Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1992, Side 112

Náttúrufræðingurinn - 1992, Side 112
„vatnshverunum“ sem þar eru sýndir hefði átt að sjást undir því formerki utan einn í Ölfusi og einn í sjó við Alftanes, en hann vantar. Margt af þessu er horfið, sumt eru borholur og hitt volgrur eða laugar. Hér hefði mátt nýta plássið í ytri ramma kortsins til skýringar. Sérkort er af Hengils- svæðinu. A það vantar hverina í Innstadal og í Hverahlíð, sem þó er lýst í kaflanum. Agætt jafnvægi er í lýsingu borg- firsku hveranna og fylgja prýðisgóðar myndir og kort. Þar er mynd af þeim rétta Englandshver, en rennslið úr honum er sagt að sé 7 1/s. Rétt er tæp- ir 3 1/s. Helstu hverirnir í Breiðafjarðar- eyjum eru taldir. Synd er að hvorki fylgja myndir né kort, því að allt er hér ósnert af mannshöndinni. Á Vest- fjarðakjálkanum eru nokkur hvera- svæði, hin stærstu á Reykhólum og í Reykjanesi. Enn er margt að sjá á báð- um stöðunum þrátt fyrir vatnsmiklar borholur, en höfundar eru uggandi um framtíð hveranna ef svo fer fram sem horfir um nýtingu vatns úr þeim. Þarna getur reynst erfitt að finna málamiðlun. Fróðlegt hefði verið að sýna að minnsta kosti eitt dæmi um tengsl hvera við smíðagalla í berggrunninum, eins og höfundar komast einhvers staðar að orði og eiga þar við misgengi, ganga og sprungur. Óvíða hefði verið betra tæki- færi til þess en á Reykjarnesi í Stranda- sýslu, þar sem klappirnar kringum hverina eru nánast berar. Á Norðurlandi er fátt orðið um hveri utan Þingeyjarsýslu. Höfundar dvelja lengi við hverina í Reykjahverfi og gera þeim ágæt skil sem vert er. Háhitasvæðin í sýslunni og á miðhá- lendinu fá hæfilegt rúm og greint er frá helstu einkennum hvers þeirra. Kortin sem fylgja eru ekki nógu góð. Þar hefði þurft litaprentun og meiri upplausn á hverasvæðunum sjálfum. Illa kann ég því að vera borinn fyrir hverum við Frostastaðavatn. Ekki er minnst á hveri í Skaftafells- sýslum. Þar er þó jarðhiti sem nær því að heita hver. Hann er í Morsárdal, en þangað mun fáförult. Jarðhitanum á Suðurlandi er lýst í myndum og les- máli, en sums staðar dálítið flausturs- lega, t.d. þar sem fjallað er um Hellis- holt í norðurjaðri Flúða, talað er um mestan jarðhita á Reykjaflöt í landi Reykjabóls, en hverinn er einn og stakur í hlíðinni ofanvið. Sagt er að áður hafi verið hverir í Skipholti og Kotlaugum, en þar mun átt við einn og sama hverinn. Fjalla-Eyvind sjá höfundar fyrir sér hryggan yfir horfn- um Kotlaugahver. Hví ekki með gleðibragði yfir vel heppnaðri virkjun hversins ef hann kunni öðrum betur að nýta sér jarðhita? Sumt af því sem nefnt er vantar á kortið af Suður- landshverunum. Öðru er þar ofaukið eða á röngum stað. Síðustu 20 síður bókarinnar eru helgaðar Geysissvæð- inu. Sá kafli þótti mér bestur í bókinni. Myndirnar í þeim kafla standast þó ekki samjöfnuð við myndirnar í Hvítár- bók Hjálmars R. Bárðarsonar. Myndin af Strokk að gjósa í miðnætursólinni er ljót, og nóg hefði verið að nefna kvöld- sól. Sápugosmyndirnar af Geysi eru of dökkar, og alveg hefur mistekist að ná litunum í Blesa. Þar gildir hið sama um myndina í inngangskaflanum. Kostir bókarinnar eru að hún er bæði fræðandi og lipurlega samin. Hún hvetur mjög til betri umgengi við hverina og hverasvæðin. Mér og öðr- um syndaselum kennir hún hvernig megi varðveita hveri þótt borað sé. Almennur lesandi og ferðamaður get- ur sótt í hana töluverðan fróðleik og hjá mörgum kann hún að vekja áhuga á að vita meira og þá er vel. Kristján Sæmundsson 254
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.