Andvari

Árgangur

Andvari - 01.07.1960, Blaðsíða 12

Andvari - 01.07.1960, Blaðsíða 12
106 JÓN STEFFENSEN ANDVAHt numið um einfeldni ei einasta yfirsetukvenna heldur og jafnvel lærðra manna vor á meðal, í slíkum efnum, þótti mér ærið þungt og þeim mun þyngra er ég heyrði ljót brixlyrði um slíka einfeldni vora; þó þyngst þá hvör ein var kölluð til þessa sem fyrir varð, so þar dugði engin umvandan . . . „Vegna áður téðs fekk ég þá síðast sigldi (þ. e. 1745), strax í hug að translatera þessa bók, mínum landsmönnum til góðs og því kostaði hér um 1 5 Rd. upp á figururnar til þess fyrsta upplags. En þá ég kom til landsins var mér sagt, að vel æru- verðugur prófasturinn i Mýrasýslu sr. Vigfús Jónsson hefði útlagt þessa hók.. Þó að það sé ekki vonum fyrr, að hafizt er handa um útgáfu ljósmóðurfræði, þá er það dálítið torkennilegt, að eftir hálfrar aldar svefn rumska skyndilega tveir prestar samtímis við sér og að það skuli bera upp á ferðalok þeirra Lúðvigs Elarboes og Jóns Þorkelssonar, en þeir dvöldu sem kunnugt er hér á landi 1741—1745 við ýmsar umbætur á kirkju- og kennslumálum þjóðarinnar. Mér þykir trúlegast, að til þeirra megi rekja hin skjótu viðbrögð prestanna og að hin ljótu brigslyrði, sem biskup heyrði, séu frá þeim félögum runnin. En að biskup geti ekki Harboes eða Jóns við málefni, er til framfara horfa, þarf ekki að vera neitt undrunarefni, þegar höfð eru í huga viðskipti hiskups og þeirra í sambandi við veitingu Hólastóls. Ilarboe fékk þá bræður Finn og Vigfús Jónssyni til að rita kirkjusögu landsins og má hann þá vel hafa fært það í tal við Vigfús, að hann þýddi einnig ljósmóðurfræðina. Og kunnugt er, að Jón Þorkelsson hafðí áhuga á heilbrigðismálum þjóðarinnar, þvi ein af tillögum þeim, er hann sendi kirkju- og kennslumálaráðinu og sem leiddu til sendifarar hans og Harboes til Islands var: ,,Om Een Botanicum og Land Chirurgum effter som Landet har ingen der forstaaer noget her af til gavns.“ (Ævis. J. Þ. II, hls. 121). Auðséð er, að Halldór biskup Brynjólfsson hefur borið nokkurn kvíða i brjósti um það, hverjar viðtökur hókin muni fá, og er það aðallega þrennt, sem veldur honum áhyggjum: „ 1. Að sumt fólk sie, sem ei vill læra neitt soddan, heldur blífa í sinni fyrri blindni og fávitsku." „2. Að um hana og hennar nytsemd verði stór ágreiningur, að sumir (sem ei hafa rneira vit) haldi hana þarflausa . . . .“ En um þriðja atriðið verður honum skrafdrjúgast, nefnilega ,,að hún komist í óguðlegra rnanna hendur, hvörra tungur eru upptendraðar af helvíti, með fúlum, svívirðilegum, gikkslegum losta og hégóma orðum að hæða sköpun Drottins og hellst þá limu mansins er þeir ættu mesta virðing að tilleggja.“ Síðan heldur biskupinn áfram að lesa þessum „blygðunarlausu háð- skálkum“ pistilinn, sem þó „vitandi fyrir víst að hæði author og interpres hafa so lempilega bókina skrifað og útlagt að enginn sem stjórnast af Guðs anda skyldi hið minsta hneixlast af hennar orðum eða atvikum.“ Loks leggur biskup
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.