Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.1995, Side 48

Þann 13. janúar síðastliðinn kom norska olíuskipið Jahre Viking til
olíuhafnarinnar Antifer íNormandí. Það sem merkilegast var viðþessa
skipakomu er að skipið er það stærsta sem smíðað hefur verið í
heiminum og íJyrsta sinn sem það kemur til hafnar í Evrópu. Það var
aðeins tveimur vikum eftir að nœststœrsta skip heimsins kom einnig í
fyrsta sinn til Evrópu ogþað til sömu hafnar. Það skip heitir Hellas Fos
og er 554.974 tdw (burðartonn). Þœr eru að vísu ekki margar
hafiiirnar í Evrópu sem geta tekið á mótiþessum tveimur starstu risum
heims.
Það var á árunum milli 1960 og '70
sem menn fóru fyrst að tala um hálfrar
milljónar tonna skip þegar olíuflutningar
frá Persaflóa til Vestur-Evrópu fóru að
verða mikilvægari. Olíunotkun fór vax-
andi þar sem hér var um ódýra orku að
ræða, sérstaklega til stóriðjunota. Við
lokun Súesskurðarins í sex daga stríðinu
1967 margfaldaðist flutningskostnaður frá
Persaflóa því nú þurftu skipin að sigla fyrir
Góðrarvonarhöfða með farma sína til
Evrópu. Þegar Yom
Kippur-stríðið milli
Egypta og ísraela braust út
í október 1973 voru 66
skip í heiminum stærri en
400.000 burðartonn. Þá
varð gífurleg hækkun á
olíu jafnframt sem fram-
leiðslusamdráttur varð.
Heimsbyggðin brást við
með miklum olíusparnaði
og hörmungar dundu
samhliða yfir eigendur
risaolíuskipanna. AJlt of
mörg skip voru orðin á
flutningamarkaðinum og
þar sem olíuverðið í
heiminum hækkaði stöðugt urðu risa-
farmar mjög óhentugir og hreinlega mjög
vafasöm viðskipti. Við risunum blasti
ekkert annað en að verða lagt.
Saga Jahre Viking er orðin tuttugu ára
gömul en það var 4. september 1975 sem
skipið var sjósett hjá Sumitomo Heavy
Industries Ltd. í Oppama í Japan. Skipið
fékk ekki nafn við sjósetningu heldur var
það einungis slcráð sem smíðanúmer
1016. Skipið 1016 var reyndar ekki
stærsta skip í heimi þegar það var sjósett,
en þá hafði það burðargetu upp á 418.610
tonn. Skipið var 376,7 metra langt, 68,8
metra breitt og risti 23,6 metra. Til að
knýja þetta mikla skip áfram var það búið
50.000 hö gufutúrbínu sem gaf því 16,3
sjómílna hraða á klukkustund.
Ekki var mikill hraði á smíði skipsins,
því ekkert var unnið við frágang á því
næstu árin. Arið 1986 lauk loks smíði
skipsins en því var hvorki gefið nafn né
afhent. Skipið var smíðað fyrir gríska
útgerð sem ekki vildi borga né taka við
skipinu. Miklir erfiðleikar voru orðnir í
rekstri olíuskipa á þessum tíma og margir
útgerðarmenn, sérstaklega grískir, áttu
risaolíuskip í smíðum víða um heim en
sáu sér ekki fært að taka við þeim frá
skipasmíðastöðvum. Skipinu var því lagt
hjá skipasmíðastöðinni og beið þess eins
að verða selt nýjum aðilum eða þá að
lenda í brotajárni áður en nokkur farmur
færi um borð. Vegna þessa erfiða ástands í
útgerð olíuskipa var sumum skipum ein-
ungis siglt milli heimsálfa til þess að vera
lagt á legufæri, en einnig fóru mörg nýs-
míðuð risaolíuskip í brotajárn án þess að
verða nokkurn tíma notuð til flutninga.
Þremur árum eftir að smíði skipsins
lauk var það loks selt og kaupandi þess var
Universal Petroleum Carriers Inc. í
Monróvíu. Var því gefið nafnið Seawise
Giant. Utgerð skipsins var í höndum
Island Navigation Co. í Hong Kong (C
Tung). Hélt skipið frá Japan 4. desember
1979 með stefnu á Persaflóa og fór tvær
ferðir þaðan. Sú fyrri var í Mexíkóflóa en
síðari ferðin til Kiire í Japan. Að loknum
þessum tveimur ferðum hélt skipið til
Nippon Kokan K.K.-skipasmíðastöðvar-
innar í Tsu í Japan til lengingar, en þangað
kom það í júníbyrjun 1980. Lengingu
skipsins lauk ekki fyrr en í desember sama
ár og að henni lokinni mældist það
564.739 burðartonn. Þá var skipið orðið
stærsta skip heims og hefúr
haldið þeim titli síðan.
Lengd þess var orðin 458,4
metrar og djúpristan 24,6
metrar. Ekki voru gerðar
breytingar á vélarafli þess
en ganghraðinn minnlcaði
niður í 13 hnúta.
Ekkert skip hefiir mælst
stærra en Seawise Giant
enn sem komið er. Var
skipið þá orðið stærra en
svokölluðu Antifer-fjór-
burarnir, en þau skip
mældust 550.000 burðar-
tonn. Aðeins sjö sldp hafa
mælst stærri en hálf milljón
tonna; Antifer-fjórburarnir Batillus,
Bellamya, Pierre Guillaumat og Prairial.
Batillus og Bellamya voru notuð í einungis
sjö ár, sem er einungis einn þriðji af líftíma
olíuskips, en þá voru þau rifin. Pierre
Guillaumat var rifinn eftir sex ára notkun
en Prairial var notað í þrjú ár áður en því
var lagt. Verðmæti risaolíuskipa var ein-
ungis sem svaraði til brotajárnsverðs þeirra
og það nýttu sér grískir útgerðarmenn.
Prairial var keypt af gríska útgerðarmann-
Jahre Viking að koma til hafnar í Antifer með aðstoð
tveggja dráttarbáta.
48
VÍKINGUR