Skinfaxi - 01.03.1936, Side 17

SKINFAXI
17
sem sáning eða uppskera úti á akrinum liöfðu blás-
ið honum í brjóst. — Og hvað haldið þið svo, að
hafi valdið því, að þessi óbrotni, eljusami verk-
maður dagsins gat haldið áfram að starfa sem hug-
sjónamagnað stórskáld um síðkvöld og nætur? Hvað
haldið þið að hafi valdið því, að upp úr æfilöng-
um andvökum þessarar yfirlætislausu starfshetju gat
vaxið sigildur boðslcapur um innsta inntak allrar
menningar? Eg fyrir mitt leyti er ekki í neinum vafa:
Það, sem þessu olli, var blátt áfram það, að Stephan
G. Stephansson lagði markvísan, lifandi tilgang í
hverja sína athöfn, tilgang, sem var algerlega jarð-
neskur og raunhæfur að eðli, þann mikla tilgang, að
einbeita allri orku persónuleika síns að nýslcöpun
lifsgilda i þjónustu hins mannlega samfélags. Því
að bið mannlega samfélag var sú hugsjón, sem andi
Stephans G. var sifellt að yfirvega til fullkomnunar,
enda þótt skipulagsannmarkar þess þokuðu oft og
tíðum hinni félagshneigðu veru hans út í þögn ó-
byggðanna, þegar lionum þótti frelsiskosti persónu-
leika sins þröngvað um of.
Sumum kann að virðast, sem fjarri sanni sé að
nefna byltingu á nafn í sambandi við Stephan G.
Stephansson. Hitt mun þó sönnu nær, að enginn mað-
ur af íslenzku bergi brotinn hafi verið bytingasinn-
aðri en einmitt hann; enginn hefir ráðizt af eins
glóandi hjartahita á hinar þrjár höfuðskepnur
kúgunarinnar: auðvald, hervald og kennivald; eng-
inn skynjað skarpar í gegnum hversdagslega einangr-
un allskonar þrár og þjáningar litilmagnans, allt ut-
an úr yztu viðáttu veraldar og aftan frá fjærstu svið-
um sögulegrar þekkingar. Og svo herskár var hann
í stríði sínu fyrir réttlæti og sannleika, að hann var
þess jafnan reiðubúinn, að standa aleinn gegn öll-
um heimi, ef á þurfti að halda; hann sættist aldrei
á neitt, sem stóð heilbrigðum vexti lífsins fyrir þrif-
2