Náttúrufræðingurinn - 1985, Blaðsíða 56

1. mynd. Smásjárteikning af
bergþynnu af dasíti (NI 3045)
úr Króksfjarðareldstöðinni.
Sýnið er tekið úr innskoti í
suðvesturhlíð Kambsfjalls,
Króksfirði. Dílar af plagiókl-
as (hvítt með strikum), kvarsi
(hvíti), hornblendi (skyggt),
rnagnetíti (svart), og ágíti
(með punktum). Grunnmassi
er að mestu súrt gler, þar sem
vottar fyrir straumflögun
(sbr. Pedersen og Hald
1982). — Microdrawing of an
intrusive dacite (Nl 3045)
front the Króksfjörður central
volcano, northwest lceland.
Phenocrysts of plagioclase,
quartz, hornblende, magne-
tite and augite in a glassy
groundmass of acid composi-
tion (cf. Pedersett and Hald
1982).
Tafla I. Dasít, efnagreiningin gerð á sýni
(NI 3045) úr bergstandi í Króksfjarðareld-
stöðinni, tekið suðvestan í Kambsfjalli.
Króksfirði, A.-Barðastrandasýslu. I.
Sórensen efnagreindi (Pedersen og Hald
1982). — Dacite, chemical analysis on a
sample (Nl 3045) from a volcanic plug in
the Króksfjördur central volcano, Kambs-
fjall, Austur-Barðastrandasýsla (cf.
Pedersen and Hald 1982).
NI 3045 wt%
SiO, 69.35
tío2 0.39
ai2o3 14.86
Fe203 1.25
FeO 1.72
MnO 0.09
MgO 1.29
CaO 3.80
Na20 3.82
K2Ö 1.87
p2o5 0.07
h2o 0.72
Alls 99.23
eru alls 11, og hefur þetta dasít algjöra
sérstöðu að þessu leyti. Yfirleitt eru
ekki fleiri en 4—5 tegundir díla í ís-
Iensku bergi. Dílarnir í Kambs-dasít-
inu eru um 36% rúmmáls bergsins.
Dasít, svipað að efnasamsetningu
og það sem hér hefur verið lýst, hefur
fundist með vissu á 20 stöðum á
landinu. Hér skiptir miklu hvernig
dasít er skilgreint, en það hefur verið
nokkuð á reiki. Undanfarinn áratug
hefur tíðkast að kalla dasít allt það
berg þóleísku bergraðarinnar þar senr
hlutfall Si02 er á bilinu 63 — 69%. Hér
verður sú breyting gerð á, að mörkin
eru lögð við 67.5% og 72% Si02, en
hlutfall MgO er þá á bilinu 0.5 —1.5%.
Þegar á allt er litið virðast þetta vera
mun eðlilegri mörk, þau falla vel að
skiptingu Carmichaels (1964) í Þing-
múlaritgerð hans, og eru í góðu sam-
ræmi við þá notkun á heitinu dasít sem
nú tíðkast erlendis. Frekari rannsóknir
150