Morgunblaðið - 17.06.2007, Qupperneq 50

50 SUNNUDAGUR 17. JÚNÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
• Glæsileg hönnun
• Álklæðning og harðviður að hluta
• Álklæddir timburgluggar
• Húsin þarfnast lágmarksviðhalds
• Fullbúin eða skemmra á veg komin að innan
Íslenskir aðalverktakar hf. Höfðabakka 9, 110 Reykjavík, sími 530 4200
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/
S
ÍA
Ítarlegar
upplýsingar
um eignirnar
á vefsíðu okkar
www.iav.is
Raðhús
3ja–4ra herbergja 96–140 fm
Egilsstaðir
Reyðarfjörður
Til sölu tvær glæsilegar íbúðir, tveggja og þriggja herbergja,
á 4. hæð (efstu) í nýinnréttuðu húsi ofarlega við Hverfisgötu.
Sérsmíðaðar innréttingar í eldhúsi, baði og svefnherbergjum.
Svalir. Þvottahús inni í íbúðunum. Sameign nýendurnýjuð.
Verslanir og skrifstofur á neðstu tveimur hæðunum.
Næg bílastæði á baklóð, með inngangi inn í sameign.
Nánari upplýsingar í síma 588 7050.
Tvær nýinnréttaðar „penthouse“ íbúðir
í miðbæ Reykjavíkur
Til sölu
fasteignafélag
Fasteignafélag sem samanstendur af um
800 fm iðnaðar- og þjónustuhúsnæði,
staðsettu í austurborginni, og skrifstofu-
húsnæði sem staðsett er í Skeifunni.
Eignirnar eru allar í leigu.
Áhugasamir leggi inn fyrirspurnir á auglýsingadeild
Mbl. eða box@mbl.is merktar: "F - 20160"
Óskar R. Harðarson hdl. og lögg. fasteignasali,
Síðumúli 13, sími 569 7000.
Norðurhella - glæsileg nýbygging
Til sölu er nýtt glæsilegt 1.600
fm iðnaðarhúsnæði steinsnar
frá Vallahverfinu í Hafnarfirði á
áberandi stað. Eignin stendur á
3.200 fm lóð og er grunnflötur
hússins 1.000 fm og er gert ráð
fyrir 626 fm á efri hæð. Eignin
getur selst í heilu lagi eða í
minni einingum. Stærð bila get-
ur verið frá 239 til 332 fm enda-
bilum. Frágengin malbikuð lóð.
Lofthæðin er frá 4-7,5 metrum.
Húsið er byggt úr forsteyptum einingum og skilast með ljósum marmarasalla að utan. Verð
á fermetra er kr. 140.000. Afhending er í september - október 2007. Einkasala. 6673
ÞAÐ er talið að árið 1950 hafi
hrygningarstofn norsk-íslensku
síldarinnar verið um 14 milljón
tonna. Einnig er talið að á sjötta
áratug 20. aldar hafi staða ís-
lensku síldarstofnanna, sum-
argotssíldarinnar og vorgotsíld-
arinnar, verið góð. Afkastageta
fiskiskipa til að veiða síld jókst
hröðum skrefum um
og eftir 1960. Engar
takmarkanir voru
settar til að vernda
síldarstofnanna frá
ofveiði. Undir lok sjö-
unda áratugarins
hrundi norsk-íslenski
stofninn og í kjölfarið
gátu íslensk skip ekki
veitt stofninn í meira
en aldarfjórðung. Um
svipað leyti er talið
að íslensku vorgots-
síldinni hafi nánast
verið útrýmt og hefur
hún ekki verið veidd síðan þá.
Jafnframt var gengið svo nærri
sumargotssíldinni að árið 1972 var
sett á síldveiðibann. Þegar veiðar
á þeim stofni voru leyfðar aftur
haustið 1975 var veiðum skipa
stýrt með aflakvótum. Heild-
arkvótanum var skipt jafnt niður á
milli þeirra skipa sem veiddu með
afkastamestu veiðarfærunum.
Þetta hafði í för með sér að of
mörg skip voru að stunda veið-
arnar og gengið var illa um auð-
lindina. Hinn kunni fiskifræðingur
Jakob Jakobsson ritaði um þetta
vandamál í grein í tímaritið Ægi
árið 1979, bls. 191-194. Lokaorð
greinarinnar eru þörf áminning til
þeirra sem móta fiskveiðistefnu
Íslendinga á hverjum tíma:
,,Fram til þessa hefur ríkt ótrú-
legt sinnuleysi um mótun fisk-
veiðistefnu okkar Íslendinga. Í
flestum tilvikum hafa umræður
snúist upp í hnútukast ýmissa
hagsmunaaðila, landshluta og
byggðarlaga. Menn hafa einfald-
lega ekki fengist til að ræða auð-
lindanýtingu án þess að láta til-
finningar og stundarhag hlaupa
með sig í gönur. Afleiðingin er
stefnuleysi og mikil sóun verð-
mæta, sem m.a. birtist í því að í
fyrra notuðum við um 170 skip við
síldveiðar þótt 1/10 hluti þeirra
hefði vel getað fiskað þau 35.000
tonn sem leyfilegt var að veiða.“
Þessi ummæli standast tímans
tönn þar sem þau undirstrika eðli
opinberrar umræðu um fisk-
veiðistjórnun á Íslandi og um mik-
ilvægi flotastýringar.
