Morgunblaðið - 17.03.2007, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. MARS 2007 39
Ég man vel eftir Ingu í Fjallsseli,
hún var á sama reki og eldri systur
mínar og með þeim í farskólanum
sem stundum var heima. Hélst síð-
an vinskapur með þeim. Þá var ég
ungur að árum en í minninu hangir
mynd af dökkhærðri glaðlegri
stúlku sem var ákveðin og frjálsleg
í fasi, sagði gamansögur og hló
dátt. Þegar ég var nokkuð vaxinn
úr grasi gerðist svo það að Inga
giftist Palla bróður mínum. Löngu
síðar sagði hún mér frá þessum at-
burði. Þetta gerðist haustið 1936 á
Ekkjufelli, daginn sem þau Ekkju-
fellshjón, Sigbjörn og Margrét,
héldu gullbrúðkaup sitt. Séra Sig-
urjón á Kirkjubæ gaf þau Ingu og
Pál saman – áður en veislan hófst.
Ár liðu. Ég „fór suður“ eins og
fleiri, eignaðist hús og heimili í
Reykjavík. Þá hófust aftur kynni
okkar Ingu sem þá var ekki lengur
Inga í Fjallsseli heldur Inga á Að-
albóli, húsfreyja á fornfrægu setri.
Höfðu þau Páll hafið þar búskap
árið 1945. Svo æxlaðist til að Pálmi,
sonur okkar Ingibjargar, fór átta
ára gamall til sumardvalar á Að-
albóli og er skemmst af því að
segja að hann var þar mörg sumur
og eftir að hann fullorðnaðist var
hann þar langdvölum og síðast
heimilisfastur. Inga leit á hann sem
fósturson sinn og voru alla tíð með
þeim miklir kærleikar.
Spyrja má hvernig það var að
búa á Aðalbóli í Hrafnkelsdal, við
jaðar öræfa landsins? Bærinn lá
einna lengst allra byggðra bóla á
Íslandi frá verslunarstað og veg-
urinn lengi vel torsóttar. Hér er
ekki tóm til að rekja búskaparsögu
þeirra Páls og Ingunnar sem vert
væri, til þess þyrfti að skrifa bók.
Hitt er víst að þau undu sér vel í
dalnum og þar komu þau upp sín-
um stóra barnahópi en þau eign-
uðust tíu börn. Má geta sér nærri
um að húsmóðurstarfið hafi stund-
um verið erfitt og ekki heiglum
hent. Eftir að Páll lést (1981) bjó
Inga áfram með börnum sínum og
var aldrei langdvölum annars stað-
ar. Má segja hún hafi haldið þar
heimili til hinstu stundar.
Eftir að fjárhagur rýmkaðist og
vegir urðu greiðfærir kom ég oft í
Aðalból. Alltaf vorum við velkomin
þar, ég og mitt fólk. Það var sér-
stök upplifun að sitja yfir kaffibolla
við eldhúsborðið undir glugga sem
vissi inn til dals, spjalla og heyra
Ingu segja frá en hún var fróð kona
og minnug, gamansöm en græsku-
laus. Meiningu sína gat hún þó sagt
umbúðalaust. Við Ingibjörg komum
þar síðast í sumar leið í rútu austan
yfir heiði. Það var kölluð Hrafn-
kelsblótsferð. Við bönkuðum upp á
hjá Ingu og tók hún okkur af alúð
eins og venjulega. Við sátum með
húsfreyju við eldhúsborðið, spjöll-
uðum og dreyptum á kaffi og ko-
níaki. Svo sagðist Inga þurfa að
fara að taka sig til og við röltum út
á barinn hjá Kristrúnu og Sigurði
en þar var haldin veisla í lok ferðar
um slóðir Hrafnkels Freysgoða.
Inga kom þar seinna, uppábúin.
Hún bar sig vel, höfðingleg í fasi,
dökka hárið grásprengt. Hefði
fáum dottið í hug að þessi kona
væri komin á tíræðisaldur. Að
skilnaði var glösum lyft og við hjón
héldum út Dal.
Það er gott að eiga þessa minn-
ingu um Ingu á Aðalbóli. Hún sé
kveðja mín nú þegar leiðir skiljast.
Indriði Gíslason.
