Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1998, Síða 53

Náttúrufræðingurinn - 1998, Síða 53
2. mynd. Tildurmosi. Hér er mosinn rakur og ólífugrœnn. Myndin er tekin snemma sumars og má vel sjá hálfvaxna árssprota, sem vaxa upp úr „bakinu“ á sprota fyrra árs. Ljósm. Hörður Kristinsson. hlutar mosans. Stönglarnir rauðleitir, tví- eða þrífjaðurgreindir og liggja greinar hvers árssprota í hliðlægum eða næsturn láréttum fleti, sem er tengdur við sprota fyrra árs að ofanverðu (baklægt) með greinalausum stöngulhluta, þannig að mosinn verður al- settur „pöllum“ eða „rimum“ og minnir á stiga. (Norska nafnið „etasjemose“ og þýska nafnið „Etagemoos“ eru dregin af þessu, eins og tildurmosanafnið.) Stöngulblöðin eru 2-3 mm löng, egglaga, með fíntenntum oddi, glansandi, tvírifja, aðlæg, kúpt og skarast nokkuð; greina- blöðin 1-2 mm, heilrend, þaklögð. Auk þess eru greinótt, hárlaga „flosblöð“ á stönglum og greinum. Þessa blaðgerð mosans má auðveldlega sjá í góðu stækkunargleri (8- til 12-föld stækkun). Mosinn er einkynja og fyrir kemur að baukar með gróum (gróhirslur) sjást á kven- plöntunni, en það er sárasjaldgæft hérlendis og man ég ekki til að hafa séð það sjálfur. Hann virðist því fjölga sér á einhvern annan hátt en með gróum. ■ VAXTARSTAÐIROG ÚTBREIÐSLA Tildurmosinn vex í alls konar landi, sem hvorki er mjög þurrt né rakt en þó frekar í þurrari kantinum. Mestum þroska nær hann í lyngmóum, kjarri og skógum, grjóturðum og ýmiss konar gisnu graslendi. Hann er einnig mjög algengur og áberandi í mýrarþúfum og í mólendi til fjalla. Við beitarfriðun mólendis og skóga eykst hann oft gríðarlega að magni, svo hann getur þakið landið meira eða minna á stórum svæðum og myndað 10- 20 sm þykkt mosateppi, þar sem ýmsar aðrar plöntur eiga erfitt uppdráttar, m.a. skógar- plöntur. Tildurmosi er talinn gera meðal- kröfur til næringarefna í jarðvegi þar sem hann vex, og má því kalla það land sem hann þekur í meðallagi frjósamt og meðalrakt, sem er hagstætt flestum öðrum plöntum. Tildurmosi vex ekki í frjósömu gras- eða valllendi, ekki heldur í ræktuðu landi, þar sem gætir áburðaráhrifa, t.d. í túnum eða á húsalóðum. Þar eru það aðrar og áburðar- 51
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.