Morgunblaðið - 16.03.2007, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 16. MARS 2007 35
NÝLEGA hefur verið lögð fram til umræðu og af-
greiðslu á Alþingi þingsályktunartillögur um sam-
gönguáætlanir fyrir árin 2007–2010 og 2007–2018.
Komi tillögur samgönguráðherra til
framkvæmda óbreyttar á höfuðborg-
arsvæðinu er ljóst að í mikil óefni stefn-
ir í umferðarmálum á næstu árum.
Tæknideildir sveitarfélaganna á höf-
uðborgarsvæðinu hafa á síðasta ári unn-
ið ítarlega úttekt á þörfinni fyrir úrbæt-
ur á vegakerfi höfuðborgarsvæðisins
miðað við skipulagsáætlanir sveitarfé-
laganna til næstu ára. Í samræmi við niðurstöðurnar
hafa sveitarfélögin lagt til að til ársins 2010 verði farið í
vegaframkvæmdir á svæðinu fyrir umtalsmeiri fjár-
hæðir en umræddar þingsályktunartillögur leggja til.
Skiptir þar tugum milljörðum króna.
Vil ég hér víkja sérstaklega að vegstokkum á Miklu-
braut á milli Snorrabrautar og Kringlumýrarbrautar, á
Hafnarfjarðarvegi við Vífilsstaðaveg og á Mýrargötu.
Framkvæmdir víða við og á Miklubraut og Kringlumýr-
arbraut. Einnig verði gerður Ofanbyggðavegur í Hafn-
arfirði á milli Kaldárselsvegar og Krýsuvíkurvegar.
Kraftur verði settur í lagningu Sundabrautar og fljót-
lega verði unnið að gerð Hlíðarfótar/Öskjuhlíðarganga.
Framkvæmdir á Vesturlands- og Suðurlandsvegi, skoð-
un á Kópavogsgöngum, auk ýmissa annarra endurbóta
á helstu stofnleiðum sem sveitarfélögin hafa óskað eftir,
enda listinn langur þar sem ríkið þarf nauðsynlega að
koma fram með vegbætur. Íbúar sveitarfélaganna hafa
beðið og bíða enn.
Í óefni stefnir í umferðarmálum
Umferð á helstu stofnleiðum verður eftir aðeins 5 ár um
og yfir flutningsgetu þeirra sem þýðir ennþá meiri tafir
á umferð, ennþá lengri biðraðir, aukna slysahættu í
íbúðahverfum og verulega skert lífsgæði íbúa svæð-
isins. Þjóðvegaumferð er nú þegar langmest á höf-
uðborgarsvæðinu og slys tíðust þar eins og kemur fram
í framlagðri þingsályktunartillögu til samgönguáætl-
unar 2007–2010.
Umferðarspár fyrir uppbyggingu til ársins 2012 sem
unnar voru í tengslum við vinnu sveitarfélaganna sýna
að umferð á helstu stofnleiðum höfuðborgarsvæðisins
verður þá orðin mun meiri en þær geta með góðu móti
flutt miðað við að framkvæmdum á núgildandi vegáætl-
un verði lokið. Fjárveitingar samkvæmt framlögðum
þingsályktunartillögum til næstu ára duga engan veg-
inn til að koma í veg fyrir að það ástand verði viðvar-
andi sem sveitarfélögin og íbúar þeirra hafa lýst ítrekað
óánægju sinni með.
Sveitarfélögin á höfuðborgarsvæðinu hafa í nýlegri
ályktun sinni lagt áherslu á að horft sé til framtíðar af
metnaði og með lífsgæði íbúa að leiðarljósi. Leggja ber
áherslu á að greiða fyrir umferð á svæðinu þar sem stór
meirihluti landsmanna býr eða að lágmarki að koma í
veg fyrir fyrirsjáanlegar mjög auknar tafir á umferð,
með þeim afleiðingum sem þeim fylgja.
Fjölmörg verkefni bíða um land allt
Á sama hátt tel ég að ríkisvaldið þurfi að afnema virð-
isaukaskatt á almenningssamgöngur og um leið að við-
urkenna þátttöku sína í almenningssamgöngum. Þá
skiptir miklu að sveitarfélögin og ríkið taki höndum
saman í gerð stígakerfisins vítt og breitt um landið, þar