Látin er á nítugasta og þriðja
aldursári Ingunn Einarsdóttir, hús-
freyja á Aðalbóli í Hrafnkelsdal,
þar sem hún hefur stýrt heimili
sínu í sextíu ár. Það fer ekki hjá því
að ýmsar minningar vakni þegar
slíkur einstaklingur sem Ingunn
var hverfur af sviðinu og þá sér-
staklega hjá þeim sem verið hafa
nágrannar hennar um þetta sextíu
ára tímabil.
Ég var fjórtán ára þegar þau Páll
Gíslason og Ingunn fluttu í Aðalból
og fannst það spennandi þegar nýtt
fólk var að koma í nágrennið en
gerði mér ábyggilega ekki grein
fyrir hvað mikinn kjark þurfti til að
flytjast til búskapar á þessa afdala-
jörð sem hún var þá, en segja má
að á þeim tíma hafi enn ríkt fornöld
í Hrafnkelsdal þar sem þá var þar
hvorki vegur eða sími og nota
þurfti kláfferju yfir Jökulsá til að
komast á bílveg. Það varð að vera
kjarkmikið og áræðið fólk sem á
þeim tíma settist að á slíkum stað.
Það voru ekki álitleg húsakynnin
sem mættu ungu konunni sem kom
í Aðalból vorið 1946 en þar var
baðstofa að hruni komin og nýlega
uppgert frammihús sem notað var
sem skemma. Það var fyrsta verkið
að rífa baðstofuna og allt sem
henni fylgdi en gera íbúð úr
skemmunni. Þetta verk vann
Snorri Gunnarsson ef sinni al-
kunnu snilld og með góðra manna
hjálp var komið þokkalegt íbúðar-
hús um haustið. En meðan á þeim
framkvæmdum stóð var sofið á
skemmuloftinu og hesthúsið sem
var á hlaðinu notað fyrir eldhús en
þó um væri að ræða kofa hlaðinn
úr torfi og grjóti með moldargólfi
var alltaf jafn hreinlegt hjá Ing-
unni.
Aldrei varð ég var við að Ingunn
kvartaði yfir því að erfitt væri að
búa í því umhverfi sem var á svo
afskekktum stað sem Aðalból var á
hennar fyrstu búskaparárum en
alltaf jafn hress og kát og söng oft
við vinnu sína enda með skæra og
skemmtilega söngrödd.
Tíminn stóð ekki kyrr á þessum
stað frekar en öðrum og þróun til
nýrrar tækni og framfara hélt inn-
reið sína í Hrafnkelsdal þegar Jök-
ulsá var brúuð 1953 og sími kom á
bæinn 1957 og mun það hafa verið
einn af síðustu bæjum á landinu til
þess að komast í það sem nú er
kallað samband við umheiminn.
Með samgöngubótum breyttust all-
ar aðstæður til búskapar og nú er
rekið eitt af stærri sauðfjárbúum
landsins á Aðalbóli.
Vegna þess að víðlendar afréttir
Vesturöræfa liggja að löndum Að-
albóls og þar er réttað það fé sem
á öræfunum gengur, var á Aðalbóli
mikill erill manna á haustin, þegar
göngur stóðu yfir. Langmest kom
það niður á húsfreyjunni á bænum
vegna þess að það þótti sjálfsagt
að þar hefðu allir mat og drykk að
þörfum. Segja má að stanslaus
veisla væri hjá Ingunni meðan
gangnamenn voru á ferðinni á
haustin og það var eins og henni
fyndist það sjálfsagður hlutur.
Það var alltaf jafngott að koma í
Aðalból en þó sérstaklega þegar
komið var af öræfunum og marga
mun hafa grasað þar að sem
þreyttir og svangir þáðu með
ánægju matinn og kaffisopann í
eldhúsinu hjá Ingunni, undirritað-
ur sennilega oftar en flestir aðrir.
Nú þegar komið er að kveðju-
stund þökkum við Sigríður Ingunni
samfylgdina og óskum afkomend-
um hennar alls hins besta.
Aðalsteinn Aðalsteinsson.
Síðsumars kom ég í fyrsta sinn í
dalinn, Hrafnkelsdal, sem kúrir
þarna inn undir öræfunum. Oft
eins og hann sé með annan fótinn
innan þeirra, stundum jafnvel
báða. Inga tók vel á móti mér og
þessi nánd við öræfin virtist ekki
há henni að neinu leyti. Miklu frek-
ar að þarna væri hún á heimavelli.
