Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1985, Síða 54

Náttúrufræðingurinn - 1985, Síða 54
a few meters more. The rhyolite is here similar to that in the other exposures, but no basaltic xenoliths were found. The basaltic dykes are also missing, although a thin basaltic vein dis- sects the rhyolite in one place. The origin of the composite dyke may be envisaged as follows: 1) Near the top of a magma chamber there is a rhyolite magma. Although this magma may from time to time form dykes, they will cool down rapidly, thereby increasing the viscosity and thus making it impossible for the magma to flow a long distance away from the chamber. 2) Into the top of the magma chamber comes laterally flowing basaltic magma and forms a dyke. The rhyolite magma then uses this basal- tic dyke as a channel and is thus able to reach higher level in the crust than as a purely acid dyke. Two things make it economic for the rhyolite magma to flow along the middle part of the basaltic dyke. First, the tensile strength across the still molten middle part of the dyke is essentially zero, so that the rhyolite magma does not have to overcome any tensile strength. Sec- ond.the hot basaltic dyke insulates the rhyolite magma from the cold country rock, decreases its viscosity, and thus that makes it possible for the ryolite magma to flow to much greater dist- ances away from the magma chamber than would otherwise be possible. 3) Most of the basaltic xenoliths that the rhyolite contains are derived from the middle part of the basaltic dyke, near the magma cham- ber. Next to the chamber the middle part of the basaltic dyke was molten at the time of intrusion of the rhyolite magma, and so the roundish edges of most of the xenoliths is explained. Next to the chamber the minimum horizontal com- pressive stress (perpendicular to the dyke) is higher than at shallower crustal levels, and the same applies to Young’s modulus. Thus, next to the magma chamber some stoping is energe- tically economic, but higher in the crust pushing the dyke rock apart is more economic for the rhyolite magma. The angular xenoliths have, how- ever, been taken up by the magma in the upper parts of the channel. 4) The rhyolite magma flowed up through the basaltic dyke and continued flowing for some distance ahead of the upper end of the basaltic dyke. However, the viscosity of the rhyolite magma increased very rapidly after the magma left the basaltic dyke, and thus the rhyolite dyke expanded and soon stopped flowing. The fact that the rhyolite contains few vesicles at the top indicates that it did not reach the surface. 148
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.