Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.2006, Síða 145

Andvari - 01.01.2006, Síða 145
ANDVARI „AÐ KASTA SÉR MEÐAL ÚTLENDRA ÞJÓÐA“ 143 búinn að koma frá mér því sem mest kallar að núna, Harmóníu og ferðabók- inni, - því hvorttveggja skal koma, ef ég ekki dey því fyr -“,19 Tómas hafði mikinn áhuga á ferðasögum og ferðabókum.20 Hann hafði lesið margar ferðabækur og í ritstjórn Fjölnis barðist hann ákaft fyrir því að láta birta útdrætti úr reisubókum.21 í bréfum hans kemur t.d. fram að hann hafði „eldritin“ undir höndum og „ránið á Vestmannaeyjum og ýmsar æfisög- ur“ og hugðist koma þessum verkum á prent (sbr. 238) og í bréfi til Jónasar (4. apríl 1838) stingur Tómas upp á því að útleggja hina frægu skáldferðasögu Róbinsons Krúsó á íslensku því hann veit að þá bók vill almenningur lesa (sbr. 240). Hann skrifaði einnig ferðabréf, „Úr bréfi frá íslandi, dagsettu 30ta jan. 1835“ sem birt var í Fjölni. Þar lýsir Tómas m.a. daglegum störfum sjómanna á herskipi, s.s. matarúthlutun og borðhaldi, þvotti, hreinlæti og dægrastyttingu þeirra ásamt dauðabeyg sem á þá sótti og fylgdi þessu lífs- hættulega starfi.22 Ferðabréfið í Fjölni olli nokkrum úlfaþyt þar sem Tómas var mjög harðorður í garð landa sinna, einkum í síðari hluta bréfsins þar sem Tómas segir frá ferð sinni innanlands. Þar deilir hann allharkalega á stjórn- skipan landsins, lélegt siðferði manna, leti og skussahátt. Um leið hvetur hann til úrbóta, t.d. í verslunar- og menntamálum og vekur athygli manna á kostum þilskipaútgerðar.23 Hér birtast skýr persónueinkenni Tómasar, eins og Jónas lýsir honum í eftirmælunum í Fjölni, sem ákafamanni, kappsöm- um og framkvæmdasömum; „Ekkjert var honum leiðara enn leti og lígji og allskonar ránglæti, og vildi hann af öllu abli brjóta það allt á bak aptur; fór þá stundum, eins og opt fer um slíka menn, að hann þótti vera nokkuð svo harðsnúinn og ráðríkur, enn allra manna var hann eínlægastur og ástúðleg- astur vinum sínum. Svona var hann skapi farinn.. ,“.24 í formála Tómasar að Ferðabókinni kemur fram að hún á að verða að miklu gagni, hún er „ætluð til nota“ (sbr. 2) og á að vekja „lyst og anda til að uppfræðast“ (sbr. 3). Efni bókarinnar og tilgangur hennar er hvort tveggja úthugsað hjá Tómasi, hún á að gefa heildstæðar lýsingar á löndum og borg- um, mannlífi þeirra og menningu og hann leggur sérstaka áherslu á það sem „íslendingum kynni að vera eftirtakavert með tilliti til sinnar stöðu, og mætti einhvörju hér þar eftir til lags koma“ (sbr. 3). Tómas er mjög meðvitaður um lesendahóp sinn því fram kemur að bókin er sérstaklega ætluð upplýstum almúgamönnum og ósigldum prestum svo þeir megi gera sér í hugarlund hvernig ýmsu er háttað erlendis. Á einum stað segir hann t.d.: „Vera kann að þeim af lesurum mínum sem ei hafa utan verið líki að eg lýsi með fám orðum hvörnin þar er niðurskipað...“ (69). Form bókarinnar er einnig úthugsað, ætl- unin er að hafa það heilsteypt og skipulegt: Mér var, sem hvörjum skilst, býsna miklu hægast, og hefði víst tekið fjórum sinnum skemmri tíma, að fara að flestra annarra dæmum, sem reisur sínar færa til bóka, að
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.