Morgunblaðið - 27.04.2007, Blaðsíða 28

28 FÖSTUDAGUR 27. APRÍL 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
STRÍÐSÁSTAND Á
HÖFUÐBORGARSVÆÐINU?
Þær hörðu deilur, sem risið hafa ámilli Kópavogsbæjar og Garða-bæjar um skipulagsmál, sýna
veikleika í skipulagsmálum höfuð-
borgarsvæðisins sem veldur veruleg-
um óþægindum.
Kópavogsbær hefur lagt í verulega
fjárfestingu með því að kaupa upp og
skipuleggja svonefnt Glaðheima-
svæði.
Umhverfisráðuneytið hefur synjað
staðfestingu á skipulagi þessa svæðis,
sem þýðir að hugmyndir Kópavogs-
bæjar þurfa að fara fyrir samvinnu-
nefnd um svæðisskipulag. Um það
sagði Gunnar I. Birgisson, bæjarstjóri
í Kópavogi, í samtali við Morgunblaðið
í fyrradag:
„Ef svæðisskipulagsráðið samþykk-
ir ekki þessa tillögu þá er það nátt-
úrlega orðið ónýtt. Þá munum við
beita okkur gegn hinum sveitarfélög-
unum í öllu sem þau gera varðandi
breytingu á svæðisskipulagi. Með
þessu er komið á stríðsástand í skipu-
lagsmálum á höfuðborgarsvæðinu og
gott innlegg í kosningabaráttuna fyrir
umhverfisráðherrann.“
Ljóst er hins vegar af ummælum
bæjarstjórans í Garðabæ á opinberum
vettvangi að hann gefur ekkert eftir.
Það er því skollið á stríð á milli Kópa-
vogsbæjar og Garðabæjar vegna hins
fyrirhugaða nýja hverfis í Kópavogi,
stríð sem snýst um það að umferðar-
æðar á þessu svæði anni ekki þeirri
auknu umferð, sem leiða muni af
skipulagi Kópavogsbæjar á Glað-
heimasvæðinu.
Náist ekki sættir í þessu máli á þann
veg að allir aðilar geti sæmilega við
unað má ganga út frá því sem vísu að
ófriður mun ríkja í skipulagsmálum á
höfuðborgarsvæðinu til lengri tíma.
Það er lítið vit í því.
Þá munu einstök sveitarfélög á
þessu svæði leitast við að bregða fæti
fyrir önnur sveitarfélög sjái þau tæki-
færi til þess.
Einhliða úrskurður samvinnunefnd-
ar um svæðisskipulag leysir ekki mál-
ið ef hann fellur öðrum hvorum aðila í
vil. Svona nágrannaerjur verður að
setja niður með samræðum á milli
deiluaðila.
Þess vegna er æskilegt að bæjar-
stjórar þessara tveggja sveitarfélaga,
sem eiga löng sameiginleg landamæri,
setjist niður og leiti leiða til þess að
leysa úr þessum ágreiningi.
Ekki er við öðru að búast en að þeir
geti náð slíkum sáttum. Báðir tilheyra
bæjarstjórarnir sama stjórnmála-
flokki sem ætti að auðvelda þeim þessi
samtöl. Það væri óskemmtilegt ef deil-
ur brytust út hér og þar á landamær-
um Kópavogs og Garðabæjar.
Efni málsins er hins vegar grafal-
varlegt eins og þeir vita bezt sem dag
hvern þurfa að komast leiðar sinnar
um bæði Kópavog og Garðabæ og er
ekki á þau vandræði bætandi.
BRÖLT STEINGRÍMS J. Í FORTÍÐINNI
Vinstri grænir reyna gjarnan aðselja kjósendum þá ímynd að
þeir séu flokkur stofnaður utan um
nýjar hugmyndir. Þeir ætla að bjóða
upp á „allt annað líf“ ef þeir komast í
valdastóla að loknum kosningum. Í
einum málaflokki má þó fullkomlega
treysta því að þeir sitji við sama, eld-
gamla heygarðshornið og forverar
þeirra yzt á vinstri væng stjórnmál-
anna. Það er í öryggis- og varnarmál-
um.
