Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.12.1922, Page 105

Tímarit íslenskra samvinnufélaga.
215
menn, þá geti skuldareigandi gengið að hverjum sem er
og rúið hann inn að skyrtunni.
Nú hlýtur hverjum skuldareiganda að vera það að-
alatriði, að skuldin sé greidd, en ekki hitt, á hvern hátt
hún sé greidd. pó gert væri ráð fyrir, að hagur íslenskra
bænda kæmist einhverntíma í svo örvænt efni, að heil
samvinnuhéruð gætu ekki staðið í skilum og að fyrir
þá sök yrðu skuldakröfur innheimtar hjá öðrum félögum,
er mjög vafasamt, að nokkur skuldareigandi gæti beitt
áðumefndri aðferð við innheimtuna, eða teldi hana
happasælli. Hann yrði sennilega að hlíta þeirri skila-
venju, sem viðgengst í sjálfu skipulaginu. Allar skulda-
kröfur yrðu að ganga rétta boðleið, Slíkt væri báðum
aðilum best. Og þó að sá möguleiki sé mjög fjarlægur,
að slíkar skuldakröfur berist á hendur félögunum, er
möguleikinn fyrir slíkri harkainnheimtu enn fjarlægari.
Hitt atriðið, sem verður að minnast á, er sú vænt-
anlega viðbára, að fyr geti skuldir tapast hjá samvinnu-
félögunum, en að hver félagsmaður sé orðinn gjald-
þrota. Á bls. 63 hefir B. Kr. stutt þessa viðbáru með
einu dæmi um, að Landsbankinn hafi tapað 85 þús. kr.
skuld hjá samábyrgðarmönnum í Ólafsvík, 101 að tölu,
og þar á meðal hreppstjórum og bændum, sem hQÍðu ver-
ið taldir vel efnaðir. Raunar felst ekki í sögu þeirri
nein sönnun fyrir því, að ekki hefði verið hægt að inn-
heimta skuldina. Hún sýnir ekki, hversu skynsamlegum
ráðum hefir verið beitt til þess að semja um greiðslu
þessarar skuldar, sem mun hafa numið tæpum 350 kr.
á mann til jafnaðar, en sem hefði átt að koma misjafnt
niður eftir verslunarveltu og efnahag þeirra, sem skuld-
ina stofnuðu.
Til allra ábyrgða er stofnað í þeim aðaltilgangi að
tryggja mönnum lánstraust, en með þeim er ekki létt
af neinum manni þeirri þjóðfélagslegu og siðferðislegu
skyldu, að vera skilamaður. Hver maður í samvinnufé-
lögum og hvert félag þarf því að gera sér ljóst, að