Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1970, Page 80

Náttúrufræðingurinn - 1970, Page 80
198 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN fljóts. Gera verður ráð fyrir að miklu fleiri gígir hafi verið í þess- ari gígaröð heldur en þeir, sem nú sjást, því Skaftáreldahraunið flæddi yfir að Iieita má allt svæðið milli Brattaháls og Miklafells, og er því líklegt, að aðeins stærstu gígirnir standi upp úr því. Einn þeirra er geysimikill hraungígur og hefur hraunið runnið út úr honum að suðaustan. Frá Rauðhól, vestan Miklafells, hafa mikil hraunflóð fallið suður dalinn og sameinazt þeim hraunstraumi, sem kom úr gígunum austan fellsins og féll um dalinn milli Hnútu og Miklafells. Ætla má, að þar hafi Hverfisfljót hið forna áður runnið. Það hefur því orðið að víkja fyrir hrauni á sarna hátt og Skaftá. Síðar gróf það sér gljúfur í þetta hraun, unz Skaftárelda- hraunið hrakti það austur fyrir Hnútu. Hraunflóðið féll svo suður dalinn milli Dalfjalls og Brattalands, en ein kvísl úr austurhluta Rauðhólaraðarinnar féll suður austan við Brattháls og milli hans og Kálfafellsheiðar. Álma úr því hrauni féll þó vestur af milli Hnútu og Dalfjalls og hefur þar sameinazt vestustu hraunkvíslinni, en eystri meginkvíslin hefur runnið milli Núpafjalls og Kotafjalls. Gengur þetta hraun ixndir nafninu Núpa- hraun. Smáspýja úr því féll um kletta og bratta skoru, Tröllaskarð, norðan Núpafjalls niður á jafnsléttu. Líklega hefur þar þá verið vatn fyrir, því gervigígur hefur myndazt þar. Við Tröllaskarð er jarðvegur undir Núpahrauni (7. mynd). Eins og áður er sagt gætu sumir gígirnir suðaustanmegin gíga- raðarinnar vestan Hverfisfljóts verið gervigígir. Mér er þó nær að halda, að flestir þeirra og jafnvel allir séu raunveruleg eldvörp, því eins er við austurhluta gígaraðarinnar, að þar er röð af litlum gígum samsíða megingígaröðinni og virðast þeir vera eldvörp, enda þótt fulla sönnun fyrir því vanti, því þeir eru að nokkru komnir undir hraunflóðin frá megineldvörpununr. Líklegast sýnist mér, að í byrjun gossins hafi gosið á báðum þess- um línum, en að fljótlega hafi gígaröð sú, sem er næst því að vera í sigdalnum miðjum, orðið ráðandi. Gígurinn najst austan við Hverfisfljót er geysimikið eldvarp. Hann er opinn til suðurs og hraunflóð mikil hafa þaðan runnið. Hraun er á botni gígsins. Raunar er jiarna um tvo gígi að ræða, sem skildir eru af smáhafti, og eru báðir aflangir í stefnu gígarað- anna. Rétt norðaustan við þennan mikla gíg er annar mjög stór, en þó
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.