Vaka - 01.11.1928, Page 47

i VAKA
KYNFYLGJUR.
301
fyrir þvi, að báðar dæturfrumurnar fái nákvæmlega
jafnmikið af litni. Nú vitum við, að allar frumur lik-
amans eiga ætt sína að rekja til sömu formóður —
frjóvgaða eggsins. — Liggur því í augum uppi, að all-
ar frumur líkamans hafa jafnmarga litninga. Það hefir
meira að segja kornið í ljós, að hver tegund hefir sína
ákveðnu litningatölu. Maðurinn hefir 48 litninga, hest-
urinn 38, svínið 40 o. s. frv. Hver tegund hefir einnig
ákveðna litningaskipun eða niðurröðun, sem ávalt ber
oss fvrir augu, þegar fruma þeirrar tegundar er að skift-
ast. Nákvæm rannsókn hefir einnig sýnt og sannað,
að sérhver fruma hefir að geyma 2 og 2 litninga, sem
eru nákvæmlega eins að lögun og útliti. Litningana
má því flokka í tvenningar. Maðurinn hefir þá 24, svín-
ið 20, hesturinn 19 tvenningar o. s. frv. Það skal tekið
fram, að ekkert samband er milii litningafjöldans og
þróunarstigs tegundarinnar. Auðvirðileg krabbategund
hefir t. d. á annað hundrað litninga.
Þó að litningarnir komi fyrst fram á sjónarsviðið,
þegar fruman er að skiftast, er þó auðséð, að þeir eru
sjálfstæðir hlutar frumunnar. Halda þeir sjálfstæði
sínu, jafnvel þegar þeir hafa runnið saman við bræður
sína og orðið ósýnilegir. Skal það nú þegar tekið fram,
að við litningana er arfgengi tengd á einn eða annan
hátt.
Við frjóvgunina sameinast sæði og egg, svo að úr
verður ein fruma. Mætti nú ætla, að allt væri með
felldu, að frjóvgaða eggið hefði að geyma helmingi
fleiri litninga en líkamsfrumurnar, en svo er ekki. Full-
þroska egg og sæði hafa aðeins helming af litninga-
fjölda likamsfrumanna. A vissu þróunarstigi kynfrum-
anna verður frumuskifting, sem er alveg einstæð. Þar
klofna ekki litningarnir að endilöngu, en tvenningarnar
skiljast. Við sameiningu sæðis og eggs kemur þvi fram
rétta litningatalan. (Sjá 2. mvnd).