Rétt er að fjalla nán-
ar um síðarnefnda at-
riðið. Hvert fiskiskip
og áhöfn þess býr yfir
ákveðinni sóknargetu.
Erfitt er að mæla
þessa getu en augljóst
er að frá því að fiski-
skip leggur úr höfn
og þar til það landar
afla sínum getur það
veitt mikið. Í grund-
vallaratriðum er hægt
að takmarka sókn-
argetu skipa með
tvennu móti. Annars vegar er
hægt að hamla gegn því hversu
mikla sóknareiginleika það hefur
án þess að takmarka það aflamagn
sem það má koma með í land og
hinsvegar er hægt að takmarka
hversu mikið magn af afla því er
heimilt að veiða. Fyrrnefnda leið-
in, sóknarstýring, hefur þann
ókost að ófáir hafa tilhneigingu til
að fara í kringum reglur sem ætl-
að er að hindra aukinn sóknarmátt
fiskiskipa. Af því leiðir að líklegt
er í sóknarstýringarkerfi að afli
verði mun meiri en áætlað hafði
verið. Síðarnefnda leiðin, aflatak-
markanir, hefur þann ágalla að
erfitt er að fylgjast með hvort
fiski er hent í sjóinn og það kann
að vera örðugleikum bundið að
tryggja að landanir á afla séu í
samræmi við landslög. Bæði kerf-
in eiga erfitt með að tryggja að
afli sé innan fyrirfram ákveðinna
marka og sá vandi vex þegar of
mörg fiskiskip hafa leyfi til að
veiða.
Allt frá lokum síðari heimsstyrj-
aldarinnar hafa offjárfestingar í
íslenskum sjávarútvegi leitt til
þess að of stór fiskiskipafloti hef-
ur verið gerður út í samanburði
við afrakstursgetu nytjastofna
sjávar. Hvert nýtt skip í flotanum
olli miklum óhagræðisáhrifum,
bæði fyrir eigendur annarra veiði-
skipa og fyrir lífríki hafsins.
Reynt var að hindra þetta með
reglum sem tóku gildi í upphafi
árs 1984 þannig að ekki mætti
bæta nýju skipi við flotann nema
annað fiskiskip svipaðrar stærðar
yrði tekið úr rekstri. Frá þessum
reglum voru gerðar svo veigamikl-
ar undantekningar á fyrstu árum
kvótakerfisins að fiskiskipaflotinn
hélt áfram að stækka. Árið 1990
mat löggjafinn það svo að nauðsyn
bæri til að viðhalda meginreglum
um flotastýringu og afnam allar
undanþágur frá þeim. Í svoköll-
uðum Valdimarsdómi Hæstaréttar
í lok árs 1998 var talið að laga-
ákvæði sem mörkuðu þessa stefnu
löggjafans brytu í bága við jafn-
ræðisreglu stjórnarskrárinnar og
atvinnufrelsisákvæði hennar. Lög-
gjafinn brást við dómnum með
þeim hætti að allar hömlur voru
afnumdar um stærð og afkasta-
getu fiskiskipaflotans. Sú skipan
hefur verið við lýði síðan þá en
þrátt fyrir það hefur skipum
fækkað undanfarin ár og hefur
það gerst með stoð í reglum um
framsal fiskiskipa og veiðiréttar.
Óháð því hvaða fiskveiðistjórn-
unarkerfi er notað skiptir máli að
halda stærð fiskiskipaflotans inn-
an æskilegra marka. Of mörg skip
með of lítinn veiðirétt auka hætt-
una á að gengið sé gegn reglum
sem ætlað er að vernda auð-
lindina. Afleiðing stefnuleysis í
þeim efnum veldur því einnig að
fiskveiðar verða óhagkvæmari en
ella. Þegar það er fyrirsjáanlegt
að afli á næstu árum muni ekki
aukast hlýtur að skjóta skökku við
ef þeir sem móta stefnuna hafa þá
trú að æskilegt sé að fiskiskip séu
sem flest og að þau geti afkastað
sem mestu.
Er flotastýring nauðsynleg?
Helgi Áss Grétarsson skrifar
um fiskveiðistjórnunarkerfið » Of mörg skip með oflítinn veiðirétt auka
hættuna á að fiskveiðar
verði ósjálfbærar og
óarðbærar. Engin töfra-
lausn er til við þeim
vanda.
Helgi Áss Grétarsson
Höfundur er sérfræðingur við Laga-
stofnun HÍ.
Fréttir á SMS