Morgunblaðið - 02.08.2008, Qupperneq 29

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 2. ÁGÚST 2008 29
ER HÆGT að hætta að vera ást-
fanginn af eigin landi? Í tvö ár hef
ég eins og margir aðrir Banda-
ríkjamenn einbeitt mér að því að
skrásetja, afhjúpa og benda þjóð-
inni á glæpamennsku Bush-
stjórnarinnar og árás hennar á
stjórnarskrána og réttarríkið –
málefni sem heima fyrir hefur iðu-
lega verið gert að jaðarfrétt. Ég
var viss um að þegar Bandaríkja-
menn kæmust af því hvað væri ver-
ið að gera í þeirra nafni myndu þeir
fyllast hryllingi og reiði.
Fyrir þremur mánuðum hélt
Bush-stjórnin enn dauðahaldi í
orðalagið „Við beitum ekki pynt-
ingum“. Nú hafa samtökin Læknar
án landamæra gefið út skýrslu sína
þar sem áföll fanga í haldi Banda-
ríkjamanna eru rakin og jafnvel
próf í lygamæli staðfesta að þeir
hafa verið pyntaðir. Skýrslu Rauða
krossins var lekið: pyntingar og
stríðsglæpir. Óaðfinnanlega unnin
bók Jane Mayer, The Dark Side,
var að koma í búðir. Þar er sýnt
fram á að pyntingar hafi átt sér
stað og þær hafi verið skipulagðar
og þeim stjórnað frá æðstu stöðum.
The Washington Post veitti les-
endum sínum aðgang að mynd-
skeiði, sem sýndi harðræði, sem
Omar Khadr, kanadískur karl-
maður undir lögaldri, hafði verið beittur. Þar
sýndi hann þeim, sem höfðu hann í haldi, sár á
kviði sínum og grátbændi þá um miskunn.
Sannleikurinn er því kominn fram og frjáls að-
gangur að honum. En Bandríkjamenn sofa enn,
fullir af áhyggjum af aukakílóunum og spóka sig í
verslunarmiðstöðvunum.
Ég hefði haldið að eftir allar þessar afhjúpanir
myndu þúsundir Bandaríkjamanna fara í mót-
mælavökur við þingið, að trúarleiðtogar myndu
biðja guð fyrirgefningar og hryllingurinn myndi
kalla fram almenn viðbrögð líkt og þegar hreyf-
ingin gegn þrælahaldi myndaðist á nítjándu öld-
inni. Svo að við umorðum ummæli Abrahams Lin-
colns; ef ekki er rangt að beita pyntingum, er
ekkert rangt.
Samt hefur ekkert slíkt gerst. Það er ekkert
uppnám í kirkjum og bænahúsum gyðinga í
Bandaríkjunum, hvorki leiðtogar kristinna manna
né gyðinga hrópa eftir réttlæti í nafni Jesú, sem
var pólitískur fangi og beittur pyntingum, eða
Jahve, sem krefst réttlætis. Ég spurði kunningja,
sem þekkir til samstarfs trúarhreyf-
inga, hvernig á þessu stæði. Hann
svaraði: „Hefðbundnum kirkjum
stendur á sama af því að þær eru á
bandi repúblikana. Og í bænahúsum
gyðinga stendur mönnum á sama af
því að fangarnir eru arabar.“
Það var þá, sem ég gerði mér grein
fyrir því að ég gæti ekki elskað land
mitt eins og nú stendur á. Hvernig
getur mér staðið á sama um örlög
svona fólks? Ef Bandaríkjamenn
hugsa svona, ef við erum svona, eigum
við stjórnarskrána og réttindaskrá
okkar ekki skilið.
Meira að segja hinu rómaða dóms-
kerfi okkar hefur mistekist að koma í
veg fyrir augljós brot. Alríkisdómstóll
hefur komist að þeirri niðurstöðu að
herdómstólakerfið geti áfram notað
gögn, sem fengin eru fram með pynt-
ingum, gegn hinum ákærðu. Annar
dómstóll dæmdi nýlega að forsetinn
gæti kallað hvern sem er, hvar sem er
„óvinveittan vígamann“ og sett hann
eða hana í varðhald án tímamarka.
