Vaka - 01.11.1928, Síða 77

I.vaka3
LEO TOLSTOJ.
331
unum. Ég var eins og maður, sem hefir villzt i skógin-
um, sem er sleginn skelfingu, af því að hann hefir villzt
og hleypur í allar áttir og getur ekki numið staðar, þó
að hann viti, að hann villist enn meir með hverju
skrefi .... “
En allt í einu kemur hann auga á veginn út úr ó-
göngunum: „Guð! guð! Ég hefi villzt, ég hefi leitað
sannleikans, þar sem ég eklci hefði átt að leita hans. Ég
vissi að ég var að villast. Ég lét illar ástríður fá vald á
mér, þó að ég vissi, að þær væru illar. En ég gleymdi
þér aldrei. Ég hefi alltaf fundið, að þú varst til, lílca
þegar ég fór villur vegar“.
IV.
í þrjú ár fór Tolstoj á hverjum sunnudegi til messu
í lítilli þorpskirkju í nágrenni sinu. Scnur hans, Leo
Tolstoj yngri, sem var 10 ára, þegar faðir hans gerðist
kirkjurækinn, hefir lýst þessum árum i bók sinni:
Sannleikurinn um föður minn (La vérité
sur mon pére. París 1923): „Faðir minn skriftaði, gekk
til altaris og fastaði, baðst fyrir á herbergi sinu og
signdi sig í hvert skifti, féll á kné og hneigði sig svo,
að ennið nam við gólf. Ég kom stundum að honum
óvart í þessum bænarstellingum, og flýtti mér aftur út
til þess að ónáða hann ekki. Við fórum öll með honum
í kirkju og ég minnist þess enn, hve hann var alvarleg-
ur og auðmjúkur á svip meðan stóð á hinni löngu
messu. — Hann kynnti sér til hlitar kenningar kirkj-
unnar og setíi á sig, hvenær átti að signa sig og hve-
nær að falla á kné. Við horfðum á hann og gerðum eins
og hann“.
En smám saman vöknuðu efasemdir i huga Tolstojs.
Ýmsir siðir kirkjunnar hneyksluðu hann, t. d. skírnín
og altarisgangan. Þegar hann var neyddur til þess að
endurtaka, að oflátan og messuvínið væri hinn sanni
likami og hið sanna blóð Krists, þá fannst honum eins