Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1985, Blaðsíða 54

Náttúrufræðingurinn - 1985, Blaðsíða 54
a few meters more. The rhyolite is here similar to that in the other exposures, but no basaltic xenoliths were found. The basaltic dykes are also missing, although a thin basaltic vein dis- sects the rhyolite in one place. The origin of the composite dyke may be envisaged as follows: 1) Near the top of a magma chamber there is a rhyolite magma. Although this magma may from time to time form dykes, they will cool down rapidly, thereby increasing the viscosity and thus making it impossible for the magma to flow a long distance away from the chamber. 2) Into the top of the magma chamber comes laterally flowing basaltic magma and forms a dyke. The rhyolite magma then uses this basal- tic dyke as a channel and is thus able to reach higher level in the crust than as a purely acid dyke. Two things make it economic for the rhyolite magma to flow along the middle part of the basaltic dyke. First, the tensile strength across the still molten middle part of the dyke is essentially zero, so that the rhyolite magma does not have to overcome any tensile strength. Sec- ond.the hot basaltic dyke insulates the rhyolite magma from the cold country rock, decreases its viscosity, and thus that makes it possible for the ryolite magma to flow to much greater dist- ances away from the magma chamber than would otherwise be possible. 3) Most of the basaltic xenoliths that the rhyolite contains are derived from the middle part of the basaltic dyke, near the magma cham- ber. Next to the chamber the middle part of the basaltic dyke was molten at the time of intrusion of the rhyolite magma, and so the roundish edges of most of the xenoliths is explained. Next to the chamber the minimum horizontal com- pressive stress (perpendicular to the dyke) is higher than at shallower crustal levels, and the same applies to Young’s modulus. Thus, next to the magma chamber some stoping is energe- tically economic, but higher in the crust pushing the dyke rock apart is more economic for the rhyolite magma. The angular xenoliths have, how- ever, been taken up by the magma in the upper parts of the channel. 4) The rhyolite magma flowed up through the basaltic dyke and continued flowing for some distance ahead of the upper end of the basaltic dyke. However, the viscosity of the rhyolite magma increased very rapidly after the magma left the basaltic dyke, and thus the rhyolite dyke expanded and soon stopped flowing. The fact that the rhyolite contains few vesicles at the top indicates that it did not reach the surface. 148
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.