúpa með átta unga
við einn hylinn, það var gaman að
fylgjast með henni. Ekki vildi ég
skjóta rjúpu, en mér finnst allt í
lagi að skjóta fasana. Það má
rækta þá.“
Hann horfir út á ána. „Fyrir
þremur árum voru miklir þurrkar
hér og þá fannst mér ekki mjög
gaman að veiða. Það var eins og
fiskurinn væri allur að deyja úr
súrefnisskorti. hann lá í nokkrum
hyljum, mjög vesæll, og þar var
barið á honum.
Ég get aldrei skilið af hverju
laxinn tekur. Í gær, sem dæmi, var
ekkert að gerast lengi vel. Fiskur-
inn hreyfði sig ekki. Skyndilega fór
hann svo að taka og ég náði þrem-
ur á 40 mínútum. Þetta er stór-
furðulegt!
Og enginn veit af hverju hann
tekur, eða af hverju sumir laxar
taka fluguna en aðrir ekki.“ Hann
hristir höfuðið af undrun yfir
háttalagi fiskanna.
Laxinn eltur eins og hundur
„Mér finnst ég geta merkt það á
laxi sem ég sé stökkva, að það sé
meira af stórum laxi en síðustu ár.
Ég setti í tvo slíka á hitsið en land-
aði hvorugum. Þeir eru sjálfsagt
varkárari en smálaxinn, þeir eru
lífsreyndari.“
Síðan veltir Sir Richard fyrir sér
spurningunni um eftirlætis veiði-
svæði sín í ánni.
„Ætli það sé ekki Krókódíll.
Hann er strax fyrir ofan sjóinn,
þar taka laxarnir oft á brotinu og
fara aftur niður í sjó. Þá þarf að
„ganga með hundinn“ – elta fisk-
inn. Fyrr í vikunni þurfti ég að elta
einn „hundinn“ eina þrjú hundruð
metra áður en ég gat strandað
honum. Það var eins og að vera
með ódælan Springer Spaniel sem
vill alltaf hlaupa í öfuga átt við þá
sem þú ert að fara! Það getur verið
mjög spennandi.
Í gærkvöldi náði ég öðrum þar
og hann fór líka út í sjó. Þá svindl-
uðum við og notuðum háfinn, ann-
ars hefði ég þurft að elta.“
Needham og Peto hefja veiðar í
kunnum veiðistöðum með sér-
kennileg nöfn: hún í Kamparí og
hann í Neðri-Kamparí. Undir hjá
honum er blálituð hitstúpa með
krók númer 16. Þetta er flugan
sem hefur gefið honum mest í vik-
unni. Laxinn hefur verið seinn að
ganga á efsta veiðisvæðið þetta
sumarið, búið er að setja í tvo í
Kamparí til þessa en báðir sluppu.
Sir Richard veiðir hylinn vand-
lega, án þess að verða var. Að því
búnu hvetur Tim hann til að fara
yfir Kamparí, á eftir Peto, því hún
reisti lax á einum stað.
Hann segir Tim að byrja sjálfur
að kasta, hann ætli aðeins að tylla
sér.
Endurreisti Belfast
Hann rifjar upp þá tíma, er hann
sneri til lands forfeðra sinna, Norð-
ur-Írlands, sem ráðherra.
„Ég er sá ráðherra sem hefur
verið lengst þar við stjórnvölinn.
Það var yndislegt starf, og ekki
síst þar sem ég sá um allt annað en
öryggis- og stjórnmál. Ég sá um
efnahags- og viðskiptamálin, um-
hverfis-, húsnæðis- og skipulags-
mál; mitt hlutverk var að end-
urskipuleggja og byggja upp
efnahagslíf svæðisins. Ég byggði
Belfast upp að nýju. Á þessum
tíma, 1985, var Belfast alveg
hræðileg. Sundursprengd og her-
menn út um allt. Byssur og hræði-
legar byggingar. Nú er Belfast
eins og hver önnur nútímaleg evr-
ópsk borg, friðsæl og falleg.