Stjórnmálaflokkarnir, aðrir en VG,
hafa fagnað samningum við Norð-
menn og Dani, sem undirritaðir voru í
gær, um samstarf í öryggis- og varn-
armálum. Steingrímur J. Sigfússon,
formaður VG og fulltrúi flokksins í
utanríkismálanefnd Alþingis, hefur
hins vegar allt á hornum sér.
Steingrímur er á móti því að „halda
uppi erlendum herjum eða aðilum við
óþarfar og jafnvel varhugaverðar
heræfingar á íslensku yfirráðasvæði
og bera af því umtalsverðan kostn-
að“.
Hann er „algerlega andvígur hvers
kyns heræfingarbrölti á Íslandi og á
íslenzku yfirráðasvæði hvort sem
Norðmenn, Danir eða aðrir eiga í
hlut“ og telur að „allt slíkt brölt sam-
rýmist illa friðar- og vopnleysisarf-
leifð þjóðarinnar“.
Hér er hinn hugmyndafræðilegi
þráður alveg óslitinn frá forverum
Vinstri grænna í íslenzkri stjórn-
málasögu; Kommúnistaflokki Ís-
lands, Sósíalistaflokknum og Alþýðu-
bandalaginu. Ekkert hefur breytzt.
Ekki einu sinni orðalagið.
Jafnvel ekki róttækir vinstriflokk-
ar í nágrannaríkjum okkar halda því
fram að hægt sé að tryggja varnir og
öryggi án hernaðarlegrar nærveru af
nokkru tagi. VG á Íslandi er alveg sér
á báti í barnaskap sínum.
Önnur saga er svo sá misskilningur
Steingríms J. – sem hlýtur eiginlega
að vera viljandi – að samkomulagið
við Dani og Norðmenn leiði til þess að
Landhelgisgæzlan, lögregla og
björgunarsveitir verði „síður efld að
fjárveitingum, mannafla og tækja-
kosti en ella yrði“.
Það liggur í augum uppi, fyrir alla
sem vilja sjá það, að verið er að efla
þessar stofnanir og einmitt vegna
samstarfsins við Dani og Norðmenn
mun þurfa að styrkja þær enn frekar.
Hverjir hafa hins vegar helzt lagzt
gegn því að t.d. greiningardeild og
sérsveit ríkislögreglustjórans verði
efld? Eru það ekki einmitt þingmenn
Vinstri grænna? Þetta er ekki sann-
færandi málflutningur hjá Steingrími
J.
Sennilega fylgir því ákveðið frelsi
fyrir stjórnmálaforingja að geta leyft
sér að vera svona saklaus og bláeygur
og fullkomlega laus við áhyggjur af
því, hvernig beri að tryggja öryggi og
varnir landsins í viðsjárverðum
heimi. En vilja kjósendur stuðla að
því að slíkur stjórnmálaforingi verði
kannski forsætisráðherra – eða utan-
ríkisráðherra?
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
V
algerður Sverrisdóttir utanríkis-
ráðherra og Jonas Gahr Støre, utan-
ríkisráðherra Noregs, undirrituðu
fyrir hádegi í gær samkomulag á
milli ríkjanna um samstarf á sviði ör-
yggismála, varnarmála og viðbúnaðar. Skömmu
eftir hádegi í gær undirrituðu Valgerður og Per
Stig Møller, utanríkisráðherra Danmerkur, síðan
yfirlýsingu um samstarf Íslands og Danmerkur
um öryggis- og varnarmál og almannavarnir.
Undirritunin fór fram Osló en þar hófst í gær
óformlegur vorfundur utanríkisráðherra Atlants-
hafsbandalagsins.