sem það á við, slíkt mun auka öryggi þeirra sem í um-
ferðinni eru.
Hér hefur einungis verið fjallað um höfuðborg-
arsvæðið. Nokkur verkefni eru nú kynnt á landsbyggð-
inni og er það vel. Um leið skiptir það máli að gera má
ennþá betur. Fjölmörg svæði á landsbyggðinni mega
horfa á að lítið sem ekkert vegafé er ætlað til fram-
kvæmda á næstu árum.
Samfylkingin leggur áherslu á að bæta samkeppn-
isstöðu landsbyggðarinnar og skapa landsmönnum jöfn
tækifæri óháð búsetu. Það hefur verið vitað til lengri
tíma að það þarf að ráðast í stórátak í samgöngumálum
á landinu í þeim tilgangi að stytta vegalengdir og
tryggja íbúum aðgang að allri helstu þjónustu innan til-
tekins aksturstíma. Það gildir um land allt, á höfuðborg-
arsvæðinu og landsbyggðinni.
Fjárveitingar til vegagerðar
á höfuðborgarsvæðinu
Gunnar Svavarsson skrifar um samgöngur
Höfundur er oddviti Samfylkingarinnar í Suðvest-
urkjördæmi og forseti bæjarstjórnar í Hafnarfirði.
MEGINTILGANGUR frumvarps
formanna stjórnarflokkanna um
auðlindaákvæði í stjórnarskrá er að
staðfesta eign þjóð-
arinnar á auðlind-
unum og að staða
nýtingarheimilda
haldist óbreytt,
þannig að nýting-
arheimildir, t.d. fisk-
veiðiheimildir, verði
ekki – hvorki nú né síðar – háðar
beinum eignarrétti heldur séu og
verði áfram afturkræfur afnotarétt-
ur. Í greinargerð er vikið að mark-
miði frumvarpsins með þeim orðum
að nýtingarheimildir „munu ekki
leiða til beins eignarréttar“. Enn-
fremur segir í greinargerðinni: „Eðli
málsins samkvæmt leiða slíkar heim-
ildir ekki til óafturkallanlegs for-
ræðis einstakra aðila yfir þeim, sbr.
3. málslið 1. greinar fiskveiðistjórn-
arlaga, nr. 116 frá 2006, þótt þær
kunni að njóta verndar sem óbein
eignarréttindi“.
Jafnframt er auðvitað ljóst að lög-
gjafarvald alþingis er ótvírætt til að
ákvarða um nánari tilhögun og út-
færslur vegna afnota og hagnýt-
ingar samkvæmt sérstökum lögum
sem löggjafinn kann að kjósa að
setja um þau efni.
Það er mjög mikilvægt að kveða á
um þjóðareign á auðlindum í stjórn-
arskránni. Með slíkum hætti eru
settar skýrar grundvallarreglur um
þetta úrslitamikilvæga málefni þjóð-
arinnar. Þar með er fyllsta öryggi
tryggt og stöðugleiki um þessi mik-
ilvægu réttindi og eigur þjóðarinnar.
Eins og margsinnis hefur komið
fram eru kunn dæmi um hugtakið
„þjóðareign“ sem ríkisvaldið annast
um. Nægir í því efni að vísa til þings-
ályktunar alþingis frá 2. júní 1998 og
til tillögu auðlindanefndar að stjórn-
arskrárákvæði frá árinu 2000. Þetta
ákvæði styðst líka við lögin um þjóð-
garðinn að Þingvöllum, lög nr. 47 frá
1. júní 2004. Þar segir meðal annars
að Þingvellir eru: „ævinleg eign ís-
lensku þjóðarinnar“. „Þjóðareign“
felur það í sér að eignartilkalli allra
annarra aðila – nú eða síðar – er
hafnað og hrundið. Eignartilkalli
einkaaðila, hvort sem eru ein-
staklingar, samtök eða aðrir lög-
aðilar, stórfyrirtæki, gróðaöfl, eða
erlendir aðilar; – hugsanlegu eign-
artilkalli eða yfirráðatilburðum allra
slíkra er hafnað og hrundið í eitt
skipti fyrir öll. Fullveldisréttur og
sameiginleg ábyrgð allrar íslensku
þjóðarinnar á náttúruauðlindum
ættjarðarinnar eru ítrekuð og verða
samkvæmt frumvarpinu staðfest í