Bandaríkjamenn standa því með
glæpastjórn. Við erum orðin að út-
lagaþjóð – þjóðarétti og stöðugleika í
heiminum stafar skýr og bráð hætta
af okkur – á meðal siðmenntaðra
þjóða, sem hafa verið bandamenn okk-
ar. Við erum – með réttu – á lista Kan-
ada yfir skálkaríki, sem beita pynt-
ingum.
Evrópa er enn í vímu eftir nýlega
heimsókn Baracks Obama. Margir Bandaríkja-
menn vona einnig að sigur Obama í nóvember
muni binda enda á þessa martröð. En nú er ekki
tíminn til að falla fyrir ímyndunum. Jafnvel þótt
Obama sigri gæti staða hans verið verulega veik.
Bush-stjórnin hefur búið til kerfi lögleysu, sem
nær langt út fyrir landamærin og án alþjóðlegrar
íhlutunar getur hann einn hvorki stöðvað né
stjórnað því.
Einkarekin öryggisfyrirtæki á borð við
Blackwater verða enn til staðar og þurfa hvorki að
standa honum né þinginu reikningsskil. Þau hafa
einnig haldið fram að þau séu ekki heldur bundin
af alþjóðlegum sáttmálum. Vopnaframleiðendur
og samskiptaiðnaðurinn eiga milljarða dollara
undir því að áfram verði „stríðið gegn hryðjuverk-
um“ magnað upp og nýi, hnattræni eftirlitsmark-
aðurinn mun beita hálaunuðum her almanna-
tengla sinna til að verja sína hagsmuni.
Þess utan verður Obama – verði hann kjörinn –
heftur af eigin flokki. Stjórnmálaflokkarnir í
Bandaríkjunum líkjast í fáu öguðum hreyfingum
eins og þær þekkjast í þingræðisríkjum í Evrópu
og víðar. Demókratar á þingi verða jafnvel enn
klofnari eftir kosningarnar í nóvember ef íhalds-
samir frambjóðendur þeirra sigrast á sitjandi re-
públikönum, sem eru laskaðir vegna tengsla sinna
við Bush.
Vissulega hafa tilteknir demókratar hleypt af
stokkunum yfirheyrslum á þingi vegna misbeit-
ingar Bush-stjórnarinnar á valdi sínu. Því miður
er lítill þrýstingur á að auka umfang opinberra
rannsókna og tryggja að menn verði dregnir til
ábyrgðar, meðal annars vegna þess að umfjöllun
fjölmiðla er nánast engin.
En þótt þrýstingur í grasrótinni hafi ekki virk-
að, hafa peningar enn áhrif. Við þurfum á því að
halda siðmenntaðar þjóðir beiti Bandaríkin þrýst-
ingi, meðal annars með því að beina fjárfestingum
annað. Margar kannanir hafa sýnt að það hefur
áhrif í þróunarríkjum að tengja fjárfestingar lýð-
ræði, mannréttindum og umbótum. Það er engin
ástæða fyrir því að það geti ekki haft áhrif gegn
risaveldi heimsins.
Við þurfum einnig alþjóðlega samþætta leið til
að sækja til saka stríðsglæpamenn úr öllum þrep-
um valdastigans – einstök ríki hafa sett fram
ásakanir, til dæmis Ítalía og Frakkland. Þótt
Bandaríkin hafi ekki undirritað stofnsáttmála al-
þjóða glæpadómstólsins eru brot á þriðju grein
Genfarsáttmálans stríðsglæpir og hægt er að lög-
sækja hvern þann, sem þau fremur – meira að
segja forseta Bandaríkjanna – í hverju þeirra 193
ríkja, sem einnig hafa undirritað hann. Allur
heimurinn getur lagst gegn þessum glæpamönn-
um.
Bandarískt útlagaríki er alheimsvandamál, sem
alþjóðasamfélaginu stafar hætta af. Ef þessi rík-
isstjórn kemst upp með að virða þjóðarétt vettugi,
hvað á þá að koma í veg fyrir að næsta stjórn – eða
þessi stjórn reyni hún að halda völdum áfram í
skjóli neyðarástands – gangi lengra og beini spjót-
um sínum að pólitískum andstæðingum heima fyr-
ir og erlendis?
