Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.12.1922, Side 25

Tímarit íslenskra samvinnufélaga. 135
talað en þeir, sem sjálfir eru búnir að gleyma hvað fá-
tækt er. Inntökugj aldið er mjög erfitt að leggja á eftir
efnahag félagsmanna eða stöðu. pessvegna má það ekki
vera svo hátt, að það útiloki fátæklinginn frá félags-
skapnum, því að markmiðið er það, að menn safni veltu-
fénu með tekjuafgangi af sinni eigin verslun. Hvort
inntökugjaldið er 2 kr. eða 10 kr. hefir lítið að segja
fyrir stofnunina, en 10 kr. voru fjárupphæð fyrir stríð-
ið, sem fátæklingurinn varð að líta eftir. það var þá
hátt vikukaup kvenmanns um sláttinn.
Danskir bændur greiða venjulega í inngöngueyri
4—5 kr., húsmenn 2 kr. og vinnufólk 50 aura, og sést
af því, að samvinnulandið Danmörk leggur ekki áherslu
á þetta atriði.
pá álasar B. Kr. bændum fyrir „þröngsýni eða þá
viljaleysi“ við að stofna kaupfélög, sem hann ályktar
af því, að bændur hafi ekki „viljað þýðast að láta all-
an arðinn af viðskiftum félagsmanna falla í stofnsjóð,
heldur aðeins helminginn af honum“. Um þetta er það
að segja, að sum kaupfélög hafa lagt állan tekjuafgang-
inn í stofnsjóð eða varasjóð, og þó að önnur félög hafi
ekki gert það, þá hefir venjulega allálitleg upphæð safn-
ast af helmingnum, en hinn helmingurinn, sem útborg-
aður hefir verið, hefir ekki heldur verið tapað fé fyrir
félagsmenn, heldur hefir það getað gengið til að bæta
efnahaginn heima fyrir, eins og alment er talið af kaup-
félagsmönnum sjálfum. Fleira er fé en það, sem ligg-
ur bókfært í sjóðum.
Að lokum verður svo að leiðrétta það rugl B. Kr„
sem gengur eins og rauður þráður í gegnum alt, sem á
eftir fer, að verslunarfélög til stórkaupa séu erlendis
stofnuð með framlögðu veltufé félagsmanna og án sjálf-
skuldarábyrgðar, sem ekki verður skilið á annan hátt
en að svo sé án undantekningar, og er honum þó sjálf-
um vafalaust kunnugt um, að svo er ekki.
í Sambandi dönsku kaupfélaganna er þessu þannig