Alþýðublað Hafnarfjarðar - 15.12.1962, Blaðsíða 5

ALÞÝÐUBLAÐ HAFNARFJARÐAR
5
að biðja föður vorn á himnum að
gefa oss.
Á slíkum kviksandi hvílir þá
menning sú, sem kynslóð þessi býr
við, reynir að styðja, meðal ann-
ars með því að reisa henni skóla
og aðrar menntastofnanir á sandi
eða björgum lands vors, til að
mynda Hamrinum í Hafnarfirði.
Hefur nokkur kynslóð nokkru
sinni verið sjálfri sér jafnsundur-
þykk í viðhorfi til uppeldis og
æsku sem þessi? Annars vegar eys
hún fé í skóla, félagsheimili, kirkj-
tir, leikhús og söfn. Á hinn bóginn
leggur hún á það ofurkapp með alls
konar ginningum að tæla æskulýð-
inn út af þeim vegi menningar,
dyggða og hamingju, sem þessar
stofnanir eru að benda honum á.
Hrðugt virðist að botna lifandi vit-
nnd í slíkri samtíð. Og þó verður
það hlutverk menntgjafans, ásamt
íleiru, að eigna þessum óskapnaði
ðlgang og form, í orði kveðnu að
minnsta kosti.
En til þess að honum sé það auð-
ið, verður hann að standa föstum
fótum á bjargi hollrar lífsskoðunar
°g siðgæðis, en forðast sandkvikur
blekkinganna. Moldviðri tíðarand-
ans getur að vísu villt honum sýn
°g gert hann áttavilltan, ef ratvísin
er ekki því öruggari. Umfram allt
þarfnast hann þá leiðarljósa, stuðn-
mgs og velvildar í starfi sínu, en
einnig virðingar og trausts. Hvers
er að vænta, ef blindur leiðir blind-
an eða reikull stefnulítinn? Getur
þá svo farið við rólega íhugun sam-
''izkunnar, að spurt verði efagjarnt
°g alvöruþrungið:
Ég þykist standa á grænni grund,
en Guð veit, hvar ég stend.
Enn þá grænkar Hamarskotstún-
Jð á vorin. Veturlangt og daglega
ar eftir ár leggja mörg hundruð
l,ngmenni leið sína upp á þennan
Hamar í leit að fróðleik og þroska,
°afvitandi eða vitandi vits, með
Inimingjuvonina í brjósti og lýsi-
gull eftirvæntingar í hendi sér, og
l,m tveir tugir leiðsögumanna
styðja þau í þessari leit. Hvern
arangur skyldi hún bera?
Hm þessar mundir er verið að
,r,innast 250 ára afmælis Jean-
Jacques Rousseau’s, hins mikla
l,Ppeldisfrömuðar, talsmanns ein-
^taklingshyggju, málsvara barneðl-
,s,ns og heilbrigðrar þróunar þess.
E-Opsseau liélt því fram, að börnum
°g tinglingum skyldi aðeins kenna
það, sem þau fyndu sjálf þörf á að
la-*ra og hæfði þroskastigum þeirra
a hverjum tíma og aldri. Boðskapur
hans var guðspjall frelsisins, ástúð
°S vernd, en ekki vizkunnar vald-
hoð. Að hans dómi voru uppruna-
eg og óspillt hjörtu musteri Guðs.
^n,r þá virðumst vér standa jafn-
hlrri hinu sanna takmarki upp-
Hðisins og á hans dögum — ef ekki
fjær á vissum sviðum. Það, sem á
skortir, er varla eingöngu þekking,
heldur líka skilningsríkt hugarfar,
samstarf, gagnkvæmur vilji, hjálp-
fúsar hendur. Dags daglega bera
fræðarar á borð fyrir ungmenni ým-
is efni, sem Rouesseau taldi alls
ekki við liæfi þroskastigs þeirra.
Ég get nefnt mörg dæmi um brot
vor gegn þeim boðorðum Roues-
seau’s, sem enn eru í gildi, en læt
örfá nægja. Rouesseau leit svo á,
að unglingar liefðu ekki þroska til
skilnings á orsaka- og afleiðinga-
lögmálum sögu, landafræði og nátt-
úrufræði fyrr en um 17 ára aldur,
en þá hafa þeir lokið landsprófi í
þeim greinum. Og trúfræði, sem án
efa er mikilvægust alls þess, sem
kennt er í ungmennaskólum, sé rétt
á haldið, taldi hann þeim ofviða,
fyrr en þau væru komin undir tví-
tugt, eða um 6 árum eftir að allri
kristindómsfræðslu unglinga er lok-
ið. En hraði tfmaris og skipulagn-
ingarinnar og vélvæðingin krefjast
Jiess, að brotið sé í bága við þroska-
lögmál unglingsins og eðlilegar
Jiarfir, að vísu með framtíðarhag
lians fyrir augum. En fullnæging
Jieirrar óskhyggju mun ósjaldan
bregðast.