Við Bandaríkjamenn erum ófærir um að hjálpa
okkur sjálfir eins og staðan er nú. Við erum eins
og fíklar eða sjúklingar, sem vilja ekki lækningu
og þurfum á vinum að halda til að skerast í leikinn.
Minnist okkar eins og við vorum þegar við vorum
upp á okkar besta og grípið til aðgerða til að
bjarga okkur – og heiminum – frá sjálfum okkur.
Þá get ég kannski orðið ástfangin af landinu
mínu á ný.
Kæri heimur, vinsamlegast
komdu vitinu fyrir Bandaríkin
Eftir Naomi Wolf
»Ef þessi rík-
isstjórn
kemst upp með
að virða þjóða-
rétt að vettugi,
hvað á þá að
koma í veg fyrir
að næsta stjórn
– eða þessi
stjórn reyni hún
að halda völdum
áfram í skjóli
neyðarástands –
gangi lengra...?
Naomi Wolf
Höfundur er meðstofnandi bandarísku lýðræð-
issamtakanna American Freedom Campaign og nýj-
asta bók hennar er The End of America: Letter of
Warning to a Young Patriot og bókin Give me Li-
berty: How to Become an American Revolutionary er
væntanleg. ©Project Syndicate, 2008.
Heiðursmenn Geir Jón Þórisson og Ólafur Ragnar Grímsson voru klæddir í sitt fínasta púss í tilefni gærdagsins. Þá sór Ólafur Ragnar embættiseið í fjórða sinn. Glæsibifreiðin setur punktinn yfir i-ið.
Frikki
Blog.is
Kristinn Petursson | 1. ágúst
Þorskurinn getur bjarg-
að fjárhagslegu sjálf-
stæði þjóðarinnar
Nú þegar allt bendir til
frekari tafa – eða óvissu
um álver á Bakka og í
Helguvík, þá verða allir að
taka höndum saman og
ræða möguleika á aukinni
þorskveiði – með endurnýjuðu hugrekki. …
Í stað þess að „taka lán til að efla gjald-
eyrisforðann“ … aukum við þorskkvótann
til að efla gjaldeyrisforðann …
Þorskurinn er undirstaðan að velmegun
þjóðarinnar og getur nú enn – og aftur –
bjargað fjárhagslegu sjálfstæði okkar.
Meira: kristinnp.blog.is
Gestur Guðjónsson | 1. ágúst
Landsbyggðarstyrkur
fer á Reykjanesið …
Á eftir að kynna mér sjálf-
an úrskurð umhverf-
isráðherra, en nú er ljóst
að ráðherra iðnaðarmála,
sem er um leið ráðherra
byggðamála hefur engan
annan möguleika en að úthluta Helgu-
víkurálverinu þeim losunarheimildum
sem eftir er að úthluta. Kapphlaupinu
milli Húsavíkur og Helguvíkur er nær
örugglega lokið með úrskurði Þórunnar
Sveinbjarnardóttur.
Meira: gesturgudjonsson.blog.is
Jens Guð | 1. ágúst
Hver uppreisti æru
Árna Johnsen?
Í umræðunni um kæru
Árna Johnsen á hendur
Agnesi Bragadóttur er
ítrekað talað og skrifað
um að sjálfur forseti Ís-
lands hafi uppreist æru
Árna og fjarlægt allt ljótt sem skráð var á
sakavottorð hans. Þetta er rangt. Margt
má gagnrýna forsetann fyrir. En hann er
saklaus af því að hafa uppreist æru Árna.
Sá gjörningur var gerður í skjóli nætur
að forsetanum fjarstöddum. Forsetinn
brá sér út fyrir landsteinana til 2-3 daga.
Hann var rétt nýbúinn að spenna á sig
beltið í flugvélinni þegar Björn Bjarnason
og félagar, svokallaðir handhafar forseta-
valds, brugðu skjótt við og uppreistu
æru vinarins.
Meira: jensgud.blog.is