Fjölskylda mín hafði verið í
Norður-Írlandi síðan á 17. öld og
þannig var ég í vissum skilningi að
snúa heim og einstakt tækifæri að
fá að taka þátt í uppbyggingunni.
Ég hafði ákveðna sýn á framtíð
mannlífsins í landinu. Ég líkti Bel-
fast við Napolí,“ segir hann og
hlær. „Ég fór til Napólí og spurði
borgarstjórann hvað ég gæti lært
hjá þeim. Hann svaraði: Napolí er
full af skít en við eigum með
nokkra demanta – lykilatriðið er
hvernig stutt er við þessa demanta.
Ég sneri aftur og sagði: Belfast er
full af skít en við eigum heldur
enga demanta! Við urðum að byrja
á að skapa demantana. Við fengum
fyrirtæki í lið með okkur, styrktum
þau til að ráðast í verkin og sköp-
uðum smám saman þessa demanta.
Við fengum bestu arkitekta og
borgarskipuleggjendur heimsins í
lið með okkur. Og við virkjuðum
fólkið í hverfunum.
Belfast er yndisleg borg, hún
villtist bara af leið og fólkið lenti í
öngstræti, margir fóru. Lykillinn
að endurreisninni var að endur-
reisa stolt fólksins og tengingu
þess við fortíðina.
Það varð sífellt erfiðara fyrir
hryðjuverkamennina. Ég gaf fólki
alltaf símanúmer Gerry Adams ef
þeir létu eitthvað á sér kræla, og
sagði: Ekki skamma mig, hringið í
hann,“ segir Sir Richard og hlær.
„Nei, framtíð Norður-Írlands er
björt. 90% fólksins er frábært.
En 10% lifa læst í eymdar-
ástandi, eyrnamerkt IRA öðrum
megin og UDA hinum megin. Það
er skelfilegt. Eins og norræn út-
gáfa af Sikiley.“
Má ekki hugsa um kynlíf
Sir Richard kom fyrst til Íslands
að veiða fyrir sex árum, fyrir til-
stilli góðs vinar.
„Mér leiðist að fara til veiða og
veiða ekki neitt! Þess vegna er
ekkert voðalega gaman að veiða lax
í Skotlandi; það er svo sjaldan sem
maður veiðir eitthvað,“ segir hann
með glettnisglampa í augunum.
„Ísland er frægt fyrir laxinn og
hvað það er mikið af honum. Áður
en ég hætti í stjórnmálum hafði ég
ekki efni á að koma hingað, en síð-
ustu ár hef ég látið það eftir mér
og eytt frábærri viku við veiðar
með vinum mínum.
Atlantshafslaxinn er hér að
ganga beint úr sjónum, hann er
sterkur og spennandi bráð. Laxinn
er konungur fiskanna, ekki satt?
Hann er yndislegur og spennandi.
Og þetta er svo fallegur fiskur.
Svo er ánægjulegt að sjá hvað
ánni er vel stjórnað og vel gengið
um hana. Landslagið hér er
kannski ekki eins fallegt og í Skot-
landi, en það er samt fallegt.“
Hann lítur í kringum sig. „Sjáðu
bara,“ segir hann: „Villtur gróð-
urinn, blómin, kindur, allir þessir
fuglar; það er alltaf eitthvað að
skoða.
Annars má maður ekki hugsa um
neitt annað en veiðina þegar maður
er að veiða. Ekki einu sinni um
kynlíf!“ Og hann hlær hjartanlega.
Í sömu mund er kallað: „Sir Rich-
ard!“ Tim stendur við Kamparí
með kengbogna stöng. Lax hefur
tekið rauða Frances. Needham
sprettur á fætur en um leið slaknar
á línunni, laxinn er farinn.
Kamparíhyljirnir gáfu ekki laxa
þennan morgun og þá var ekið aft-
ur niður slóðann. Peto fór úr bíln-
um við Hornhyl en Tim fylgdi Sir
Richard að Klettakvörn. Hitsið
rennur þar yfir streng milli grjóta
og lax kemur svo að segja strax á
eftir. Og eftir nokkur köst í viðbót
tekur einn. „Fljótur, taktu mynd!“
kallar Sir Richard og að myndatök-
unni lokinni er laxinn slopinn.