Reglulegt samráð
Samkomulag Íslands og Noregs hefur að
markmiði „að staðfesta pólitískan vilja til þess að
víkka samstarf milli norskra og íslenskra stjórn-
valda á friðartímum í málum er varða öryggi,
varnir, viðbúnað og björgun á Norður-Atlants-
hafssvæðinu,“ eins og þar segir. Efna á m.a. til
reglulegs samráðs auk þess sem samhæfing og
samvinna verður aukin í því skyni að stuðla að
meiri viðbúnaði á þessum sviðum.
Er samstarfið grundvallað á Norður-
s
l
r
N
þ
i
k
m
Atlantshafssamningnum, aðild landanna að
NATO og þeim skuldbindingum sem af þessu
leiðir. Tekið er fram að löndin séu einhuga um að
þau hafi margskonar sameiginlegra hagsmuna að
gæta á N-Atlantshafssvæðinu. Meginmarkmið
þeirra sé að stuðla að varanlegum stöðugleika og
öryggi á þessu svæði. Efna á til samráðs milli
embættismanna ráðuneyta á hálfs árs fresti til
Tvíhliða samkomulag við Norðmenn og sameiginleg yfir
Víðtækt samstar
Samkomulag það sem Íslend-
ingar hafa gengið frá við Norð-
menn og Dani eru tvíhliða
rammasamningar um víðtækt
samstarf í öryggis- og varnar-
málum og um aukin samskipti og
samvinnu um almannavarnir.
Samstarf Jonas Gahr Støre, utanríkisráðherra Nore
Eftir Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
GEIR H. Haarde
forsætisráðherra
segir enn margt
óljóst við sam-
komulag Íslend-
inga við Norð-
menn og Dani sem
undirritað var í
gær. Nánara sam-
starf á sviði örygg-
is- og eftirlitsmála við grannþjóðirnar
væri þó löngu tímabært, jafnvel þó að
varnarliðið hefði verið hér áfram.
Forsætisráðherra sagði á blaða-
mannafundi í stjórnarráðinu í gær að
viðræður við granna okkar hafi geng-
ið hratt fyrir sig frá því í nóvember sl.
Það skýrist af því að aðilar eigi að
hluta sameiginlega hagsmuni og vilji
auka samstarf sitt til þess að byggja
upp öryggi og eftirlit á N-Atlantshafi.
Geir ítrekar að varnarsamning-
urinn við Bandaríkin og viðbótin við
hann sem samþykkt var í október sl.,
tryggi Íslendingum öryggi á átaka-
og spennutímum. Með samkomulag-
inu við Norðmenn og Dani sé verið að
tala um eftirlit og viðbúnað á frið-
artímum, ekki síst eftirlit með haf-
svæðunum í kringum Ísland, sam-
starf um leit og björgun o.fl. sem
tengist því sem er kannski ekki hern-
aðarlegt í eðli sínu.
„Það er ljóst að mikil umferð flutn-
ingaskipa með olíu og gas verður við
Íslandsstrendur og við munum vera í
samstarfi við Noreg og Danmörku
um eftirlit með slíkum flutningum og
viðbrögð ef óhöpp verða. Síðan er það
í okkar þágu að þessi lönd, eftir því
sem þau og við teljum hagkvæmt,
auki eftirlit með lofthelginni yfir ís-
lensku yfirráðasvæði og nýti sér þá
aðstöðu sem þeim stendur hér til boða
á alþjóðlegum flugvelli. Ég tel að þar
sé um að ræða sameiginlega hags-
muni, enda geti verið bæði í þágu
bæði Norðmanna og Dana að flug-
menn þeirra fái að æfa sig hér við ís-
lenskar aðstæður og augljóslega í
okkar þágu að eftirlit sé meira en nú
með okkar lofthelgi og yfirráðasvæði.
