Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.12.1922, Page 69

Tímarit íslenskra samvinnufélaga. 179
margar hendur, þar sem sumar rífa niður það sem
aðrar byggja upp, og því aðeins getur orðið meira lið
að mörgum höndum, að þær styðji hver aðra. Á tím-
um eins og þeim, er hér um ræðir, stendur seljendum
liætta hvorum af öðrum, og öll þjóðin er í hættu stödd,
ef þeir fara að vegast á markaðinum.
þetta hefðu íslensku samkepnismennirnir í síldar-
sölunni átt að vera búnir að læra í skóla reynslunnar,
þó að þeir hvorki hafi kunnað að taka samvinnumenn
sér til fyrirmyndar eða taka ráðum hinna ,,bókhneigðu“.
Fáránleg er sú kenning, að það snerti venjulega
ekki nema fáa menn, þegar kaupmaður verður gjald-
þrota; ef kaupmenn selji illa, þá komi það á þeirra
bak, þannig, að uppsparaður varasjóður tapist, annars
fari kaupmenn þessir á höfuðið.
Honum finst málið þar með vera útkljáð, þegar
kaupmaðurinn er kominn á höfuðið. En öll sjóðþurð
hans verður þó að bitna á eignum annara. Sé aðeins
um einn kaupmann að ræða„ þarf ekki að verða af þessu
neinn héraðsbrestur, en þegar margir velta um koll í
einu, getur jafnvel orðið af því landsbrestur, því auk
þess sem þeir taka oft fjölda ábyrgðarmanna með sér
í fallinu, hrifsa þeir einnig óþyrmilega í banka þjóð-
arinnar. En B. Kr. hefir láðst að geta þess, að raun-
verulega stendur hver heiðvirð þjóð í samábyrgð um
aðalbanka sína. þegar þeir lenda í kröggum, verður
þjóðin að hlaupa undir bagga, og er skamt að minn-
ast enska lánsins, sem tekið var til að hjálpa íslands-
banka, eftir að samkepnismennimir voru búnir að gera
hann hjálparþurfa.
I samábyrgð fyrir þessu láni eru samvinnumenn
ekkert síður en hinir, og hafa bændur þvi hlaupið und-
ir baggann með stéttarbræðrum B. Kr.
Landsbankinn er þjóðareign. Tap hans er tap þjóð-
arinnar. Og þjóðin stendur í ábyrgð fyrír honum.
það getur því ekki verið ósanngjarnt að bændur
12*