Samvinnan - 01.04.1930, Side 79

DANSKUR LANDBÚNAÐU R
73
sárin. Þjóðin ákvað að bæta sjálfri sér herteknu héröðin
með því að nema land heima fyrir.
„Hvad udad tabtes
det skal indad vindes“*)
varð kjörorð nýbyggjanna á józku heiðunum. Þessi orð
létu eins og herhvöt í eyrum ungu kynslóðarinnar 1 þá
daga. Og óvíst er, að nokkur þjóð eigi hersöng, sem ber
vott um meiri manndóm en þetta einfalda ávarp danska
bóndans til þjóðar sinnar. Nú á tímum lærir hvert danskt
skólabam þau utan að svo sem verðugt er. Og forsjónin
galt dönsku þjóðinni staðlyndi sitt með því að færa henni
hið lengi þráða land heim aftur árið 1920.
Józka heiðin var í fyrrí daga ein samfelld flatneskja
norðan frá Limafirði og suður undir Slésvík. Jörðin er
þar sendin og víðast þur. Gróður var ekki annar en lyng,
svipuð eða samskonar planta og beitilyngið íslenzka. I
fyrri daga hefir þó verið eitthvað öðru vísi umhorfs á
heiðinni, því að trjástofnar finnast þar í jörðu, þegar
mór er tekinn. En um miðja 19. öld hafði beitilyngið
lagt undir sig allar heiðamar, þar sem á annað borð var
nokkur gróður. Þar hafðist þá ekki við annað fólk en
Zigojnar og þvílíkur flökkulýður. En józka alþýðufólkið
elskaði heiðina eins og íslendingar elska bláu fjöllin,
einkum það, sem átti heima næst óbyggðinni. Kvæði
Blichers**), józka sveitaprestsins, sem sjálfur átti heima
við heiðarröndina, og orkti sín fegurstu ljóð um „landið
þar sem lyngið brúna grær“, eru á allra vörum og sungin
*) það sem aðrir tóku írá okkur eigum við að taka hjA
okkur sjálfum. Orðin eru höíð eftir Dalgas, formanni Heiðafé-
lagsins.
**) Sten Stensen Blicher var uppi á fyrra hluta 19. aldar.
Ritaði m. a. smásögur á józkri mállýzku. Ljóð hans, t. d.
„Mit Födestavn er Lyngens brune Land“ eða „Sig nærmer
Tiden“, hafa álíka þýðingu íyrir danska alþýðu og „Sólskrikj-
an“ eða „Fífilbrekka gróin grund“, hér á landi.