Þetta var hennar ríki sem hún var
vissulega öfundsverð af. Þarna var
Hrafnkela, áin sem börnin hennar
höfðu svamlað í og hún kannski
líka, á góðviðrisdögum. Þarna voru
tætturnar af gamla bænum og heill
heimur af minningum. Ég sé eig-
inlega eftir því að hafa ekki komið
í dalinn fyrr því nánari snerting
við lífið þar hefði verið mér að
skapi. Inga var í mínum huga ein
af merkilegri konum sem ég hef
kynnst. Margfróð og skemmtileg
en gaf kannski ekki mikið út á
áhuga minn á lífinu í dalnum, sem
fyrir henni var ekki annað en eðli-
legur hlutur, daglegt amstur und-
angenginna áratuga. Lifið sjálft og
svosem ekkert merkilegt við það.
Samt fannst mér alltaf að umhverf-
ið, þessi nánd við öræfin, hlyti að
hafa mótað dalbúana og Inga vera
sláandi dæmi um það. Sterk, sjálf-
stæð kona með skoðanir á hlut-
unum, það voru sko töggur í henni
og aldurinn var ekki að þvælast
neitt fyrir henni. Inga var kona
sem lifði tímana tvenna, jafnvel
þrenna og virtist ekki horfa með
neinni eftirsjá til gömlu tímanna
eða eiga í vandræðum með að til-
einka sér allar breytingarnar. Held
henni hafi hálfvegis fundist gaman
að fylgjast með yngri kynslóðunum
og öllum nýjungunum, kannski af
því hún var sátt við sitt.
Oftast átti ég leið um dalinn að
sumar- eða haustlagi og þá var til-
valið að stoppa í Aðalbóli, setjast
niður við eldhúsgluggann með
þessu ótrúlega útsýni inn til dals-
ins og spjalla yfir kaffibolla við
Ingu, alltaf jafn gaman að henni og
ekki komið að tómum kofunum þar
á bæ. Mikið held ég það verði
skrýtið að koma í Aðalból, setjast
við eldhúsborðið, horfa inn til
öræfanna en hitta ekki á Ingu.
Dagný Indriðadóttir.
Síðan ég man fyrst eftir mér bjó
Inga á Aðalbóli. Hún var stórbrot-
inn persónuleiki og stjórnaði á sínu
heimili. Sem barni fannst mér
skrítið þegar hún skammaði full-
orðna karlmenn fyrir eitthvað sem
henni líkaði ekki. En þegar ég
komst til vits og ára læddist fram
bros á varir mínar við þetta.
Ekki veit ég hvert tilefnið var,
en ég fékk að fara upp í Aðalból og
vera þar í viku þegar ég var
krakki. Þetta var rosalega spenn-
andi og við brölluðum mikið saman
ég og tveir yngstu synir hennar,
Gísli og Sveinn. Þá var enn búið í
gamla húsinu og nýja húsið í bygg-
ingu. Þar var ýmislegt geymt, t.d.
sveskjurnar og rúsínurnar sem við
höfðum sérstakan áhuga á. Við
vönduðum okkur mikið þegar við
vorum að næla okkur í þetta góð-
gæti, læddumst inn og þegar út
var komið sprettum við úr spori
upp í gamlan kofa fyrir ofan bæ-
inn. Við vissum sem var að ef Inga
næði í rassinn á okkur fengjum við
að heyra það. Þetta var frábær
tími og ekki man ég að hún segði
nokkurn tíma styggðaryrði við
mig.
Vegna vinnu minnar var ég svo
heppin að njóta aukinna samvista
við hana nú síðustu ár. Hún var
ávallt hress og leit síður en svo út
fyrir að vera á tíræðisaldri. Inga
var frábær kona og verður hennar
sárt saknað. Innilegar samúðar-
kveðjur til allra aðstandenda henn-
ar og guð styrki ykkur í sorginni.
Ingibjörg Aðalsteinsdóttir.
