Náttúrufræðingurinn - 1968, Blaðsíða 27

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
73
lengi talið það æskilegt, að einhverjum norrænum jarðfræðingum
gæfist kostur á að dvelja á Islandi ár eða svo og vinna hér að jarð-
fræðilegum viðfangsefnum. Hver átti upprunalegu hugmyndina
að jarðeldarannsóknarstöð hér skal ósagt látið. Hún er ein þeirra
hugmynda, sem eins og hafa legið í loftinu um hríð og vakna síðan
á fleiri stöðum svo að segja samtímis. í Cataníu á Sikiley hefur
um nokkurt skeið verið rekin alþjóðleg jarðeldarannsóknarstöð
undir stjórn hins þekkta jarðeldafræðings Alfred Rittmanns. Sú
stöð er styrkt af Unesco og er í nokkrum tengslum við háskólann
í Cataníu, en að mestu leyti rekin sem sjálfstæð stofnun.
Það eru þó nokkur ár síðan tekið var að hreyfa því á ráðstefnum
jarðfræðinga og jarðeðlisfræðinga, að æskileg væri hliðstæð stöð á
Islandi. Hafa ítalskir jarðeldafræðingar talið réttast, að slík stöð
yrði eins konar undirdeild þeirrar ítölsku, en íslenzkir fulltrúar
á |)essum ráðstefnum hafa ekki verið sérlega hrifnir af þeirri hug-
mynd og notið stuðnings norrænna og amerískra kollega um þá
skoðun, að slík stöð, ef reist yrði á íslandi, yrði óháð þeirri ítölsku,
en hefði að sjálfsögðu góða samvinnu við hana.
Prófessor Tom F. W. Barth í Osló, hinn víðkunnasti núlifandi
norrænna jarðfræðinga, og forseti alþjóðasaml)ands þeirra, hefur
skrifað um þetta atriði: „At tenke seg studierne i Island underlagt
et italiensk institut synes jeg er at sette tingene pá hovedet. Selv-
fölgelig bör et eventuelt institut pá Island söke et hjerteligt og
fruktbringende samarbeide med institutet pá Sicilia, med The
Volcanological Observatory pá Hawaii etc. Men de enestáende
fenomener i Island, deres mangeartethet og mektighet — langt
ud over hva Italia byr, gjör Island til hovedbölet.“
Skömmu eftir að Island gerðist aðili að Unesco kom hingað
Fournier d’Albe, forstjóri þeirrar deildar þessarar stofnunar er
fjallar um jarðeðlisfræði og skyld vísindi. Ræddi hann við mig og
Guðmund Sigvaldason og líklega fleiri urn möguleikana á að koma
hér upp jarðeldarannsóknastöð, sem Unesco ætti einhverja aðild
að og gæti styrkt vísindamannaefni frá þróunarlöndunum til rann-
sókna við slíka stöð. A sameiginlegum fundi jarðfræðinga og jarð-
eðlisfræðinga í Ottawa í sept. 1965, er fjallaði um heimssprungu-
kerfið, var rætt um nauðsyn þess að koma upp nokkrum nýjum
jarðeldarannsóknastöðum, m. a. í Mið-Ameríku og á íslandi. Var
áherzla lögð á það, að tryggja slíkum stöðvum fjárhagslegan grund-