Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.12.1922, Blaðsíða 97

Tímarit íslenskra samvinnufélaga. 207
fyrirtækjanna og alls almennings á þeim áramótum. Að
baki eru uppgangsár, og hið síðasta mest. Fram undan
hefst hið ái'lega óhjákvæmilega óvissutímabil í íslenskri
verslun og búskap. þegar viðskiftaárið hefst, veit eng-
inn, né getur haft minstu hugmynd um, hvað árið
muni bera í skauti sér. Af líkum að dæma, voru horf-
urnar alls ekki ískyggilegar. Að þeim tíma höfðu land-
búnaðarafurðir gert betur en að halda í fullu tré við
verðhækkun aðkeyptra vara. Dýrtíðin var enn í algleym-
ingi og vörur jafnvel hækkandi. Á aðra hönd höfðu
undangengin ár gert landsmenn alla um of bjartsýna á
viðskiftahamingjuna og um leið óvarhuga. Framan af
árinu kom ekkert í ljós, sem hægt var að ætlast til að
bændui' eða framkvæmdastjórar þeirra tækju sem tákn
þess, er yfir vofði.
Árið líður. Erlendar vörur hækka enn og komast
í hámark. Verkalaun hækka gífurlega og ná sömuleiðis
hámarki. Um vorið koma óvenjuleg harðindi og bændur
bjarga fé sínu frá hórdauða með gífurlegum kostnaði og
við enda óvissutímabils þessa minnisstæða árs kemur í
Ijós, að vörur þær, sem bændur þurfa að borga alt
þetta með, falla í verði frá 30—50%.
það ætti ekki að vera erfitt að skilja, að reiknings-
legur hagur bænda hlaut að standa ver að liðnu slíku
ári, en áður stóð hann, og að sumir þeirra hlutu að
komast í allmiklar verslunarskuldir. Reikningslegt tap
bænda um alt land, jafnt samvinnumanna sem annara,
nam mörgum miljónum króna. Vorharðindin áttu mjög
drjúgan þátt í þessu tapi. í einu samvinnufélagi norðan-
lands stóð reikningslegur hagur bænda 400 þús. kr. ver
að árinu liðnu, en áður. Og við athugun kom í ljós, að
verðfallið á vörunum nam svipaðri upphæð.
Að kenna verslunarstefnu samvinnumanna um þessi
úrslit er ekki einungis frábærilega heimskulegt, heldur
er það vísvitandi misþyrming á réttum rökum, sem er
stórvítaverð í fari B. Kr. Skulu hér nú lagðar fyrir hann