Andvari - 01.07.1960, Blaðsíða 62

156
SVERRIR KRISTJÁNSSON
ANDVAM
jarðarhundruð, en Brynjólfur hafði enga
samvizku af að smjúga möskva laganna,
því þau eru í sjálfu sér hringlandi vit-
laus, eins og hann kcmst að orði. Þegar
Brynjólfur komst loks á kjörskrárnar var
það orðið of seint til þess að hann gæti
hugsað til þingmennsku. í bréfi 29. apríl
1844 minnist hann á þetta og sættir sig
við orðinn hlut, en virðist dálítið særður
vegna þess, en nokkru áður sagðist hann
vera svo þóttafullur og sjállhælinn, að
hann áliti það skaða fyrir landið, að hann
fengi ekki sæti á þingi. Þegar hér var
komið sögu hafði hann verið skipaður
fulltrúi í rentukammerinu og hafði undir
sér öll mál hinna dönsku stéttarþinga og
síðar hins íslenzka alþingis.
En Jón Pétursson brást ekki hróður
sínum í fjárhagsvandræðum hans, þótt
hann væri ekld fljótur á sér að hjálpa
honum um réttindi til þingsetu. Hann
útvegar Brynjólfi lán út á foreldraarf
hans og lætur hann vera jafnan til arfs
við hin systkinin, þótt hann hafi verið
frekur til fjárins. Sigurður í Krossanesi
virtist ætla að verða allra karla elztur, svo
óvíst var, hvor mundi hinn grafa, en 1846
andaðist garnli maðurinn, og vænkaðist
þá mjög hagur Brynjólfs. Dánarhúi
Krossanesbóndans var skipt 14. ágúst
1847. Þegar frá hafði-verið skilinn hlutur
útarfa og annar kostnaður, fengu aðal-
erfingjarnir, Jón Hallsson og Brynjólfur
Pétursson, 1500 rd. hvor, og var hundrað-
ið metið á 26 rd. Ef miðað er við hundraðs-
eða kýrverð á okkar dögum mun láta
nærri, að arfurinn mundi nema um 150
þúsund krónurn. Raunar taldist Brynjólfi
sjálfum þá til að hann skuldaði Jóni
bróður sínum 1350 rd. fyrir lán, er hann
hafði útvegað honum, og jarðcignir stóðu
undir.
Arfur sá, sem Brynjólfi tæmdist, rétti
við fjárhag hans, svo að hann kornst aldrei
síðan í slíkar kröggur, cr hann hafði átt
við að búa undanfarandi ár, enda hækk-
uð laun hans mjög, er hann var skipaður
forstjóri íslenzku stjórnardeildarinnar. Fra
áramótum 1849 voru laun hans 2.400 rd.
á ári.
í hinum fámenna hópi, sem stofnaði
Fjölni, var Brynjólfur Pétursson mestur
stjórnmálamaðurinn, og sá, sem gerir ser
einna fyrstur grein fyrir íslenzkri stjórn-
arskipan og samhandi Islands við Dan-
mörku. Þegar alþingismálið komst á nokk-
urn rekspöl 1840 vildi hann gera Fjölni
og þá rnenn, sem að honum stóðu, að
kjarna íslenzkrar þjóðmálabaráttu og leit-
aði samvinnu við Jón Sigurðsson. Upp ur
þeirri samvinnu slitnaði mjög fljótt, og
þótt ekki sé með öllu ljóst, hvað því hef-
ur valdið, að þeir Jón Sigurðsson og
Brynjólfur gátu ekki unnið í sama flokki,
þá virðist sem honum hafi þótt Jón of
ráðríkur, en fann sjálfur allmikið til sm-
í bréfi 19. maí 1844 vísar Brynjólfur ásök-
unum Jóns Péturssonar á bug, en Jón var
þá mikill fylgismaður nafna síns Sigurðs-
sonar. Brynjólfur bar ekki á rnóti því, að
Jón Sigurðsson væri góður flokksforingr
Honum fannst hann gjöra of mikið til að
vera flokksforingi. Hann vildi ekki una
ofríki Jóns. Þó leitaði Brynjólfur sam-
komulags við Jón Sigurðsson eftir hin
fyrstu samvinnuslit árið 1840—41 ogbauð
honum að sameina hin tvö þjóðmálarit
íslcndinga, Fjölni og Ný félagsrit, en J()11
hafnaði boðinu, ,.afþví hann þykist þa
ekki geta verið flokksforingi jafnt og að-
ur,“ segir Brynjólfur í bréfi til Jóns broðm
síns. Báðir munu þeir hafa rnetið hvor
annan mikils, Brynjólfur og Jón Sigm'ðs'
son, en heit vinátta varð aldrei með þeirm
Þeir gátu gengið sömu braut að þvi e
varðaði hinar almennu pólitísku úthnur,
cn þá mun hafa greint á um bardag3'
aðferðir. Brynjólfur hefur túlkað þennarj
ágreining milli sín og Jóns í bréfi t)
bróður síns 1843; „Það sé eg að verðm'