Morgunblaðið - 30.08.2006, Síða 29

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. ÁGÚST 2006 29
Bréf til blaðsins
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
Kl. 18.18: Maðurinn með húfuna
fær sér vatnssopa.
Kl. 18.19: Maðurinn í hvítu skyrt-
unni klórar sér í nefinu.
Kl. 18.19: Tæknimaðurinn hreyfir
við músinni.
Kl. 18.20: Tæknimaðurinn gefur
hinum merki um að setja á sig
heyrnartólin.
Já, þetta hefðir þú getað séð,
hefðirðu horft á sjónvarpsútsend-
ingu frá hljóðveri Bylgjunnar. Ef
þetta var ekki undarlegasta birting-
armynd spjallþáttar sem ég hef
séð, þá veit ég ekki hvað. Í sjón-
varpsþáttum er gert ráð fyrir því
að fólk sé að horfa. Stúdíó Bylgj-
unnar er ekkert spennandi fyrir
augað og á að mínu mati ekkert er-
indi í sjónvarpið.
Ég er ekki sérlega hrifin af
blaðri í útvarpi og það skánar ekk-
ert við að vera varpað á sjónvarps-
skjá. Bylgjumenn virðast hins veg-
ar stoltir af þessari þáttagerð. Á
heimasíðu Bylgjunnar er talað um
það með hátíðlegum blæ að afmæl-
ishelgi Bylgjunnar verði öll í beinni
útsendingu á Sirkus. „Þú getur
fylgst með því öllu í sjónvarpinu
þínu.“
Minna spennandi sjónvarpsefni
held ég að ég hafi aldrei séð. Hefði
ekki verið betri hugmynd að halda
upp á afmæli Bylgjunnar með al-
vöru sjónvarpsspjallþætti, þar sem
haft er fyrir leikmynd og öðru sem
skiptir máli í sjónvarpi?
Kl. 18.25: maðurinn í hvítu skyrt-
unni stendur upp, gengur úr mynd,
kemur aftur, talar við tæknimann-
inn.
Kl. 18.29: sjónvarpsútsendingu
Bylgjunnar lokið. Fréttir NFS
næstar á dagskrá.
ARNA S. HARALDSDÓTTIR,
nemi við Listaháskóla Íslands.
„Þú getur fylgst með því
öllu í sjónvarpinu þínu“
Frá Örnu Sigrúnu Haraldsdóttur:
ÁRIÐ 1907 kom til landsins tog-
arinn Jón Forseti, var hann eign
útgerðarfélagsins Alliance sem
Thor Jensen kaupmaður stofnaði
ásamt nokkrum skútuskipstjórum.
Þetta var fyrsti togarinn sem var
sérstaklega smíðaður fyrir Íslend-
inga.
Forsetinn fiskaði skipa mest og
félagið fór stækkandi og keyptir
voru fleiri togarar. Vegna ágrein-
ings seldi Thor fljótlega í félaginu
og stofnaði ásamt sonum sínum út-
gerðarfélagið Kveldúlf, sem eign-
aðist sjö togara og skuldaði sjö
milljónir í Landsbankanum. Vestur
í Ánanaustum þurrkaði Alliance
saltfisk á klapparholti sem þar var.
Veður er ekki alltaf stöðugt hér á
landi og getur því oft verið erfitt að
þurrka fisk úti. Í uppsveiflunni um
miðjan þriðja áratug aldarinnar
ákvað stjórn félagsins að reisa
verkunarhús vestur við Mýrargötu.
Húsið var eitt hið fullkomnasta í
heiminum fiskurinn var settur á
þurrkvagna með járnhjólum sem
rúlluðu á sporum í gólfinu, sporið
lá í gegnum langa ganga sem upp-
hituðu lofti var blásið á móti vögn-
unum. Þarna var komin verksmiðja
sem nýveiddur þorskur fór inn í, út
kom þurrkaður og pakkaður salt-
fiskur. Einn galli var þó á þessu,
verksmiðjan var byggð á álaga-
bletti.
Fólk hafði tekið eftir því að ýmis
óhöpp tengdust þessu klapparholti.
Þegar Thor Jensen kom inn á
skrifstofu sína 27. febrúar 1928 lá á
gólfinu líkan af Jóni Forseta, möl-
brotið. Það hafði verið á hillu á
vegg en festingarnar héldu ekki.
