Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1992, Side 58

Náttúrufræðingurinn - 1992, Side 58
1980 (kvenf./imm). GP og KHS (1980). Talinn vera bláheiðir. Kvísker í Öræfum, A-Skaft, 21. nóv- ember 1979 (kvenf./imm). GP og KHS (1980). Álitinn vera sami fugl og á Reynivöllum. Loftlína á milli þessara staða er 25 km. Síðan eru kunn tvö tilvik: kvenf./imm 12.-17. janúar 1981 við Skammadalshól (GP og KHS 1983) og aftur 18. október 1986 við Kvísker (GP og EÓ 1989a). Athygli vekur hversu seint að vor- inu Skaftafellsfuglarnir voru á ferð- inni og að heiðar skuli tvisvar hafa haft hér vetursetu. Sparrhaukur (Accipiter nisus) Sparrhaukur er mjög útbreiddur varpfugl í Evrópu, allt norður á 70. breiddargráðu, og verpur einnig í Norður-Afríku og Norður- og Mið- Asíu (5. mynd). Honum fækkaði mjög í Evrópu eftir síðari heimsstyrjöldina. Meginástæðan fyrir þessari miklu fækkun voru nýjar gerðir af skordýra- eitri (DDT og skyld efni) sem teknar voru í notkun um þetta leyti. Hauk- arnir fengu eiturefnin í sig úr bráðinni og þar sem þau eru fituleysanleg söfn- uðust þau fyrir í líkömum fuglanna. Ránfuglar eru ákaflega viðkvæmir fyr- ir þessum efnum og mjög h'tið magn af þeim þarf til að koma í veg fyrir eðli- lega tímgun. Sparrhaukur er skógar- fugl og gerir sér kvistahreiður í trjám. Hann lifir aðallega á spörfuglum (Newton 1986). Sparrhaukur er farfugl í nyrsta hluta heimkynna sinna í Evrópu og dvelur á vetrum sunnar í álfunni. Við Falsterbo hefst haustfarið í lok júlí, nær hámarki um miðjan október og því lýkur í byrjun nóvember. A vorin koma sparrhaukar til Norður-Evrópu frá marslokum fram í byrjun maí. Sparrhaukur hefur sést þrisvar á ís- landi, tvö tilvik (þrír fuglar) eru frá fartíma að hausti (október) og eitt að vori (apríl): 1. Kvísker í Öræfum, A-Skaft, 26.-28. október 1950, tveir (karlf. imm RM1165, ókyngreindur). Hálfdán Björnsson. Fuglarnir héldu sig í Eystri- Hvammi. Annar þeirra var skotinn 27. október og hinn sást síðast daginn eft- ir. Sparrhaukur hefur sést tvisvar sinnum eftir 1980: Heimaey 20. apríl 1987 (GP og EÓ 1989b) og fullorðinn kvenfugl (RM9864) settist á skip 70 sjómflur suð- austur af landinu 19. október 1988 (GP o.fl. 1991). Sparrhaukar eru flokkaðir í sex undirtegundir (Vaurie 1961a), þar af verpur A.n. nisus í Evrópu og Vestur- Síbiríu og A.n. nisosimilis í Mið- og Austur-Síbiríu. Hinar undirtegundirn- ar fjórar hafa mun suðlægari út- breiðslu og eru minni og dekkri en nisus og nisosimilis. Músvákur (Buteo buteo) Músvákur er algengur varpfugl í Evrópu (I. mynd). Hann er skógar- fugl, gerir sér kvistahreiður í trjám, en stundar veiðar yfir opnu landi. Dansk- ir og skandinavískir músvákar eru að hluta til farfuglar og dvelja í Niður- löndum, Frakklandi og á Spáni á vetr- um. Haustfarið byrjar í ágúst og stendur fram í október. Vorkomutím- inn er mars til apríl. Eitt tilvik er þekkt frá íslandi: Músvák- ur fannst nýdauður í Sellöndum sunnan Mývatns 17. júní 1982 (Ólafur K. Nielsen 1983). Fjallvákur (Buteo lagopus) Fjallvákur er hánorrænn, verpur í Noregi, Svíþjóð, Finnlandi, Rússlandi 200
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.