Þannig að þetta byggist allt á gagn-
kvæmum hagsmunum og ég tel
reyndar að þetta frumkvæði sem nú
er búið að taka og er að skila þessum
árangri hafi verið tímabært, jafnvel
þó að bandaríska varnarliðið hefði
verið hér áfram. Það hefði verið tíma-
bært að auka samstarfið við Norð-
urlöndin, sérstaklega við Norðmenn
og Dani, og hugsanlega einnig Breta
og Kanadamenn líkt og við stefnum
að. Þjóðverjar hafa bæst í hópinn að
eigin frumkvæði, þó að aðkoma þeirra
sé önnur, þar sem þeir eiga ekki
strandhelgi við Atlantshafið. Áhugi
þeirra á samstarfi er því athygl-
isverður.“
Geir segir rétt að taka það fram að
samkomulagið við Norðmenn og Dani
sé ekki gert framhjá Bandaríkja-
mönnum eða NATO. „Þetta er allt
gert innan ramma NATO-samnings-
ins og hin aðildarríkin sem og fram-
kvæmdastjóri NATO í Brussel hafa
fylgst vel með og stutt framvindu
mála.“
Hann segir að með undirrituninni
sé verið að skapa ákveðinn ramma,
formfesta hann og á grundvelli hans
verði hér samráð og upplýsinga-
miðlun, þjálfun og hugsanlega æfing-
ar. Framkvæmdin sé í höndum
stjórnvalda á hverjum tíma.
„Þessar undirritanir hafa ekki
stöðu formlegra alþjóðlegra samn-
inga og þ.a.l. þarf ekki að leggja þá
fyrir Alþingi. Það þýðir líka að það er
einfaldara að gera breytingar á sam-
komulaginu, t.d. að segja þeim upp ef
það væri niðurstaða einhverra. Sam-
komulagið hefur því ekki sömu stöðu
og varnarsamningurinn við Banda-
ríkjamenn sem er alþjóðlegur samn-
ingur skv. skilgreiningu Þjóðarétt-
arins.“
Forsætisráðherra bendir að end-
ingu á að samkomulagið við Norð-
menn og Dani sé dæmi um hversu
hugtakið öryggi á friðartímum sé
breytilegt. „Ég er bæði ánægður og
þakklátur stjórnvöldum í Danmörku
og Noregi fyrir að hafa tekið málaleit-
an okkar jafn vel og þau hafa gert og
hversu hratt og skipulega þau unnu
að samkomulaginu.“
Geir H. Haarde
Þakklátur
stjórnvöldum
í Noregi og
Danmörku
„VIÐ h
unnið m
og þetta
tekið ót
stuttan
sagði V
Sverris
anríkisr
eftir un
samkom
við Norðmenn annars veg
Dani hins vegar í Ósló í g
tvíhliða samstarf í varnar
yggismálum á friðartímum
Valgerður segist telja þ
armest við samningana, a
þessu staðfesti ríkin same
sýn á þróun öryggismála
ur-Atlantshafssvæðinu til
tíðar litið. Þau séu samm
gagnsemi þess að vinna s
að um gagnkvæma hagsm
ræða.
Rammasamkomulag
Valgerður segir að um
ræða rammasamkomulag
ekki er fyrirfram ákveðið
riðum út á hvað það geng
vegar séu tilteknir þættir
starfsins tilgreindir m.a.
reglubundið samráð embæ
manna.
„Þetta snýst fyrst og fr
skipti á upplýsingum, þjá
aukið samstarf á sviði frið
og almannavarna. Það er
með heimsóknum og æfin
flughers, flota og sérsveit
hún.
Er líka umhverfismál
„Við sjáum fyrir okkur
skipaumferð vegna orkuv
flutninga. Ekki síst þess v
mikilvægt að samhæfa þá
semi sem er til staðar á N
Atlantshafi og að því leyt
Valgerður Sverrisdóttir
Sameiginleg
á þróun öryg
mála á N-Atl
antshafssvæ