Morgunblaðið - 16.03.2007, Blaðsíða 2

2 FÖSTUDAGUR 16. MARS 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir frett@mbl.is Fréttastjórar Ágúst Ingi Jónsson, aðstoðarfréttaritstjóri, aij@mbl.is Sigtryggur Sigtryggsson, aðstoðarfréttaritstjóri, sisi@mbl.is Viðskiptablað vidsk@mbl.is Umsjón Björn Jóhann Björns-
son, bjb@mbl.is Daglegt líf Guðbjörg Guðmundsdóttir, gudbjorg@mbl.is Menning menning@mbl.is Fríða Björk Ingvarsdóttir, ritstjórnarfulltrúi, fbi@mbl.is Umræðan | Bréf til blaðsins Guðlaug Sigurðardóttir, ritstjórnarfulltrúi, gudlaug@mbl.is Minningar minning@mbl.is
Hilmar P. Þormóðsson, Stefán Ólafsson Dagbók| Kirkjustarf Ellý H. Gunnarsdóttir, elly@mbl.is Íþróttir sport@mbl.is Sigmundur Ó. Steinarsson, fréttastjóri, sos@mbl.is Útvarp | Sjónvarp Hulda Kristinsdóttir, dagskra@mbl.is mbl.is netfrett@mbl.is Guðmundur Sv. Her-
mannsson fréttastjóri gummi@mbl.is
UPPRÖÐUN
efnis í Morg-
unblaðinu
tekur nokkr-
um breyting-
um í dag.
Fyrst er að
nefna nýjan
blaðhluta,
Reykjavík-
Reykjavík, aftast í blaðinu. Þar verð-
ur margvíslegt dægurmenningar- og
afþreyingarefni.
Dægradvöl, stjörnuspá og mynda-
sögur verða nú á sömu opnu í aftur-
hluta blaðsins, framan við Reykja-
vík-Reykjavík. Ferdinand verður
þar í góðum félagsskap annarra
teiknimyndapersóna.
Fréttayfirlitið, sem áður var á bls.
2, færist á baksíðu blaðsins ásamt
töflunni um gengi gjaldmiðla.
Víkverji færist úr dagbókinni og
fram fyrir miðju blaðsins; framtíð-
arheimili hans er í Daglegu lífi.
Fastir liðir
á nýjum
stöðum
Reykjavík-Reykjavík
nýr blaðhluti
sem forystumenn stjórnarflokkanna
vonuðust til þegar þeir lögðu frum-
varpið fram hafi ekki verið fyrir
hendi. Því þurfi mun meiri tíma til
að vinna málið vel. Birgir telur þó
ágætt að málið hafi komið fram og
fengið umfjöllun. „Þó að við höfum
ekki komist að niðurstöðu í þessari
lotu þá held ég að okkur hafi miðað
áfram.“
Stjórnarskrárnefndin frá 2005
fær málið í sínar hendur
Jón Kristjánsson, formaður stjórn-
arskrárnefndarinnar, sem hefur
starfað frá ársbyrjun 2005 og fær
auðlindamálin í sínar hendur, segir
helstu breytinguna vera að nefndin
eigi að fjalla sérstaklega um auðlindir
í stjórnarskrá. Hingað til hafi nefndin
aðeins haft það verksvið að endur-
skoða stjórnarskrána í heild en nú
verði auðlindir sérstaklega teknar
fyrir. Aðspurður um hvernig málið
horfir við Framsóknarflokkinum seg-
ir Jón: „Við hefðum að sjálfsögðu
helst viljað ganga frá þessu nú fyrir
kosningar en það gengur ekki allt eft-
ir og það þarf að vinna málið í þeim
farvegi sem menn hafa komið sér
saman um.“
Ágreiningurinn hlýtur
að hafa legið fyrir í upphafi
Kristinn H. Gunnarsson, fulltrúi
Frjálslynda flokksins í nefndinni,
segist hallast að því að málið hafi ver-
ið sjónarspil frá upphafi til enda og að
það hljóti að hafa legið fyrir í upphafi
að ágreiningur yrði til staðar. Frjáls-
lyndi flokkurinn hafði lagt fram
breytingartillögur til að tryggja
raunverulega þjóðareign á sjávar-
auðlindinni. „En það eru hagsmunir
LÍÚ sem liggja að baki í báðum
flokkunum og það er ástæðan fyrir
því að þetta gengur ekki eftir,“ segir
Kristinn.
