Morgunblaðið - 22.06.2008, Blaðsíða 36

36 SUNNUDAGUR 22. JÚNÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Árni Stefánsson, viðskiptafræðingur
og lögg. fasteignasali
FASTEIGNASALAN
GIMLI GRENSÁSVEGI 13,SÍMI 570 4800 – FAX 570 4810
www.gimli.is - www.mbl.is/gimli
Vorum að fá í sölu 160 fm einbýlishús á einni hæð á góðum stað í vesturbæ
Kópavogs. Íbúðin er 128 fm og viðbyggður bílskúr er 32 fm. Þrjú svefnherb.
og tvær bjartar stofur. Gler nýl. endurnýjað að hluta. Stór og sólríkur garð-
ur. EIGNIN GETUR LOSNAÐ FLJÓTLEGA. Áhv. 23 millj. lífsj. 5,3% vextir.
Verð 39,9 millj.
Eignin verður til sýnis í dag sunnudag frá kl. 15:00 - 17:00
Traust þjónusta í 30 ár
M
bl
.1
01
90
98
KÁRSNESBRAUT - EINBÝLI
HAGSTÆTT LÁN
OPIÐ HÚS SUNNUD. 22. JÚNI KL. 15.00 - 17.00
• Fjöldi góðra fyrirtækja í Danmörku.
• Heildverslun með varahluti fyrir vinnuvélar og bíla.
Ársvelta 140 mkr.
• Framkvæmdastjóri-meðeigandi óskast að fyrirtæki á heilbrigðissviði.
• Æskilegt að viðkomandi sé hjúkrunarfræðingur.
• Heildverslun með ferðavörur. Ársvelta 360 mkr.
• Meðalstór heildverslun með tæknivörur óskar eftir sameiningu við
annað fyrirtæki á því sviði. Ársvelta 140 mkr.
• Framkvæmdastjóri-meðeigandi óskast að góðu útgáfufyrirtæki í
stöðugum vexti. Ársvelta 200 mkr.
• Heildverslun með tæknivörur. Ársvelta 130 mkr.
• Rótgróin bílaleiga með 21 bíl. Auðveld kaup.
• Þekktur tölvuskóli. Ársvelta 80 mkr.
• Heildverslun með bílavörur. EBITDA 25 mkr.
• Sérverslun og heildverslun með tölvurekstrarvörur. Ársvelta 100 mkr.
EBITDA 10 mkr.
• Þekkt verslun með húsgögn og gjafavörur.
• Sérverslun með sportvörur. Ársvelta 120 mkr.
• Lítil heildverslun með hársnyrtivörur. Hentugt til sameiningar.
• Heildverslun með neytendavörur (ekki matvæli) sem selur í verslanir
um allt land. Ársvelta 160 mkr. EBITDA 15 mkr.
NOKKUR umræða
hefur verið í fjöl-
miðlum að undanförnu
um ungt fólk og vímu-
efnaforvarnir. Fram
hafa komið frásagnir
af slæmum aðstæðum
barna ungra fíkla og
meðferðaraðilar hafa
sagt frá vanda ungmenna í mikilli
neyslu og meintu úrræðaleysis í
málum þeirra. Þessi umræða er
þörf því hvers kyns vímuefn-
anotkun meðal ungs fólks er alvar-
legt félags- og heilbrigðis-
vandamál. Hins vegar gætir
nokkurs misræmis í merkingum og
áherslum varðandi tvö lykilhugtök:
ungt fólk annars vegar og for-
varnir hins vegar. Af umræðunni
að dæma er óljóst hvort „ungt
fólk“ séu allir undir þrítugu, ólög-
ráða ungmenni eða fyrst og fremst
þau sem eru í efstu bekkjum
grunnskóla. Í umræðu um for-
varnir gætir misræmis í áherslum
á fyrsta, annars eða þriðja stigs
forvarnir. Þetta leiðir til að erfitt
er að átta sig á hvort tiltekin um-
fjöllun eigi við um forvarnir sem
miða að því að koma í veg fyrir
upphaf vímuefnaneyslu (1. stigs
forvarnir), um aðstoð við þá sem
eru byrjaðir að nota vímuefni (2.
stigs forvarnir) eða hvort áherslan
er á að hjálpa þeim sem eiga sýni-
lega í miklum vanda vegna neyslu
(3. stigs forvarnir).
Rannsóknir á vímuefnaneyslu
Íslenskar rannsóknir á vímu-
efnaneyslu unglinga í efstu bekkj-
um grunnskóla hafa sýnt að heild-
arumfang hennar hefur minnkað
mikið frá lokum 10. áratugarins.