Aðalmeinsemdin stafar J)ó af van-
rækslu, sem er fólgin í Jrví, að sér-
hver ætlar Jrað öðrum, sem hann
ekki hirðir um eða er ófær að veita
sjálfur. Þess munu dæmi, að ágrein-
ingur hafi risið meðal foreldra og
kennara, hvorir ættu að kenna
börnunum faðir vor. Skólans mönn-
um hættir til að saka heimilin um
J)að, sem áfátt er í framkomu og
viðliorfi unglingsins. Foreldrar
skella skuldinni á kennarana fyrir
Jrað, hve nemendurnir læra lítið, í
stað Jress að hvort ætti að styðja
annað, heimili og skóli. Annað er
vanmegnugt án hins. Væri ekki
ráð að byggja brú yfir djúp Jtessa
misskilnings?
Það var fallega gert af séra
Bjarna vígslubiskupi hérna um
morguninn, Jregar hann bað fyrir
störfum þeirra, sem annast fræðslu
og uppeldi. Ég hef aldrei heyrt
prest gera slíkt fyrr. Hver veit,
hvaða Jrýðingu það getur haft fyrir
þá, sem berjast við ofurefli rang-
snúins aldaranda?
III.
Ýmsir fagna, þegar Hamarskots-
túnið fer að grænka á vorin, og
ekki sízt Jreir, sem dagleg erindi
hafa átt upp á Hamarinn frá því
í byrjun október og langt fram í
júní, bæði Jrað fólk, sem Jrangað
hefur sótt nám og starf. Allir eru
frelsinu fegnir. Og svo er sem þessi
grænka minni oss á tvennt: sam-
band vort við fortíðina og Jrann
jarðveg, sent vér erum vaxin upp
úr, og svo þann þjóðlífsgróður, sem
þróazt hefur á Hamrinum um átta
mánaða skeið. Með honum býr
heill fósturjarðarinnar um ókomin
ár.
Hafnfirðingar og aðrir vildar-
ntenn Flensborgarskóla, sendið góð
hugskeyti upp á Hamarinn, þar
sem góðviljað fólk af veikum mætti
leitast við að koma hinum ungu
til nokkurs Jrroska. Látið Jrau
skeyti hugar og hjarta vera jóla-
og nýjársgjafir yðar til æskulýðsins
og vor, sem reynum að vísa lionum
leið upp á enn brattari og liærri
hjalla.
Aðeins með gagnkvæmri velvild,
lieils hugar samvinnu heimila og
skóla, réttlátu mati á hvers annars
verkum og virðingu fyrir J)eim,
ásamt kröfu um hollari aga, bæði
heima og heiman, mætti bæta mjög
úr Jrví ástandi, sem nú er, öllum til
aukins yndis og rneiri farsældar. Þá
mundi æska sú, er upp á Hamarinn
sækir sér vegarnesti, bera meir úr
býtum en áður. Munu þá bæjarbú-
ar gleðjast af hinum batnandi æsku-
lýð og æskulýðurinn af sínum góða
bæ, en Jrjóðin af livoru tveggja .
En til þess að svo geti orðið,
verður að taka frá börnum og
unglingum J)á geigvænu ólyfjan,
sem Jreim er nú boðin og byrlað,
en veita þeirn í staðinn aðgang að
hollari lindum bókmennta, lista og
fegurðar fyrir líkama og sál.
Þá fyrst mætti vænta þess, að
draumurinn, sem skáldið Örn Arn-
arson dreymdi um nýja og betri tíð
bænum og Jrjóðinni til handa, nái;
að rætast:
Hamarinn í Hafnarfirði
liorfir fram mót nýrri öld.
Hann mun sjá, að framtíð færir
fegra líf og betri völd.
Þögult tákn um þroska lýðsins:
Þar er hæð, sem fyrr var lægð,
jökulhefluð hamrasteypa,
hafi sorfin, stormi fægð.
Gleðileg jól, golt og farsælt kom
andi ár!