Náttúrufræðingurinn - 1968, Blaðsíða 36

82
NÁTTÚ RU FRÆÐINGURINN
synlegu kennslustarfa. En auk þess hafa einkum menntaskólarnir
öðru mikilvægu hlutverki að gegna, en það er að vera ein af þeim
leiðum, sem ungir menntamenn gætu farið eftir sem kennarar til
að sækja á hærri menntasvið. Háskólinn og ýmsar vísindastofnanir
þurfa stöðugt að fá nýja menn, sem áður hafa farið vissa þroska-
braut, annaðhvort unnið sig upp innan þeirra stofnana eða t. d.
kennt við menntaskóla, og ég álít, að í okkar litla þjóðfélagi sé
mjög mikilvægt að sú braut sé opin og það sé örvað af stjórnar-
völdum, að menn fari þá leið. Sé það gert, og geri ungir menn
sér grein fyrir þeirri ieið, ætla ég, að bæði opnist atvinna fyrir
álitfegan hóp manna, og við erum liér að taia um jarðfræðinga sér-
staklega, og leystist þannig aðkallandi vandamál skólnna.
Ég sagði áður, að mörgum, ef til vill flestum, þætti óskipt starf
í fagi sínu hið eina, sem lítandi væri við. En hvað meina menn
með óskiptu starfi í faginu? Er það starf hjá atvinnuveitanda, sem
ákveður verkefnið? Olíufélögin eru þeir atvinnuveitendur jarð-
fræðinga, sem greiða munu hæst laun og margir jarðfræðingar
ráða sig til þeirra um tíma til að rétta sig fjárhagslega úr kútnum.
Má þar nefna Hans Cloos sem þekkt dæmi. Hann starfaði í tvö ár
hjá olíufélagi til að ftyrja með, taldi starfið liafa verið lærdómsríkt
og góðan reynsluskóla, en þó kaus hann annað starf, sem minni
tekjur fylgdu. En því starfi fylgdi það, sem honum þótti mest um
vert, frelsið til þess sjálfur að ákveða verkefnið.
Vafalaust fer það eftir upplagi og áhuga hvers og eins í liópi
jarðfræðinga, hvaða aðstiiðu hann kýs sér, en kjósi hann rann-
sóknafrelsi þá er föst ráðning atvinnuveitanda á þessu sviði vissu-
lega ekki eina leiðin. Nú eru auðvitað til stöður, sem fela í sér
hvorttveggja, góð laun og rannsóknafrelsi og slíkt mundi margur
kjósa sér. En slíkar stöður standa ekki öllum til boða, enda er á
það að Hta, að þeir sem þeirrar aðstöðu njóta, hafa oft skapað sér
hana sjálfir. Og þá er ég kominn að því, sem ég vildi eiginlega
segja, að menn verða að skapa sér sjállir að meira eða minna leyti
þau skilyrði, sem þeir kjósa. Við nám sitt erlendis hafa menn séð
hvaða möguleika hinir erlendu félagar hafa og furða sig á, að
sams konar skilyrði skuli ekki vera hér. En það er eftir að skapa
þau og hinir ungu menn hafa engu minni skyldur en aðrir landar
þeirra að koma þeim á.
íslenzkur jarðfræðingur er svo sérstaklega settur, að heita má,