„Jæja, þú náðir allavega mynd-
inni,“ segir veiðimaðurinn þegar
við göngum aftur að bílnum.
Þetta var gaman!
Bjargstrengur er í víðu gili með
gráum klettaveggjum. Þar er gáru-
bragðið einnig reynt og þarna er
greinilega saman kominn fjöldi
laxa, þeir stökkva á fimm stöðum
hið minnsta, við mikla gleði við-
staddra. Og ekki þarf að kasta oft
áður en einn tekur. Þetta er löng
og æsileg viðureign. Flugan er smá
og haldið getur þar af leiðandi ver-
ið lítið. Fiskurinn stekkur aftur og
aftur og alltaf nær veiðimaðurinn
að leggja stöngina niður svo slynk-
ur komi ekki á línuna. Þegar hann
reynir síðan að lempa laxinn nær
landi, nær hann nokkrum sinnum
að strika aftur út í strenginn. Að
lokum tekst Sir Richard með róleg-
heitum að koma fiskinum upp á
grunnt vatn við klettinn sem hann
hefur fært sig upp á og þar nær
Tim að hafa á honum hendur, eftir
að laxinn hefur gert heiðarlegar til-
raunir til að sleppa.
„Þetta var gaman, var það
ekki?“ segir Sir Richard að viður-
eigninni lokinni, og augun ljóma af
gleði.
„Ekki segja mér að til sé neitt
sem er meira spennandi en þetta!
Það er ekki til.“
„Eigum við ekki að fara aftur
útí?“ spyr Tim.
„Auðvitað,“ er svarið.
Og samtímis stekkur lax neðst í
hylnum – eins og fyrirheit um fleiri
tökur.
Ekkert meira spennandi en þetta
Morgunblaðið/Einar Falur
„Hef aldrei skilið af hverju laxinn tekur.“ Sir Richard Needham nýtur aðstoðar leiðsögumannsins Tim Edwards við að landa laxi í Langá.
Eftir Einar Fal Ingólfsson
efi@mbl.is
Sir Richard Needham, sem var við veiðar í
Langá í liðinni viku, var þingmaður breska
Íhaldsflokksins 1979 til 1997. Á árunum 1985 til
1992 var hann ráðherra á Norður-Írlandi og
bar meðal annars ábyrgð á enduruppbyggingu
Belfast. Árið 1992 varð Sir Richard viðskipta-
ráðherra og gegndi því embætti í þrjú og hálft
ár.
Frá því hann sagði skilið við stjórnmálin
hefur hann setið í stjórnum fyrirtækja og
stofnana, og er einn helsti stjórnandi Dyson,
stærsta framleiðanda ryksuga í heiminum.
Hann er sjötti jarlinn af Kilmorey á Norður-
Írlandi, en notar ekki titilinn, að eigin sögn þar
sem hann var þingmaður, og þá býr hann ekki
á ættaróðalinu heldur frændi hans. Hinsvegar
ber eldri sonur hann titilinn greifi af Newry.
Sir Richard segist vera frístundaveiðimaður;
hann veiði lax á Íslandi í eina viku á ári og í eina viku veiðir hann silung í á
nærri heimilinu.
Fyrsta laxinn veiddi hann á Írlandi fyrir tuttugu árum. „Hann tók í neðsta hyl
árinnar og aðstæðurnar voru sérstakar; þar sem ég var að berjast við laxinn
voru við hliðina á mér börn að leik á ströndinni og golfleikarar að pútta.“
Sir Richard segist eiga sér einn draum sem veiðimaður.
„Hann er sá að þegar sonarsynir mínir þrír verða komnir á unglingsár, langar
mig að fylgjast með þeim veiða sína fyrstu laxa hérna.“
Dreymir um að veiða með barnabörnunum
Sir Richard Needham.
STANGVEIÐI | VEITT MEÐ SIR RICHARD NEEDHAM Í LANGÁ