Andvari - 01.07.1960, Blaðsíða 95

ANDVAIU
SMÍÐI JÖKULSÁRBRÚAR Á SOLIIHIMASANDI
189
rumir 5 m á liæð frá undirstöðusteypu.
l-’eir voru fleygmyndaðir í báða enda og
8engu að sér að ofan jafnt til enda og
hliða um einn metra. Þannig gekk þetta
dl með fimm fyrstu stöplana, en þegar
koni að sjötta og sjöunda stöpli höfðum
yið ekki undan að dæla og ausa, og var
l’ó notuð nokkuð kraftmikil véldæla,
rennslið jókst mjög mikið, enda vorum
við nú að nálgast ána, því að áttundi og
ruundi stöpull áttu að standa í henni.
Hringdi ég þá til vegamálastjóra og tjáði
honum þetta. Brá hann fljótt við og sendi
^' rniðflóttadælu. Samt fór í þetta á aðra
viku þar til dælan var komin í gang.
Meðan á þessu stóð fórurn við að grafa
skurð í aurinn, byrjuðum niður í milli
1 jórða og fimmta stöpuls. Skurðurinn
þurfti að ná upp að svonefndu Torfunefi,
urr það var um 350 metrar. Skurðurinn
Var 17 m breiður og 1,5 m á dýpt. Þegar
dælan var tilbúin, fórum við að grafa
^yrir og steypa sjötta og sjöunda stöpul-
lnn. Það gekk vel með þann sjötta, en
þeim sjöunda komum við ekki neðar en
1 9,2 m, réðum ekki við vatnið, og gerð-
um við þó allt, sem við gátum. Hringdi
eg þá til vegamálastjóra og tjáði honum
kvernig þetta stóð. Varð það úr að láta
skeika að sköpuðu með þetta, enda okkur
óviðráðanlegt. (Ég get þess hér, að árið
1932, að mig minnir, kom ofsahlaup í
<lIra, seig þá þessi stöpull um 30 sm eða
Pv* sem næst, og var þá steypt ofan á
hann). Þegar lokið var við þessa stöpla,
Var farið að vinna í skurðinum. Og jafn-
Iramt var farið að grafa fyrir endastöplin-
uui austan árinnar. Fyrir honum var lang-
erfiðast að grafa, þó var ekkert vatn þar,
Cn allur gröfturinn, efst sem neðst, var
samanpressaður jökulleir, sams konar og
ueðsta lagið undir hinum stöplunum.
l3essi stöpull stóð inni í sandöldunni aust-
au arinnar, og urðum við að byrja gröft-
Ulu hærra en yfirborð stöpulsins átti að
vera. Við gáfumst hreinlega upp, þegar
við vorum komnir niður í rúma 3 m, enda
höfðum við engin áhöld til að vinna á
þessu. En svo í einu hlaupi, ekki man ég
hvaða ár það var, seig hann allmikið. Áin
lagðist að honum, og henni tókst gröftur-
inn. Þegar við höfðum lokið við að steypa
endastöpulinn, fóru allir að vinna við
skurðinn, og minnir mig, að það tæki
þrjár vikur að grafa hann, enda allur
grafinn með skóflum og hökum, en upp-
mokstur allur fluttur á hestvögnum á
austurbakka hans, því aurnum hallaði öll-
um austur. Við grófum okkur inn í ána,
ofan við fyrirhugaða stíflu, sem setja átti
í ána, til þess að veita henni úr farvegin-
um, svo tök væru á að koma niður þeim
tveim stöplum, sem þar áttu að koma.
Megnið af vatninu rann sjálfkrafa í
skurðinn. Og þá kom að því að setja stífl-
una í ána. Það var ákveðið að hún vrði
hlaðin úr sandpokum. Til þess höfðum
við fengið 900 poka. Var það gert á þann
hátt, að mokað var í pokana austan ár-
innar, enda átti stíflan að hlaðast skáhallt
undan straum. Pokarnir voru fluttir á
hestvögnum út í ána að endanum á hleðsl-
unni. Þar voru þeir menn sem hlóðu.
Þetta var mikið kuldaverk, sérstaklega
fyrir hestana. Mennirnir voru í stígvéluin
og olíufötum og höfðu bundið um skálm-
ar og mitti til þess að kalda vatnið rynni
ekki eins inn á þá. Það varð að skipta um
menn á hálftíma fresti, en hestarnir héldu
ekki svo lengi út, enda alblautir upp á
miðjar síður. Til þess að koma hita í þá
var þeim sprettriðið austur á sandinn og
svo gefið korn eins og við þorðum.
Við lukum við stífluna þennan dag,
sem var laugardagur, og nú stóð til að
fara að grafa fyrir stöplunum næsta mánu-
dag. En um nóttina kom hlaup í ána, og
tók alla stífluna burtu. Nú varð enn að
hringja til vegamálastjóra, og bað ég hann
um ellefu hundruð poka. Hann sendi þá