Eitt af því sem lifir hvað sterk-
ast í æskuminningunni eru sam-
skiptin við fólkið á Aðalbóli og þá
sérstaklega Ingunni Einarsdóttur
sem réði húsum þar. Hún var
sterkur persónuleiki sem verður
lengi í minnum hafður af öllum
þeim er sóttu hana heim. Þar ríkti
ætíð gleði og velvilji við gesta-
komu, jafnvel þó það væri bara
stráksauðurinn af næsta bæ sem
átti leið um. Hvort heldur var þeg-
ar ég var barn, unglingur eða full-
orðinn maður, átti Ingunn alltaf til
leiðbeinandi lífspeki að miðla af,
með þeim staðgóðu veigum sem á
borð voru bornar. Hún var hafsjór
af fróðleik sem hún kom til skila á
skemmtilegan hátt og þar fór
greinilega kona sem hafði lifað tím-
ana tvenna. Alltaf var stutt í hlát-
urinn er saklaus prakkarastrik
okkar strákanna í Hrafnkelsdaln-
um bar á góma, en ef gjörningar
okkar pjakkanna orkuðu eitthvað
tvímælis, var hún ekki að skafa ut-
an af hlutunum þegar hún setti of-
an í við okkur. Þá sendi hún skýr
skilaboð um hvað er rétt og hvað
er rangt. Mér er minnistætt að nú
fyrir skömmu viðurkenndi ég fyrir
henni gjörning sem ég var ekki
stoltur af. Eitt sinn er ég hafði
komið gangandi af fjöllum svangur
að næturlagi læddist ég í búrið hjá
henni sem ég þekkti af eigin
reynslu að var sjaldan fátæklegt
og fékk mér vel að eta. Ekki ein-
ungis skemmti hún sér konunglega
yfir því að ég skyldi líta á þetta
sem synd, heldur gladdist hún líka
yfir því að ég skyldi nú hafa fundið
eitthvað til seðja sárasta hungrið.
Gestrisni hennar og góðvilji áttu
sér fá takmörk.
Nú þegar Ingunn er horfin af
sjónarsviðinu er erfitt að ímynda
sér Hrafnkelsdalinn án hennar.
Hún var fastur punktur í tilverunni
sem var erfitt að gera sér í hug-
arlund að hyrfi nokkurn tímann.
En allir hafa sinn vitjunartíma og
munum við sem eftir sitjum ylja
okkur við minninguna um þessa
mikilhæfu konu sem átti meiri
gleði og yl en flest venjulegt fólk.
Megi sú minning verða afkomend-
um hennar styrkur í sorginni.
Snorri

Fleiri minningargreinar um Ing-
unni Einarsdóttur bíða birtingar og
munu birtast í blaðinu næstu daga.
Höfundar eru: Sigrún Blöndal og
Jón Hnefill Aðalsteinsson.
Minningarkort
535 1825
www.hjarta.is 5351800
✝
Ástkær faðir okkar, tengdafaðir, afi og langafi,
HELGI HAFLIÐASON,
Hátúni 23,
Reykjavík,
sem lést 9. mars, verður jarðsunginn frá
Hallgrímskirkju mánudaginn 19. mars kl. 13.00.
Helgi Helgason, Anna Kristín Hannesdóttir,
Dagbjört Helgadóttir, Þorkell Hjaltason,
Júlíus B. Helgason, Hildur Sverrisdóttir,
Hafliði Helgason, Barbara Helgason,
Ragnar Hauksson, Josephine Tangolamus,
afabörn og langafabarn.
✝
Faðir okkar, tengdafaðir, afi og langafi,
JÓNAS DAVÍÐSSON,
áður til heimilis í
Engimýri 3,
Akureyri,
lést á dvalarheimilinu Hlíð laugardaginn 10. mars.
Útför hans fer fram frá Akureyrarkirkju mánudaginn
19. mars kl. 13.30.
Sveinn Jónasson, Guðný Anna Theodórsdóttir,
Anna Jónasdóttir, Kristján Árnason,
afa- og langafabörn.
✝
Faðir okkar,
ÞORSTEINN JÓSEF STEFÁNSSON
frá Jaðri,
Vopnafirði,
lést á hjúkrunarheimilinu Sundabúð fimmtu-
daginn 15. mars.
Heiðrún og Aðalbjörg Þorsteinsdætur.
✝
SIGRÍÐUR JÓNASDÓTTIR,
Asparfelli 2,
Reykjavík,
verður jarðsungin frá Laugarneskirkju þriðjudaginn
20. mars kl. 13.00.
Hjörtur Jónasson,
Helgi Sigurður Jónasson,
Kristján Össur Jónasson,
Páll Jónasson
og fjölskyldur þeirra.
✝
Elskuleg eiginkona mín, móðir okkar, tengdamóðir,
amma og langamma,
RAGNA MARÍA SIGURÐARDÓTTIR,
Hrafnakletti 4,
Borgarnesi,
lést fimmtudaginn 15. mars síðastliðinn.
Jarðarförin auglýst síðar.
Fyrir hönd aðstandenda,
Baldur Sveinsson.