Nokkrum mínútum síðar hringdi
síminn og Thor var sagt frá því að
skipið hefði strandað við Stafnnes
um nóttina. Fórust þar fimmtán
menn en tíu var bjargað. Þetta var
fyrsti togarinn af fimm sem félagið
átti eftir að missa á fáum árum,
þar af tveir sem hurfu í hafi með
allri áhöfn. Alliance sökk í skulda-
súpu og var lagt niður vorið 1966
þegar Jón Forseti II var seldur í
brotajárn. Eldri Reykvíkingar
höfðu slíkan ímugust á þessum stað
að þeir komu aldrei nálægt þessu
húsi, fóru Vesturgötuna út á
Granda, þótt það væri mun lengra.
Er ekki einfaldast að friða þetta
hús.
GESTUR GUNNARSSON,
Flókagötu 8, Reykjavík.
Álagablettur
Frá Gesti Gunnarssyni:
Páll Jóhann Einarsson skrifar
um trú og vísindi.
Gunnar Jóhannesson skrifar
um trú og vísindi.
Guðjón Sveinsson: Rík þjóð en
fátæk í anda.
Aðsendar greinar á mbl.is
www.mbl.is/greinar
HIÐ nýstofnaða aðstandenda-
félag aldraðra – AFA – ásamt eldri
borgurum stóð fyrir geysifjölmenn-
um fundi 16. maí sl. í Háskólabíói
um þjóðarátak í málum aldraðra.
Þar féllu mörg orð um
skjótar úrbætur í
þessum málum. Upp
úr miðjum júlí birtust
svo fjórir ráðherrar í
fjölmiðlum ásamt
fulltrúum eldri borg-
ara og kynntu nið-
urstöður nefndar und-
ir forustu Ásmundar
Stefánssonar um
margs konar tillögur í
lífeyris- og skatta-
málum, búsetu- og
þjónustumálum og um
hjúkrunarheimili.
Mátti heyra á fulltrúum ríkisvalds-
ins að málin væru í höfn a.m.k.
næstu 4 árin. Þegar farið var að
skoða innihaldið, snerist það um
hækkun á lífeyri í takti við nýgerða
kjarasamninga og loforð um fjár-
muni eftir 2–3 ár sem kæmi þá í
hlut næstu ríkisstjórnar að afla og
margt var þar um góðan ásetning.
Svo fóru allir í frí.
Biðlistarnir og snigillinn
Fyrir liggur að a.m.k. 400 ein-
staklingar eru í brýnni þörf fyrir
hjúkrunarrými og biðlistar lengjast
frekar en hitt. Auk þess skortir
mikinn fjölda fólks viðunandi hús-
næði og margir aðstandendur berj-
ast alla daga í málum sinna nánustu
og sjá hvergi til lands. Skortur er á
starfsfólki við umönnun og hjúkrun
og allt er í óvissu með verkaskipt-
ingu ríkis og sveitarfélaga í málum
aldraðra. Fagfólk talar um hraða
snigilsins og dauðinn og gröfin
hjálpar til að stytta biðlistana. Við
hjá AFA höfum talið
að nóg sé komið af
orðum, nefndum og
skýrslum – það vantar
aðgerðir og það strax.
464 milljarðar
Ekki verður hér
fjallað um lífeyris- og
skattamál eldra fólks
og þær dæmalausu
skerðingar sem þar
viðgangast. Samtök
eldri borgara standa
þar í harðri baráttu og
AFA styður þá baráttu
heilshugar. Við sem erum í hlut-
verki aðstandenda viljum einbeita
kröfum okkar að búsetu- og umönn-
unarmálum, sem brenna bæði á
okkur og ástvinum okkar. Þar
skiptir hver dagur máli hvað þá
mánuðir og ár. Sá sem á allt lífið
framundan hefur kannski nægan
tíma en foreldrar okkar eiga ekki
skilið að hafa bara biðstofuna. Alls-
nægtaþjóðfélag okkar á að hafa
næg og skjót úrræði, en það virðist
skorta skilninginn og viljann. Vant-
ar kannski peninga? Hvað jukust
eignir lífeyrissjóðanna mikið á sl.
ári? Jú um fjórðung eða 235 millj-
arða. Og hagnaður bankana – hver
var hann? 116 milljarðar árið 2005.