Pólitísk skyndimarkmið
„Það sem eftir situr er sú tilfinning
að þetta hafi verið sjónarspil til að
þjóna pólitískum skyndimarkmiðum,
sérstaklega Framsóknarflokksins,“
segir Ögmundur Jónasson, fulltrúi
Vinstri hreyfingarinnar – græns
framboðs í sérnefndinni. Ögmundur
segir niðurstöðuna vera falleinkunn
yfir frumvarpinu. „Nánast allir sér-
fræðingar sem komu fyrir nefndina
lýstu því yfir að það væri óljóst, van-
reifað og myndi jafnvel valda réttaró-
vissu,“ segir Ögmundur en bætir við
að stjórnarandstaðan hafi boðið að
þinghald yrði framlengt svo frum-
varpinu yrði tryggð vönduð umfjöll-
un. Því hafi verið hafnað.
Lögspekingar ekki á einu máli
„Það er greinilegt að stjórnarand-
staðan gengur á bak orða sinna,“ seg-
ir Jón Sigurðsson, formaður Fram-
sóknarflokksins, og er óánægður með
að málið hafi ekki farið í gegn.
Ábyrgðin sé hins vegar stjórnarand-
stöðunnar sem hafi ekki sýnt þá sam-
stöðu sem hún lofaði á blaðamanna-
fundi fyrir skemmstu. „Tillaga okkar
formanna stjórnarflokkanna sam-
rýmdist tilboði stjórnarandstöðunnar
en þegar hún kom fram kom brátt í
ljós að það var ekki ætlun hennar að
standa við það. Það var auðvitað ekki
vilji stjórnarinnar að knýja fram
stjórnarskrárbreytingu í stórdeilum
rétt fyrir kosningar.“
Jón segir engin áður ókunnug
lagarök hafa komið fram í málinu og
lögspekingar hafi ekki verið á einu
máli. „Ég tel að með skýrri ákvörðun
löggjafans þá sé skorið úr um þau
fræðilegu ágreiningsefni sem eru
uppi.“ Aðspurður segist Jón vilja trúa
því að hefði stjórnarandstaðan ekki
staðið í vegi fyrir málinu hefði það
getað farið í gegn þótt hvorki hann né
forsætisráðherra hafi útilokað að fara
yfir ýmis álitamál.
Höfðu þing og þjóð að leiksoppi
„Þetta er skipbrot formanna
stjórnarflokkanna sem lögðu fram
frumvarp sem er stjórnskipulega
ótækt,“ segir Össur Skarphéðinsson,
fulltrúi Samfylkingarinnar í sér-
nefndinni. „Þeir höfðu þing og þjóð
að leiksoppi og þá sérstaklega Sjálf-
stæðisflokkurinn sem bersýnilega
ætlaði sér ekkert með málið. Mest er
þó sneypa Framsóknar,“ segir Össur
og bætir við að Sjálfstæðisflokkurinn
hafi dregið Framsókn á asnaeyrun-
um.
Össur segir að niðurstaðan hafi
komið á óvart í ljósi þess að ekki var
liðinn sólarhringur frá því að formað-
ur Framsóknarflokksins ákallaði
stjórnarandstöðuna í eldhúsdagsum-
ræðum um stuðning til að ná fram
þjóðareignarákvæði í stjórnar-
skrána. Ákvörðun um að bíða með
málið hafi ekki verið tekin á fundi
sérnefndar heldur hafi stjórnarþing-
menn borið hana upp á nefndarfundi.
„Stjórnarandstaðan vildi ræða þetta
mál og komast að efnislegri niður-
stöðu en það var enginn áhugi eftir á
því í stjórnarliðinu.“
Bara spurning um raunsæi í
ljósi umræðunnar
„Þetta var bara spurning um
raunsæi í ljósi þeirrar umræðu sem
átti sér stað inni í nefndinni,“ segir
Birgir Ármannsson, formaður sér-
nefndar um stjórnarskrármál, sem
hafði auðlindafrumvarpið til um-
fjöllunar. Birgir segir að samstaðan
Auðlindir ekki í stjórnarskrá núna
Morgunblaðið/Sverrir
Þingflokksformenn fóru yfir stöðuna með forseta Alþingis í gærkvöldi.
Össur
Skarphéðinsson
Birgir
Ármannsson
Jón
Kristjánsson
Kristinn H.
