Andvari

Volume

Andvari - 01.01.2006, Page 145

Andvari - 01.01.2006, Page 145
ANDVARI „AÐ KASTA SÉR MEÐAL ÚTLENDRA ÞJÓÐA“ 143 búinn að koma frá mér því sem mest kallar að núna, Harmóníu og ferðabók- inni, - því hvorttveggja skal koma, ef ég ekki dey því fyr -“,19 Tómas hafði mikinn áhuga á ferðasögum og ferðabókum.20 Hann hafði lesið margar ferðabækur og í ritstjórn Fjölnis barðist hann ákaft fyrir því að láta birta útdrætti úr reisubókum.21 í bréfum hans kemur t.d. fram að hann hafði „eldritin“ undir höndum og „ránið á Vestmannaeyjum og ýmsar æfisög- ur“ og hugðist koma þessum verkum á prent (sbr. 238) og í bréfi til Jónasar (4. apríl 1838) stingur Tómas upp á því að útleggja hina frægu skáldferðasögu Róbinsons Krúsó á íslensku því hann veit að þá bók vill almenningur lesa (sbr. 240). Hann skrifaði einnig ferðabréf, „Úr bréfi frá íslandi, dagsettu 30ta jan. 1835“ sem birt var í Fjölni. Þar lýsir Tómas m.a. daglegum störfum sjómanna á herskipi, s.s. matarúthlutun og borðhaldi, þvotti, hreinlæti og dægrastyttingu þeirra ásamt dauðabeyg sem á þá sótti og fylgdi þessu lífs- hættulega starfi.22 Ferðabréfið í Fjölni olli nokkrum úlfaþyt þar sem Tómas var mjög harðorður í garð landa sinna, einkum í síðari hluta bréfsins þar sem Tómas segir frá ferð sinni innanlands. Þar deilir hann allharkalega á stjórn- skipan landsins, lélegt siðferði manna, leti og skussahátt. Um leið hvetur hann til úrbóta, t.d. í verslunar- og menntamálum og vekur athygli manna á kostum þilskipaútgerðar.23 Hér birtast skýr persónueinkenni Tómasar, eins og Jónas lýsir honum í eftirmælunum í Fjölni, sem ákafamanni, kappsöm- um og framkvæmdasömum; „Ekkjert var honum leiðara enn leti og lígji og allskonar ránglæti, og vildi hann af öllu abli brjóta það allt á bak aptur; fór þá stundum, eins og opt fer um slíka menn, að hann þótti vera nokkuð svo harðsnúinn og ráðríkur, enn allra manna var hann eínlægastur og ástúðleg- astur vinum sínum. Svona var hann skapi farinn.. ,“.24 í formála Tómasar að Ferðabókinni kemur fram að hún á að verða að miklu gagni, hún er „ætluð til nota“ (sbr. 2) og á að vekja „lyst og anda til að uppfræðast“ (sbr. 3). Efni bókarinnar og tilgangur hennar er hvort tveggja úthugsað hjá Tómasi, hún á að gefa heildstæðar lýsingar á löndum og borg- um, mannlífi þeirra og menningu og hann leggur sérstaka áherslu á það sem „íslendingum kynni að vera eftirtakavert með tilliti til sinnar stöðu, og mætti einhvörju hér þar eftir til lags koma“ (sbr. 3). Tómas er mjög meðvitaður um lesendahóp sinn því fram kemur að bókin er sérstaklega ætluð upplýstum almúgamönnum og ósigldum prestum svo þeir megi gera sér í hugarlund hvernig ýmsu er háttað erlendis. Á einum stað segir hann t.d.: „Vera kann að þeim af lesurum mínum sem ei hafa utan verið líki að eg lýsi með fám orðum hvörnin þar er niðurskipað...“ (69). Form bókarinnar er einnig úthugsað, ætl- unin er að hafa það heilsteypt og skipulegt: Mér var, sem hvörjum skilst, býsna miklu hægast, og hefði víst tekið fjórum sinnum skemmri tíma, að fara að flestra annarra dæmum, sem reisur sínar færa til bóka, að
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180
Page 181
Page 182
Page 183
Page 184

x

Andvari

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.