Og sjóður okkar allra – ríkissjóður
– hver var afgangurinn á síðasta
ári? 113 milljarðar. Lítið brot af
þessum upphæðum, kannski 1%
leysti hjúkrunarvandann.
Aftur þjóðfundur
16. apríl 2007
Á næstu vikum munum við hjá
AFA leita allra leiða til að mynda
breiða samstöðu um skjótar úrbæt-
ur í búsetumálum aldraðra. Þar
þurfa sem flest samtök og stofnanir
í þjóðfélaginu að koma að málum.
Ekki dugar að bíða eftir lausnum
ríkisvaldsins. Við metum góðan
ásetning á þeim bæjum en meira –
miklu meira þarf til. Sannkallað
þjóðarátak. Við í AFA höfum pant-
að aftur salinn í Háskólabíói 16.
apríl 2007. Þingkosningar verða svo
í næsta mánuði á eftir. Þá verða
verkin lögð undir dóm – ekki bara
loforðin.
Stórátak í búsetu- og umönn-
unarmálum aldraðra strax
Reynir Ingibjartsson
fjallar um aðbúnað aldraðra » Á næstu vikum mun-um við hjá AFA leita
allra leiða til að mynda
breiða samstöðu um
skjótar úrbætur í bú-
setumálum aldraðra.
Reynir Ingibjartsson
Höfundur er formaður AFA.
LÍFEYRISSJÓÐIRNIR eru
komnir út á hálan ís að ætla að
skerða eða afnema örorkulífeyri
hjá 2.300 félagsmönnum í 14 lífeyr-
issjóðum. Það gengur auðvitað
ekki að lífeyrissjóðirnir ætli fyr-
irvaralítið að skerða eða afnema
lífeyrisgreiðslur öryrkja sem eru
stór hluti af heildartekjum þeirra.
Að tilhlutan lífeyr-
issjóðanna er með
þessu verið að gera
grundvallarbreyt-
ingar á þeirri trygg-
ingavernd og sam-
tryggingu sem
lífeyrissjóðirnir hafa
staðið fyrir, sem hlýt-
ur að þurfa að koma
til kasta Alþingis.
Bitnar með
ofurþunga
á fátæku fólki
Fólkið sem fyrir
þessari skerðingu eða afnámi líf-
eyrisgreiðslna verður er í hópi
þeirra fátæku og nöturlegt að það
skuli vera lífeyrissjóðirnir sem fyr-
ir þessu standa. Þannig eru um
77% þeirra 2.300 einstaklinga sem
í þessu lenda með heildartekjur
undir 125 þúsund á mánuði. Líf-
eyrisgreiðslur 745 öryrkja sem
höfðu undir 1 milljón króna í heild-
artekjur á síðasta ári falla alveg
niður. Margir verða líka fyrir því
við þessa skerðingu að heildar-
tekjur þeirra lækka um þriðjung.
Þeir sem til mín hafa leitað vegna
þessa eru fullir örvæntingar og
ótta um afkomuöryggi sitt eftir
þessa breytingu. Þetta fólk sér
fram á ef ekki verður snúið til baka
með þessa skerðingu að missa íbúð
sína, geta ekki staðið
undir leigu, geta ekki
leyst út lyfin sín og að
eiga ekki fyrir brýn-
ustu matvöru út mán-
uðinn.
Ámælisverð
vinnubrögð
Það er með ólík-
indum að lífeyrissjóð-
irnir skuli vera að
bera saman launa-
tekjur öryrkja allt að
35 ár aftur í tímann
eða aftur til 1970 og
framreikna það síðan miðað við
neysluvísitölu en ekki launa-
vísitölu. Þetta eru afar hæpnar for-
sendur og ámælisverð vinnubrögð
að byggja á skerðingu eða afnám
lífeyrisgreiðslna öryrkja. Tekjur
margra fyrir einhverjum áratugum
síðan gætu af ýmsum ástæðum
hafa verið mjög lágar m.a. vegna
barnsburðarleyfis eða annarra að-
stæðna sem skert hafa möguleika
til að afla vinnutekna. Þess vegna
er þetta fráleit viðmiðun og reynd-
ar furðulegt að lífeyrissjóðirnir
hafi aðgang að skattagögnum og
tekjum öryrkja marga áratugi aft-
ur í tímann og á grundvelli margra
áratuga gamalla tekna skerði eða
hreinlega afnemi lífeyrisgreiðslur
sem í upphafi voru ákveðnar þeim
sem fyrir örorku verða. Rækilega
þarf að skoða hvort þetta standist
eignarréttarákvæði stjórnarskrár-
innar. Full ástæða er til að hvetja
stjórnir lífeyrissjóðanna til að
verða við þeirri ósk Öryrkjabanda-
lagsins að fallið verði frá þessum
áformum.
