Vikan - 12.07.1984, Blaðsíða 14

Mér finnast allir hvíti
— eftir aö hafa veriö í Afríku
„Flækingarnir okkar. Þetta er útskurður makamba-manna í Kenýa."
þarna var eingöngu útvarp, en nú
er komið sjónvarp líka. Útvarpið
er eingöngu á sómalí sem enginn
Evrópumaður skilur. Dagblöö eru
engin en eitt vikublað sem gefið er
út á ensku, sómalíu og ítölsku sem
er talsvert notuð enda var
Sómalía áður ítölsk nýlenda.”
Vörur frá alþjóðlegum
hjálparstofnunum til sölu
Birna: „Stúlkan okkar túlkaði
fyrir okkur fréttir af því sem var
að gerast í eyðimörkinni en það
var náttúrlega ansi litað.
Það sem mér fannst verst var
að sjá poka frá alþjóðlegum
hjálparstofnunum á búðarborðun-
um. Vöruskorturinn var mikill,
ekki hægt aö ná í sykur eða hveiti,
en það sem átti að fara til hinna
þurfandi komst aldrei lengra en á
búðarborðið.
Maður horfði á hvernig vörur
voru látnar detta af bílunum
hingað og þangað. Og ef maður
ætlaði að kaupa eitthvað varð
maður að gjöra svo vel að kaupa
upp úr þessum pokum! ’ ’
ísleifur: „Þarna verður maður
beinlínis var við að sumt kemst
ekki á leiðarenda. Og svo er með-
ferðin á vörunum líka fyrir neðan
allar hellur. Það er rosalegt hvað
mikið er eyðilagt af því sem er
sent. Það er keyrt utan í pokasam-
stæður með sykri, hveiti og méli.
Pokarnir fara að leka og þá
hlaupa auðvitað allir til sem
vettlingi geta valdið.”
Fisktöflurnar
örugglega gagnlegar
Birna: „Þess vegna eiga
íslensku fisktöflurnar áreiðanlega
eftir að koma sér vel því það er
ekki sennilegt að farið verði að
selja þær. Þær eru ábyggilega
ekki svo góöar á bragðið. Ég
hugsa að þær fái að fara sína leið,
auk þess sem það fylgir þeim
alltaf einhver eftir.”
ísleifur: „Töflurnar eru góö
aðferð til aö koma hjálpinni til
skila og vera til gagns. En það er
eitt sem ástæða væri að láta koma
fram. Það þyrfti að láta fylgja
þeim leiðarvísi um matseld á máli
þess þjóðflokks sem á að fá þær.
Það ætti ekki aö vera neitt mál,
hjálparstofnanirnar eru með
menn þarna í Eþíópíu. Ég held að
ef þetta reynist vel sé framtíð í að
framleiða þessar töflur. Þegar við
heimsóttum séra Bernharð
Guðmundsson og fjölskyldu í
Eþíópíu sáum við hvað hægt er að
ná góðum árangri í hjálparstarfi
ef því er fylgt vel eftir. ”
Þyrftum þjálfun í
lyfjagjöf og hjálparstarfi
Birna: „í Kenýa var töluvert
félagslíf í hópi Evrópumanna
búsettra þar. I Sómalíu var hins
vegar lítið viö að vera. I kringum
þetta félagslíf var alls lags
hjálparstarfsemi skipulögð. Fólk
var þjálfað til starfa heima hjá sér
og það þyrfti að gera hér á landi
einnig. Við sem erum þarna
höfum nógan tíma og gætum látið
margt gott af okkur leiöa. Við
erum innan um fólkið sem verið er
að senda hjálpina og þekkjum vel
til. Ég held maður þurfi tvo, þrjá
mánuði til að fá sanna mynd af
þessum stöðum, það er ekki hægt
á einni viku. Maður þyrfti að læra
aö fara með algeng meöul, eins og
við blóðkreppusótt og matar-
eitrun. I Sómalíu voru þau ekki
flutt inn því fólk hafði ekki efni á
að kaupa þau. Og jafnvel þó
maður hefði aðgang að þeim í
lyfjakassa stofnana og fyrirtækja
sem þarna starfa vantaði mann
þekkingu til að fara meö þau.
Þetta væri hægt að kenna og
skipuleggja heima. Ég veit að fólk
frá ýmsum löndum er þjálfað
einmitt í þessu. Það er kannski
óhætt að gefa fullorðnum einhver
meðul en maöur þorir ekki að gefa
börnunum þau. Það þarf að lær-
ast.”
Lítil stúlka og
stór lyfjaskammtur
Isleifur: „Við fengum það
helsta sem til þurfti frá heimilis-
lækninum okkar. Ein stúlkan, sem
vann hjá okkur, átti krakka sem
varð veikur og Birna fór að
grennslast fyrir um hvað væri að.
Önnur stúlka, sem vann hjá
okkur, kunni dálítið í ensku og
sagöi henni hvað það væri. Birna
tók litlu stelpuna heim og gaf
henni þau meðul sem virtust eiga
við og hún varð sæmilega hress
eftir einn dag. Síðan fékk móðirin
meðul í nesti, sex daga skammt,
og Birna lagði henni nákvæmlega
lífsreglurnar en eftir tvo daga var
skammturinn búinn, hún hafði
gefið barninu öll meöulin til að
þetta gengi fljótar. Það er auðvit-
að alveg stórhættulegt.”
Birna: „Ég þorði ekki að láta
hana hafa meira og við vorum að
pakka og fara heim svo ég gat
ekki tekið barnið aftur til mín.
Síðustu dagana spurði ég um
barnið og þá var telpan orðin fár-
veik. Ef maður hefði getað tekið
barnið til sín í nokkra daga og
verið öruggur um hvað væri rétt
að gera hefði veriö hægt að bjarga
þessu barni.
Það þarf að þjálfa mann upp í
gefa meðul í réttum skömmtum,
það er svo margt sem þarf, mikið
um að fólk fái sjúkdóma í augun til
dæmis. En maður verður að vera
öruggur um að gera rétt því ef illa
fer er ekkert grín að standa uppi
þarna.”
Lá við að við fengjum
barnið og stúlkuna
í hausinn
ísleifur: „Við fengum nú ágætis
reynslu af því í Kenýa að fara að
skipta okkur af. Það var stúlka
sem var að því komin að eiga barn
og það sneri víst öfugt og enginn
þorði að gera neitt því ef illa fer er
þeim kennt um sem er að reyna að
hjálpa.”
Birna: „Þetta var 17 ára systir
garðyrkjumannsins okkar. Við
tókum hana í bæinn og barninu
var snúið og allt virtist í lagi. En
svo fór allt í sama horfið og þá
fóru allar konurnar í fjölskyldunni
í burtu og skildu hana eina eftir.
Fréttir berast svo fljótt í Afríku
svo við fréttum þetta. Við náðum í
telpuna og komum henni inn á
sjúkrahús. Þeir ætluðu ekki að
vilja taka við henni og við lá að við
fengjum barniö og stúlkuna í
hausinn, við áttum það. En inn
komum við henni og hún átti
barnið þá um nóttina. ”
ísleifur: „Bima hafði sagt að
barnið gæti alveg eins fæðst um
nóttina og þess vegna lagt mikið
kapp á að koma stúlkunni inn á
spítalann. Þetta meðal annars
varð til þess að hún fékk það orð á
sig að vera talinn all-göldrótt.”
14 Vikan Z8. tbl.