Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1998, Qupperneq 64

Náttúrufræðingurinn - 1998, Qupperneq 64
5. mynd. Samband súrefnishliðrunar við hitastig jarðhitavatns. Af myndinni sést að súr- efnishliðrun er oftast hverfandi efhiti vatnsins er undir u.þ.b. 80°C. Því má nota súrefni-18 sem kenniefni til að rekja uppruna jarðhitavatns, ef hiti þess hefur ekki farið yfir 80°C. Tíglarnir svara til vatns sem sýnir óvenjumikla súrefnishliðrun miðað við hita. Þetta vatn er úr borholum á Suðurlandsundirlendi. Talið er að hluti þess sé frá ísöld. Hinn hái aldur vatnsins skýrir hina óvenjumiklu súrefnishliðrun. styrk tvívetnis og súrefnis-18 í heitu og köldu vatni af nokkrum jarðhitasvæðum (Craig o.fl. 1956). Þeir félagar töldu að kalda vatnið svaraði til staðbundinnar úrkomu. Niðurstöðurnar sýndu að tvívetnisinnihald jarðhitavatnsins var hið sama og í kalda vatninu. Af því var ályktað að jarðhita- vatnið væri staðbundin úrkoma að uppruna. Jarðhitavatnið var hins vegar auðugra af súrefni-18 en kalda vatnið, enda féll það ekki á úrkomulínuna (6. mynd). Aður höfðu mælingar sýnt að berg er auðugra af súrefni- 18 en allt vatn, þar með talinn sjór. Því var þessi „súrefnishliðrun" frá úrkomulínunni skýrð með skiptum á súrefni milli vatnsins og þess bergs sem það hafði streymt um. Súrefni er sem næst 50% af öllu algengu bergi (miðað við þunga) og því af nógu að taka. Hins vegar er sáralítið vatn í flestu bergi og því sáralítið vetni. Þess vegna er ekki við því að búast að tvívetnisinnihald vatns geti breyst að neinu ráði við streymi þess um berg. Með rannsóknum sínum lögðu Craig og félagar grunninn að notkun tvívetnis sem kenniefnis til að rekja uppruna jarðhita- vatns. Umfangsmiklar athuganir hafa verið gerðar á mörgum jarðhitasvæðum frá því tímamótagrein Craigs og félaga birtist árið 1956. Þessar seinni athuganir sýna að tví- vetni í heitu vatni á mörgum jarðhitasvæð- um er ekki hið sama og í staðbundinni úr- komu. Oftast hefur þetta verið skýrt með því að jarðhitavatnið svari ekki til staðbundinn- ar úrkomu heldur til úrkomu af svæði sem hefur sama tvívetnisgildi og jarðhitavatnið, og að það sé aðrunnið frá því ákomusvæði. Sú skýring hefur þó einnig verið sett fram að samsæturnar í jarðhitavatninu ráðist af því að það sé blanda af staðbundinni úrkomu og vatni frá kviku (Giggenbach 1992). Enn- fremur er mögulegt að jarðhitavatn hafi fallið sem úrkoma við önnur veðurfarsskilyrði en nú ríkja og af þeim sökum hafi það ekki sama 62
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.