Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1970, Side 104

Náttúrufræðingurinn - 1970, Side 104
222 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN hitagildi og öskumagni. Aska er yfirleitt mikil í íslenzka mónum, en hún er þó aðallega í lögum (eldfjallaaska). Þegar efnagreind voru sýni af þurrum stungumó frá einstökum sveitabæjum fékkst yfirfeitt betri útkoma en úr sýnum, sem síðar voru tekin með bor í mýrunum. Ástæðan er væntanlega sú, að þegar stungumór er tekinn eru öskulögin hreinsuð burt, ef þau lenda á mótum stungulaga. Einnig munu öskulög í einstökum mókögglum ekki hafa verið tekin með í sýni til rannsóknar. Saman- burður á mó og kolum til eldsneytis er þannig, að góður, loftþurr mór hefur hálft brennslugildi og tvöfalda fyrirferð á við jafnþyngd sína af kolurn, þ. e. það þarf um það bil 4 sinnum meira af mó að fyrirferð til að gefa sama hita. Þess vegna þurfa eldhólf fyrir mó að vera a. m. k. 4 sinnum stærri en fyrir kol. Mór er einnig að öðru leyti ólíkur kolum sem eldsneyti. Til dæmis er hlutfallslega miklu meira af reikulum efnum í mónum og askan hefur lægra bræðsfu- mark. Ef nota á mýrar sem ræktarland, þ. e. undir gras, hafra, bygg eða skógrækt, eru aðrar rannsóknir sem skipta máli, svo sem ákvörðun steinefna í efstu lögum; er þá átt við steinefni sem næringarefni fyrir jurtir, fyrst og fremst aðalefnin, köfnunarefni, fosfór, kalí og kalsím, en einnig snefilnæringarefni, svo sem kopar, mangan, bór o. fl. Öll notkun mýra verður að byrja á framræslu. Líða yfirleitt mörg ár frá því, að skurðir hafa verið settir í mýri, þar tii hún er nægi- lega þurr, hvort heldur er til mótöku eða ræktunar. Nú er mýra- framræsla raunar stunduð af þvílíku kappi hér á landi á seinni árum, að náttúrufræðingar hafa talið, að senn væri þörf á að vernda einhverjar þeirra frá eyðingu. En hvað er mýri? Það má kannski þykja óþarfi að skilgreina það. En til er alþjóðfeg samþykkt frá árinu 1937 um það, hvernig mýri skuli skilgreind (Mitt. der Int. Bodenkundlichen Gesellschaft XIII. 1. 1938): Mýri er gróið landsvœði, sem hefnr torf eða mólag undir gras- sverði, a. m. k. 30 cm á þykkt á óframræstu landi, en 20 cm á þurrkuðu landi. Ef taka á mó úr mýri má dýptin helzt ekki vera rninni en 2 m á óframræstu iandi. Mýrar hér á landi eru yfirleitt 1—6 m á dýpt, á stöku stað dýpri. Mesta módýpt í heimi hefur mælzt 20 m (Minne-
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.