stjórnarskrá Íslands.
Flutningsmenn frumvarpsins og
ríkisstjórnin bjóða stjórnarandstæð-
ingum sem fyrr til samstarfs um
þetta mál. Miðað við yfirlýsingar
margra þingmanna má ætla að slíkt
geti vel orðið. Þannig sögðu for-
ystumenn stjórnarandstöðuflokk-
anna á fjölmiðlafundi fyrir nokkrum
dögum að þeir væru reiðubúnir til
að aðstoða og styðja við frumvarp
sem byggt yrði beinlínis á orðum
stjórnarsáttmálans.
Í frétt um þennan fjölmiðlafund
kemur meðal annars fram að fyrir
liggi nú þegar fullnægjandi grund-
völlur „til að ljúka málinu“ eins og
þar segir orðrétt. Í frásögn Morg-
unblaðsins um fjölmiðlafundinn seg-
ir ennfremur: „Sögðu fulltrúar
stjórnarandstöðunnar, sem jafn-
framt hafa verið fulltrúar hennar í
stjórnarskrárnefnd, að í raun væri
hægt að setja inn í stjórnarskrána
ákvæði með því orðalagi sem notað
væri í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórn-
arinnar þar sem stæði: „ákvæði um
að auðlindir sjávar séu sameign ís-
lensku þjóðarinnar verði bundið í
stjórnarskrá“. Þá tóku fulltrúar
stjórnarandstöðunnar fram að þar
sem mikilvægt væri að ljúka þessum
breytingum væri mögulegt að gera
það með svo einföldum hætti ef vilji
væri fyrir hendi …“
Nú er slíkt frumvarp einmitt fram
komið til umfjöllunar og afgreiðslu.
Verður að vænta þess að þingmenn
allra flokka muni styðja þetta frum-
varp.
* Beðið var um birtingu á þessari
grein í Morgunblaðinu í gær, en
þar sem blaðið hafði ekki tök á
því er hún birt í dag.
Þjóðareign á auðlindunum
Jón Sigurðsson skrifar um frumvarp
um auðlindaákvæði
Höfundur er formaður
Framsóknarflokksins.
EIN helsta gagnrýni stjórnarand-
stöðunnar síðustu árin hefur verið nið-
urfelling á sérstökum
tekjuskatti, svoköll-
uðum hátekjuskatti.
Þegar þessum skatti
var komið á var sér-
staklega tekið fram
að hann yrði tíma-
bundinn og átti hann
aðeins að taka til þeirra sem hefðu
mjög háar tekjur. Með ört vaxandi
kaupmætti og hækkun launa féllu
fleiri og fleiri í þann flokk að greiða
sérstakan viðbótar-tekjuskatt, há-
tekjuskatt, en í daglegu tali var hann
oftar nefndur millitekjuskattur en há-
tekjuskattur. Var svo komið undir lok
skattheimtunnar að um 24 þúsund Ís-
lendingar greiddu sérstakan hátekju-
skatt. Fyrir tekjuárið 2003 var þessi
skattur 5% og lagðist á alla sem höfðu
meira en 4,1 milljón í árstekjur eða
340 þúsund á mánuði. Þau rök eru
haldlítil að þeir sem hafa hærri tekjur,
jafnvel aðeins millitekjur, eigi ekki að-
eins að greiða hærri skatta heldur
eigi einnig að greiða hærra hlutfall
tekna sinna í skatt. Með slíkri skatt-
heimtu og stöðugum hagvexti drög-
um við úr hvata fólks til þess að leggja
meira á sig og auka tekjur sínar. Af
þeim sökum var sérstakur tekjuskatt-
ur, hátekjuskatturinn, felldur niður á
þessu kjörtímabili. Lækkaði hann á
þessu kjörtímabili í þremur þrepum
úr 5%, fyrst niður í 4%, þá 2% og var
að lokum alveg felldur út.
Sérstakur tekjuskattur var felldur niður
Árni M. Mathiesen
Höfundur er fjármálaráðherrar
Fáðu úrslitin
send í símann þinn




 



   





 
 


   

 



 
 


   

 



 
 


   





 
  




 



 
  


!"#




 
 


!"#
 



 
 


!"#




 

 



 $%& ' &&





 

 



 $%& ' &&





 

 
(&&%) *
+% &