Andvari - 01.01.1987, Qupperneq 76

74
ÁSTRÁÐUR EYSTEINSSON
ANDVARI
7) Keir Elam: The Semiotics of Theatre and Drama, London og New York: Methuen, 1980, bls. 3.
8) Susan Bassnett-McGuire: Translation Studies, London og New York: Methuen, 1980, bls. 120.
9) Um jafngildi í þýðingum hef ég fjallað nokkuð í ritgerðinni „Bókmenntir og þýðingar“ Skírnir 1984,
og vísa til þeirrar umfjöllunar (einkum bls. 24-27) hvað varðar hugtökin „formlegt jafngildi“ og „áhrifa-
jafngildi“.
10) „Leikhæfi" er íslenskun mín á ensku hugtökunum „playability" (sem Bassnett-McGuire notar) og
,,performability“ (sem Keir Elam viðhefur og Bassnett-McGuireraunar einnig). „Lcikhæfi" valdi égmeð
nokkurri hliðsjón af orði Halldórs Halldórssonar, „málhæfi", en það notar hann fyrir „linguistic compe-
tence“ í þýðingu sinni á bókinniMá/ og mannshugur eftir Noam Chomsky, Hið íslenska bókmenntafélag,
Reykjavík, 1973, bls. 22. Á viðlíka hátt hefur Vésteinn Ólason sett saman hugtakið „bókmenntahæfi“,
sbr. grein hans, „Bókmenntir og bókmenntatúlkun", Mál og túlkun (ritstj. Páll Skúlason), Hið íslenska
bókmenntafélag, Reykjavík, 1981, bls. 109. „Leikhæfi" er ekki að öllu leyti hliðstæða þessara tveggja
hugtaka en á það sameiginlegt með þeim að „leikhæfi" gengur út frá tilteknum viðmiðum í boðskiptum,
viðmiðum sem segja til um hvers konar tjáning hæfi aðstæðum hverju sinni.
11) Sbr. Susan Bassnett-McGuire: „The Translator in the Theatre", Theatre Quarterly, Vol. X, No. 40,
1981, p. 41.
12) Tilvitnun sótt til Bassnett-McGuire: Translation Studies, bls. 121.
13) í íslenskri þýðingu sinni á „Kleines Organon fúr das Theater“ heldur Erlingur E. Halldórsson
hugtaki Brechts óbreyttu, enda er það illþýðanlegt. Pað merkir eiginlega „bending“ eða „látbragð" en
Brecht lætur það ná yfir allt það sem kalla má „leiktákn“ og þá jafnt orð sem annað sviðsmál. Sbr. „Lítil
stefnuskrá fyrir leiklistina", Tímarit Máls og menningar 2/1963, bls. 124-149.
14) Sbr. Bassnett-McGuire: Translation Studies, bls. 122-124; Keir Elam: TheSemiotics of Theatre and
Drama, bls. 142.
15) „Fáein orð um Shakespeare og samtíð hans“, bls. 21.
16) Ég þakka Helga Skúla Kjartanssyni fyrir greinargóða gagnrýni á þennan kafla greinarinnar og fyrir
þarfar ábendingar um sitthvað í bragfræðilegum efnum — þótt ugglaust sé hann enn ósáttur við sumt sem
hér stendur.
17) „Fáein orð um Shakespeare og samtíð hans“, bls. 24.
18) „Fáein orð um Shakespeare og samtíð hans“, bls. 23.
19) „Shakespeare: ’Bálför Sesars’“, Skírnir, 1. og 2. hefti 1918, bls. 90.
20) Tilvísanir um þátt, svið og línur frumtexta eru í The Arden Shakespeare útgáfuna á Hamlet (ritstj.
Harold Jenkins), I-ondon og New York: Methuen, 1982.
21) Línuskipan Helga er yfirleitt mjög fylgin frumtexta (og er tölusett í útgáfu Almenna bókafélagsins),
en ég mun þó vísa til blaðsíðutals í þýðingu hans: Hamlet Danaprins, Leikrit III, Almenna bókafélagið,
Reykjavík, 1984.
22) Sbr.Moody Prior: The LanguageofTragedy, New York: ColumbiaUniversity Press, 1947, bls. 1-62.
23) Leikrit, útg. af Magnúsi Matthíassyni, Reykjavík, 1939, bls. 141. Hér eftir verður vitnað til þýðingar
Matthíasar með blaðsíðutali í svigum.
24) Skírnir 1950, bls. 255.
25) Kristian Smidt bendir á að „Rytter’s texts are among the best we have in Norwegian as rendering the
true spirit of Shakespeare in a truly poetic idiom, but they are completely unactable because of their
massive use of rare words and antiquated forms.“ Shakespeare Translation, Vol. 8, 1981, bls. 37-38.