Gunnarsson
Ögmundur
Jónasson
Jón
Sigurðsson

Skipbrot og sjónarspil, segir stjórnarandstaðan
Stjórn-
arandstaða gengur á bak orða sinna, segir Jón Sigurðsson
Eftir Arnór Gísla Ólafsson
arnorg@mbl.is
VIÐSKIPTAHALLINN og hlutfall
hreinna erlendra skulda Íslands af
bæði landsframleiðslu og útflutn-
ingstekjum endurspegla mjög skuld-
sett hagkerfi sem er illa búið undir
aukna áhættufælni á alþjóðamörk-
uðum og/eða hærra alþjóðlegt vaxta-
stig.
Þetta er mat sérfræðinga matsfyr-
irtækisins Fitch Ratings sem í gær
lækkaði lánhæfiseinkunnir ríkis-
sjóðs Íslands í erlendri og innlendri
mynt.
Meiri aðlögun en þekkst hefur
Sérfræðingarnir telja auknar lík-
ur á harðri lendingu í íslensku efna-
hagslífi sem hefði í för með sér mik-
inn og langvarandi samdrátt enda
þurfi meiri aðlögun en nokkurn tíma
áður í sögu landsins til þess að ná
jafnvægi á milli erlendra afborgana
og útflutningstekna.
Nýtt mat Fitch Ratings á ríkis-
sjóði var birt um hálftíma fyrir lokun
markaða en á svipuðum tíma stað-
festi matsfyrirtækið lánshæfisein-
kunnir viðskiptabankanna þriggja
og Straums-Burðaráss Fjárfestinga-
banka. Krónan féll strax í kjölfar
birtingar á mati Fitch Ratings eða
um 1% og sóttust erlendir fjárfestar
eftir að selja krónur fyrir lokun
markaða. Eftir því sem næst verður
komist brast þó ekki á neinn stór-
flótti úr krónunni og hefur staðfest-
ing á lánshæfiseinkunn bankanna
væntanlega vegið upp á móti lækkun
á einkunnum ríkissjóðs. Allt eins er
reiknað með að Moody’s muni lækka
eða í besta falli staðfesta lánshæf-
iseinkunnir viðskiptabankanna í
kvöld þannig að margir gera ráð fyr-
ir áframhaldandi óróleika í kringum
íslensku krónuna á gjaldeyrismark-
aði í dag.
Ber að taka alvarlega
Davíð Oddsson seðlabankastjóri
varaði við að gert væri of lítið úr mati
Fitch Ratings: „Viðskiptahallinn er
gríðarlega mikill og vaxtabyrðin fer
vaxandi og aðstæður til vaxtaburðar
erlendis ekki jafngóðar og áður var
og fara kannski versnandi. Þannig að
það er full ástæða til þess að taka að-
vörunarskot af þessu tagi mjög al-
varlega,“ sagði Davíð.
Þegar Standard & Poor’s lækkaði
einkunnir ríkissjóðs skömmu fyrir
áramót var sérstaklega bent á að-
haldsleysi í ríkisfjármálum; sérfræð-
ingar Fitch Ratings taka undir þetta
og segja efnahagsstefnuna gefa að-
haldi í ríkisfjármálum lítinn gaum á
kosningaári þannig að aðlögunar-
byrðin muni hvíla að mestu á pen-
ingastefnunni í formi æ hærri stýri-
vaxta.
Árni M. Mathiesen fjármálaráð-
herra gefur ekki mikið fyrir þessar
aðfinnslur og minnir á að fjárfest-
ingaskeiðinu fyrir austan sé senn að
ljúka og menn hafi við ákvörðun fjár-
laga viljað dempa það högg sem ella
kynni að hafa orðið.
Fitch Ratings segir
Ísland mjög skuldsett
Lækkar lánshæfiseinkunnir ríkissjóðs og telur auknar líkur á harðri lendingu
Í HNOTSKURN
» Greiðslujöfnuður og hreinerlend skuldastaða íslenska
þjóðarbúsins hefur versnað og
það eykur á áhyggjur um sjálf-
bærni erlendu skuldastöð-
unnar og um leið hættuna á
harðri lendingu.
»Efnahagsstefnan gefur að-haldi í ríkisfjármálum lít-
inn gaum á kosningaári þannig
að aðlögunarbyrðin mun að
mestu hvíla á peninga-
stefnuninni í formi æ hærri
vaxta.