Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.1944, Side 21

Kristján Kristjánsson:
Þegar ég var á
Seint í marzmánuði 1888 vaknaði ég árla dags,
tók saman föt mín, kvaddi fólk á prestsetrinu Sauð-
lauksdal, og lagði fótgangandi eins og leið liggur
inn með Patreksfirði, fyrir botn hans, svo út með
firði norðanmegin, allt til Hlaðseyrar. Eg bar föt-
in mín og lítið koffort, ég var að fara í skiprúrn.
Hafði verið ráðinn matsveinn, og þetta var fyrsta
ferðin til „sjós“. Eitthvað voru erfiðar hugsanir
hjá mér á leiðinni inn með firðinum, ég vissi ekki
hvað beið mín í hinni nýju stöðu, og kjarkurinn var
ekki meiri en í meðallagi. Hugsanir mínar urðu þó
léttari, þegar ég kom í Skápadalsland, þar voru
æskustöðvar mínar. Þó ég innst í huga vildi helzt
eigi halda ferðinni lengra áfram, þá varð sú hugsun
að víkja. Skápadalur er fyrir botni Patreksfjarðar,
þar er fallegt, sér út fjörðinn og allt til hafs, hvert
skip sem fer út eða inn f jörðinn, sér vel frá Skápa-
dal. Fjöll há, fossar, gil og ár, er þar að sjá. Flest-
um mun finnast æskustöðvar fallegar, og svo var
mér. Þó vetur væri enn, svell og snjór undir fæti,
þá var samt fallegt í Skápadal. Þegar í Skápadal
kom átti ég til móður að koma. Eftir dálitla hvíld
og góðar viðtökur, var haldið á stað. Áður enn ég
fór af hlaðinu, horfði ég fram í dalinn til gljúfr-
anna, ég sá ekki fossinn fallega, og heyrði ekki í
honum; hann hafði ekki enn tekið þessar dásamlegu
svell-súlur niður, sem ég hafði svo oft séð hann
hylja sig með á vetrum; þó ég ekki sæi hann, þá
vissi ég hvar hann var, og ég kvaddi hann vinar-
kveðju, og hugurinn leið sem örskot til daganna, er
ég rak kýrnar og smalaði fé um dalinn. Skápadalur
var nú kvaddur og áfram var haldið innfyrir Ósa-
fjörð, ósar voru ísi lagðir og ósá undir ísi; svo eng-
inn farartálmi var nú að Ósá, en hún er oft vatns-
mikil, og þá ófær gangandi mönnum, og fékk ég
einu sinni að reyna það. Sporlétt hélt ég á út með
firðinum, allt út undir Hlaðeyri, þar var skipið, og
nú var þessari ferð lokið, ég var kominn að skips-
hlið. Skipið hafði verið grafið upp í eyri, sem er
rétt fyrir innan Hlaðeyri. Mig minnir að eyrin heiti
Skipeyri. „Sjólífið“ var skonnorta með toppsegl undir
stag, allstórt skip, eftir því sem fiskiskip voru þá,
Iregur siglari var það, en gott sjóskip. Annars var
þetta talið gott skip þó gamalt væri.
En eftir að kútterarnir komu hingað, hefði ekki
VÍKINGUR
þótt mikið til Sjólífsins koma. Skipshöfnin á þessu
skipi, sem átti nú að verða hið nýja heimili mitt,
voru 17 menn. í káetu voru 3 en 14 í hásetaibúð.
Skipið var brjóstamikið, og gerði það rúm fyrir 2
skápa þvert fyrir stafni skipsins. Þar var rúmið
mitt, og var efri skápurinn, sem ég fór í, en í þeim
neðri var piltur, dálítið eldri en ég, það var Sigurð-
ur Þórólfsson, var þetta fyrsta ferð hans til „sjós“,
og ég held sú síðasta, hann var ekki nemaeinn„túr“,
sjóveikin ætlaði hann að drepa. Sigurður snéri sér
að öðru síðar, eins og kunnugt er, og varð þjóð
sinni þarfur maður. Við héldum vináttu alla tíma,
og minntumst stundum á rúmin okkar í stafni Sjó-
lífsins. Við urðum að liggja í hálfhring, og ekki
hefði verið fyrir aldraða og stirða að fara út um
skápdyrnar þær. Ekki get ég sagt að mér liði vel í
þessu nýja starfi mínu. Það var víst siður, eða svo
reyndist mér, að bæði undir og yfirmenn, skoðuðu
kokkinn, sem einhvern þann hlut, sem fara mátti
með eftir því sem hver hafði löngun til, en menn
eru misjafnir, og því varð staða kokksins ekki góð
á skipinu; einkum þegar illa lá á mönnum þegar á
fiskiveiðar kom.
Sá sem var mér hjálplegur meðan ég var að kynn-
ast þessu nýja embætti mínu, hét Benedikt og var
sonar sonur séra Gísla Ólafssonar í Sauðlauksdal;
reyndist hann mér drjúgur með hjálp, þegar erfitt
gekk hjá mér.
„Sjólífið" var frá Geirseyri, skipstjóri hét Jón
Bjarnason; stýrimaður Loftur Bjarnason; hann var
úr Tálknafirði. Háseta þekkti ég fæsta, er ég kom
til skips. Eg stend nú einn uppi af þessari skips-
höfn; það eru líka liðin 55 ár frá þessari fyrstu
sjóferð minni. Á þessu tímabili frá því ég byrjaði
þilskipaveiðar og til nútímans hafa miklar breyt-
ingar orðið á sjómannakjörum, og aðstöðu til afla-
fanga. Ekki datt mér í hug, að ég ætti eftir að vera
á gufuskipi á fiskiveiðum, þegar ég var að stimpast
við soöningapottinn á Sjólífinu.
Nú var skipið komið úr vetrarnausti, og lá á
Geirseyrarhöfn, og bjóst til fiskiveiða. Kaupmaður
á Geirseyri var Markús Snæbjörnsson, alkunnur
dugnaðarmaður, kona hans Guðrún Davíðsdóttir, á-
gæt kona, reyndist mér þá strax og ávallt síðar vel.
Eg mun hafa notið eitthvað þess hjá henni, að Jón-
21