Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1998, Síða 65

Náttúrufræðingurinn - 1998, Síða 65
6. mynd. Samband tvívetnis (D) við súrefni-18 (m0) í vatni af nokkrum jarðhitasvœðum. Þessi mynd er birtist upphaflega í grein eftir Craig o.fl. (1956) og síðar breytt hjá White (1970). Hallandi línan á myndinni gildir íflestum tilvikum umferskvatn. Frávikfrá þeirri línu, þ.e. úrkomulínunni, nefnist súrefnishliðrun og stafar hún af efnaskiptum jarð- hitavatnsins við bergið sem það hefur streymt um. Eins og sést af myndinni er tvívetnis- innihald úrkomu og jarðhitavatns á hverju svœði nánast eins. Það bendir til þess að jarðhitavatnið sé staðbundin úrkoma að uppruna. tvívetnisinnihald og staðbundin úrkoma í dag, þó svo það sé slík úrkoma að uppruna (Ámý E. Sveinbjörnsdóttir 1988, Stefán Amórsson o.fl. 1993, Stefán Amórsson og Auður Andrésdóttir 1995). í ljósi þessa er ekki sjálfgefíð hvemig nota skuli tvívetni og súrefni-18 sem kenniefni. Um það verður fjallað nánar í seinni greininni í þessum flokki. ■ UTANGARÐSEFNI Edli og uppruni utangarðsefna Efnum sem em uppleyst í jarðhitavatni hefur verið skipt í tvo flokka. Annars vegar eru hvarfgjörn efni og hins vegar óhvarfgjörn. Hin óhvarfgjörnu efni hafa einnig verið nefnd utangarðsefni, sem lýsir vel þeim eiginleikum þeirra að þau tapast ekki úr vatninu ef þau hafa einu sinni borist í það vegna þess að þau sýna enga tilhneigingu til þess að ganga inn í steindir sem hin hvarfgjörnu efni mynda við útfellingu úr vatninu. Utangarðsefni má nota sem kenni- efni til að rekja uppruna jarðhitavatns á sambærilegan hátt og tvívetni. Klór, bróm og bór eru algengustu utangarðsefnin í jarðhitavatni. Utangarðsefni eru frábrugðin tvívetni að því leyti að uppruni þeirra er gjarnan annar en vatnsins sjálfs. Mögulegir upprunastaðir eru sjávarúði, bergið sem jarðhitavatnið streymir um, jarðsjór og kvika. Hitagjafi háhitasvæða virðist yfirleitt vera kviku- innskot. Þegar kvikan kólnar og storknar sleppa úr henni ýrnis efni sem eru rokgjörn við hið háa hitastig kvikunnar og leita þau upp í jarðhitavatnið yfir innskotunum. 63
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.