Harkalegar aðgerðir
gegn öryrkjum
Jóhanna Sigurðardóttir skrifar
um lífeyrisgreiðslur öryrkja » Fólkið sem fyrirþessari skerðingu
eða afnámi lífeyris-
greiðslna verður er í
hópi þeirra fátæku og
nöturlegt að það skuli
vera lífeyrissjóðirnir
sem fyrir þessu standa.
Jóhanna Sigurðardóttir
Höfundur er alþingismaður
Samfylkingarinnar.
ÉG VAR að hugsa um að byrja að
tala um kærleikann, ástina. Eitt sem
er þar nátengt er virðing. Það helst í
hendur. Hversu mikilvægt það er,
þó kannski aðallega í dag. Þegar það
er ýmislegt neikvætt sem kemur úr
öllum hornum. En við megum ekki
gleyma að það er alveg heilmikið já-
kvætt sem er að gerast líka. En lít-
um í eigin barm. Hvernig kem ég
fram við sjálfan mig og þá í kringum
mig?
Er kærleikur einkenni framkomu
minnar eða hef ég tilhneigingu til að
svara kaldar, þá í eigin vörn og
hræðslu eða bara af gömlum vana.
Af vissri hegðun sem ég hef tamið
mér, óvitandi.
Hvernig tekur fólk mér?
Fólk þorir oft ekki að sýna kær-
leika og virðingu vegna þess að það
er hrætt við að verða berskjaldað.
Betra að vera harður og við stjórn
en mjúkur og verða undir í keppn-
inni. En verð ég undir í keppninni ef
ég sýni fólki virðingu og kærleika.
Nei, ekki ef það er gert á réttan
hátt. Margir segjast vera góðir og
segja já við öllu og gera öllum til
geðs. Þeir verða oft undir í slagnum.
Því að þar vantar oft virðingu, bæði
sjálfsvirðingu og virðingu fyrir hin-
um. Stundum, fer eftir aðstæðum,
sýnir maður meiri virðingu með að
segja nei, meiri kærleika.
Eins og þegar börnin vilja eitt-
hvað sem þau mega ekki fá, þá segja
foreldrarnir nei. Þau segja það ekki
af illgirni, heldur af kærleika. Vegna
þess að það er hugsað fyrir því hvað
er best fyrir barnið.
Svo ef einhver er harður og leið-
inlegur við þig, hvernig bregstu við?
Bregstu illa við, tekur það persónu-
lega og ert leiðinleg/ur á móti. Eða
reynirðu að setja þig í fótspor hins!
Hugsarðu þér að það hafi kannski
komið eitthvað erfitt upp á hjá hin-
um! Ég veit bara með mig að þegar
ég er erfiður við aðra, þá líður mér
sjálfum ekkert vel. Það er ekkert
persónulegt gagnvart hinum, heldur
bara kannski vanlíðan þann daginn
og óvirðing gagnvart mér sjálfum.
Ef einhver er erfiður við þig,
hvort sem það er einhver nákominn
þér eða stelpan á kassanum úti í búð,
brostu þá bara og sendu kærleika til
þeirra. Hugsaðu svo ekki meira um
það, bara að sleppa.
Þrátt fyrir misskilning margra þá
er hægt að vera staðfastur og jafn-
vígur í samfélaginu með óend-
anlegum kærleika og virðingu. Það
þarf oft bara að brjóta gamlan vana
og segja nei við neikvæðu hugarfari
og orðum og að segja já við jákvæðn-
inni, kærleikanum og ekki minnst
virðingunni.
Hamingjuóskir!
BENEDIKT BJARNASON,
Miðholti 3, Mosfellsbæ.
Kærleikur og virðing
Frá Benedikt Bjarnasyni:
Fréttir á SMS