Þannig hafa rannsóknir Rannsókna
& greiningar (R&G) við kennslu-
fræði- og lýðheilsudeild Háskólans
í Reykjavík sýnt að reykingar, ölv-
unardrykkja og notkun ólöglegra
vímuefna minnkaði mikið milli 1998
og 2007. Rannsóknir fræðimanna
við Háskólann á Akureyri hafa
sýnt svipaða þróun. Rannsóknir
R&G meðal nemenda í framhalds-
skólum hafa enn fremur sýnt að
neyslan þar hefur ekki aukist milli
áranna 2000 og 2007
þó hún hafi ekki
minnkað heldur. Þess-
ar rannsóknir eru
samt þeim takmörk-
unum háðar að þær
ná ekki til fólks sem
er eldra en 20 ára og
ekki til þeirra sem
eru á framhalds-
skólaaldri en utan
skóla. Á heildina litið
benda rannsóknir til
að verulega hafi dreg-
ið úr algengi vímu-
efnaneyslu ungmenna
15 ára og yngri og að neysla meðal
framhaldsskólanema hafi ekki auk-
ist. Um þróunina meðal 16-20 ára
ungmenna sem ekki ganga í skóla
er erfiðara að fullyrða. En hér er
einungis verið að fjalla um heildar-
umfang notkunar. Á sama tíma og
þessi þróun hefur átt sér stað í
þýði ungmenna hafa meðferðarað-
ilar borið vitni um sífellt alvarlegri
einstaklingstilfelli: að spraut-
unotkun sé tíðari nú en áður meðal
þeirra sem í mestri neyslu eru og
að yngri einstaklingar séu fyrr
komnir í harðari neyslu en áður
hefur þekkst. Þessir aðilar eru
best til þess fallnir að bera slíkt
vitni og mikilvægt er að hlustað sé
á þá. Þetta þýðir enn fremur að
auka þarf við framlög og aðstoð til
3. stigs forvarna og bæta og lengja
meðferðarúrræði.
Forvarnastarf
Rannsóknir í faraldsfræði hafa
lengi sýnt að vímuefnanotkun ung-
menna fylgir árgöngum. Árgangur
sem mælist hár á einum tíma er
líklegri en aðrir árgangar til að
mælast hár áfram. Sem dæmi
mældist vímuefnaneysla meðal
nemenda í efstu bekkjum grunn-
skóla hæst árin 1998 miðað við
mörg ár þar á undan og á eftir. Í
þessum hópi eru þau ungmenni
sem í dag eru 25-26 ára. Að segja
að neysla í þessum aldurshópi hafi
aukist er rétt sé miðað við fólk
sem er á þessu aldursbili í dag og
mikilvægt er að greina þennan hóp
frá almennari umræðu um ungt
fólk. Rannsóknir í félagsvísindum
hafa skilgreint áhættuþætti og
verjandi þætti fyrir líkum á vímu-
efnaneyslu. Niðurstöður þeirra
hafa verið nýttar til að móta net-
verk samstarfsaðila í 1. stigs for-
vörnum hér á landi sem hefur skil-
að svo góðum árangri að vakið
hefur alþjóðlega eftirtekt. Á Ís-
landi hefur markvisst 1. stigs for-
varnarstarf gegn vímuefnaneyslu
nemenda í efstu bekkjum grunn-
skóla verið við lýði sl. 8-10 ár þar
sem rannsóknarfólk, stefnumót-
unaraðilar og fólk sem starfar í
grasrótinni að málefnum ung-
menna hafa samnýtt krafta sína.
Að halda því fram að heildar-
umfang vímuefnaneyslu meðal
ungmenna í þessum aldurshópi
hafi aukist er ekki aðeins rangt
heldur vanvirðing við ungt fólk á
þessum aldri og það fólk sem svo
ötullega hefur starfað að málum
þeirra undanfarin áratug. Engu að
síður er mikilvægt að þeim sem
starfa að 2. og 3. stigs forvörnum
sé gert betur kleift en nú er að
hjálpa þeim sem hjálpar eru þurfi,
svo sem að veita ungu fólki í mikl-
um vímuefnavanda tilhlýðilega eft-
irfylgni og félagslega hjálp í kjöl-
far meðferðar eða annarrar slíkrar
þjónustu.
