Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1998, Side 53

Náttúrufræðingurinn - 1998, Side 53
2. mynd. Tildurmosi. Hér er mosinn rakur og ólífugrœnn. Myndin er tekin snemma sumars og má vel sjá hálfvaxna árssprota, sem vaxa upp úr „bakinu“ á sprota fyrra árs. Ljósm. Hörður Kristinsson. hlutar mosans. Stönglarnir rauðleitir, tví- eða þrífjaðurgreindir og liggja greinar hvers árssprota í hliðlægum eða næsturn láréttum fleti, sem er tengdur við sprota fyrra árs að ofanverðu (baklægt) með greinalausum stöngulhluta, þannig að mosinn verður al- settur „pöllum“ eða „rimum“ og minnir á stiga. (Norska nafnið „etasjemose“ og þýska nafnið „Etagemoos“ eru dregin af þessu, eins og tildurmosanafnið.) Stöngulblöðin eru 2-3 mm löng, egglaga, með fíntenntum oddi, glansandi, tvírifja, aðlæg, kúpt og skarast nokkuð; greina- blöðin 1-2 mm, heilrend, þaklögð. Auk þess eru greinótt, hárlaga „flosblöð“ á stönglum og greinum. Þessa blaðgerð mosans má auðveldlega sjá í góðu stækkunargleri (8- til 12-föld stækkun). Mosinn er einkynja og fyrir kemur að baukar með gróum (gróhirslur) sjást á kven- plöntunni, en það er sárasjaldgæft hérlendis og man ég ekki til að hafa séð það sjálfur. Hann virðist því fjölga sér á einhvern annan hátt en með gróum. ■ VAXTARSTAÐIROG ÚTBREIÐSLA Tildurmosinn vex í alls konar landi, sem hvorki er mjög þurrt né rakt en þó frekar í þurrari kantinum. Mestum þroska nær hann í lyngmóum, kjarri og skógum, grjóturðum og ýmiss konar gisnu graslendi. Hann er einnig mjög algengur og áberandi í mýrarþúfum og í mólendi til fjalla. Við beitarfriðun mólendis og skóga eykst hann oft gríðarlega að magni, svo hann getur þakið landið meira eða minna á stórum svæðum og myndað 10- 20 sm þykkt mosateppi, þar sem ýmsar aðrar plöntur eiga erfitt uppdráttar, m.a. skógar- plöntur. Tildurmosi er talinn gera meðal- kröfur til næringarefna í jarðvegi þar sem hann vex, og má því kalla það land sem hann þekur í meðallagi frjósamt og meðalrakt, sem er hagstætt flestum öðrum plöntum. Tildurmosi vex ekki í frjósömu gras- eða valllendi, ekki heldur í ræktuðu landi, þar sem gætir áburðaráhrifa, t.d. í túnum eða á húsalóðum. Þar eru það aðrar og áburðar- 51

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.