Samantekt
Þegar rætt er um ungt fólk og
forvarnir gegn vímuefnanotkun er
mikilvægt að það sé skýrt við hvað
er átt. Ungt fólk getur vísað til
breiðs aldurs sé ekki tekið fram
um hvaða aldurshóp er að ræða.
Að sama skapi getur hugtakið for-
varnir átt við fjölbreytta flóru að-
gerða sem beinast að þeim sem
ekki hafa byrjað neyslu, þeim sem
eru byrjaðir að nota vímuefni í ein-
hverjum mæli eða þeim sem þegar
eru í miklum vanda vegna neyslu.
Fagfólk jafnt sem almenningur
mun komast miklu nær hinu sanna
ef umræðan greinir á milli þessara
grundvallaratriða sem mun verða
til að færa alla umfjöllun um ungt
fólk og forvarnir upp á hærra og
faglegra plan.
Ungt fólk og forvarnir
Álfgeir Logi
Kristjánsson skrifar
um misvísandi
umfjöllun fjölmiðla
um rannsóknir á
vímuefnaneyslu
Álfgeir Logi
Kristjánsson
» Þegar rætt er um
ungt fólk og for-
varnir gegn vímuefna-
notkun er mikilvægt að
það sé skýrt við hvað er
átt.
Höfundur er lektor í lýðheilsu
við Háskólann í Reykjavík og
rannsóknarstjóri Rannsókna og
greiningar.
RALLÝIÐ, eins og
þeir á Hafrann-
sóknastofnun kalla
það, felst í því að vera
með stöðvar vítt og
breitt á miðum hér við
land og toga á þessum
stöðum á sama tíma ár
eftir ár. Þeir þykjast
geta séð ef stofnarnir
séu að stækka eða
minnka. Þetta er mikil bjartsýni því
það verða aldrei sömu skilyrði
næsta ár á sama tíma því sjáv-
arföllin hafa mikil áhrif á allt líf í
sjónum.
Sjómannaalmanakið er í öllum
skipum hér við land. Þar sést staða
flóðs og fjöru. Þessar upplýsingar
eru mjög nauðsynlegar fyrir skip-
stjóra þegar þeir eru að veiða í
köntum eða hallandi botni. Þegar
straumur stendur upp kantinn er
aflavonin og aflinn oft góður en tek-
ur alveg undan veiðina þegar skiptir
falli og straumurinn stendur niður
kantinn. Einnig er meiri von um
veiði í vaxandi straumi en í minnk-
andi.
Svo er páskahrotan
nokkuð árviss sé ekki
vitlaust veður sem oft
er á þeim árstíma og
t.d. tóku Vest-
mannaeyingar fyrstir
upp á því að róa ekki á
föstudaginn langa
vegna sjóslysa sem
urðu á þessum degi og
tóku aðrar verstöðvar
þetta líka upp. Sem
dæmi þá fórust 25
breskar skútur á
skírdag árið 1418 og
ráku þær á land víðs vegar um land-
ið. Páskarnir færast til á milli ára og
getur munað um 18 eða 19 daga því
tunglið og flóð og fjara breytast sí-
fellt og verða ekki sömu skilyrði á
stöðunum ár eftir ár, fjarri því. Ann-
að er líka, að í suðvestanátt virðist
fást minni afli alls staðar við landið.
Ég hlustaði á rabb í tölvunni um
rallýið. Ég man ekki hver var þulur
en hann tók það fram að hann væri
ekki höfundur rallýsins og var ég
ekki hissa á því.
Að mínu mati er rallýið gagns-
laust til að mæla stofnstærð fiska
eins og fiskifræðingar hjá Hafrann-
sóknastofnun útfæra það. Þeir
gleyma alveg náttúruöflunum!
Vísindin eru víða góð
verkefnið þarf að skiljast.
Flókin er oft fiskislóð
sem fræðimönnum dyljast.
Byggðum hnignar brauðs er vant
bann til veiða stendur.
Sjósókninni þú sinna kannt
séu ei járn um hendur.
Sjávarföllin segja margt
sem sjómenn geyma í minni.
og fræðimönnum sögur sagt
svo þeir eitthvað finni.
Sanna rallýið ekki enn
ei er sjálfrátt hólið.
Feiknaglaðir þar fundu menn
ferkantaða hjólið.
Rallý – flóðtöflur og
fiskifræði
Halldór Halldórsson
skrifar um
fiskirallýið
Halldór Halldórsson
» Páskarnir færast til
á milli ára og getur
munað um 18 eða 19
daga því tunglið og flóð
og fjara breytast sífellt.
Höfundur er fv. skipstjóri í áratugi
á trolli og dragnót.