Alþýðublað Hafnarfjarðar - 15.12.1962, Blaðsíða 26

26
ALÞÝÐUBLAÐ HAFNARFJARÐAR
Óskar Jónsson:
Sögur og sagnir
Þegar mb. „HJörtur
Pétursson“
frá Siglufiröi fórst
Á fyrsta eða öðru ári síðari heims-
styrjaldar keypti félag það, er ég
veitti forstöðu, fisk af bát, sem lagði
upp í Hafnarfirði á vetrarvertíð.
Bát þennan átti Vilhjálmur Hjart-
arson útgerðarmaður á Siglufirði.
Hét báturinn „Hjörtur Pétursson".
Minnir mig að hann hæfi róðra
með línu í janúarmánuði. Var afli
ágætur. Það mun hafa verið seint
í febrúar eða fyrst í marz að hann
kom úr róðri með um 10 lesta afla,
slægðan fisk með haus. Var norð-
anstrekkingur og frostharkan tals-
verð.
Þegar ég kom niður eftir um
kvöldið og sá útlit bátsins, talaði ég
við skipstjóra og benti honum á að
báturinn væri svo mikið klakaður,
að ekki væri viðlit að fara aftur í
róður, nema berja ís af möstrum,
köðlum, stýrishúsi og víðar, því mér
sýndist báturinn svo mikið klak-
aður, að hætta gæti verið á að yfir-
þungi klakans gæti kantrað bátn-
um. Annars taldi ég veðurútlitið
ískyggilegt og latti skipstjóra að
hugsa til róðrar þetta kvöld, enda
sýndist mér aðrir bátar í Hafnar-
firði ekki í ferðahug.
Svaraði skipstjóri því til, að
hann ætlaði að bíða eftir kvöld-
veðurfregnum, sem þá var bannað
að útvarpa, vegna stríðsótta her-
námsyfirvalda, en aftur voru veð-
urfregnir látnar í kassa á símastöð-
inni og gátu menn lesið þar veður-
útlitið.
Fylgdumst við skipstjóri upp í
bæinn, hann að athuga veðurfregn-
ir, en ég hélt heim. Bað ég hann að
síðustu að gæta sín á klakanum og
berja hann burtu, ef hann hugsaði
til ferðar, en sagði honum loks, að
mér sýndist uppgangur á norðan-
áttinni og mjög tvísýnt róðrarveð-
ur, þar sem hver dropi sem kæmi á
þilfar bátsins yrði að klaka vegna
hinnar bitru frosthörku. Hafði
skipstjóri góð orð um þetta.
Seint um kvöldið labbaði ég nið-
ur á bryggju og sá þá að „Hjörtur
Pétursson" hafði róið einskipa frá
Hafnarfirði þetta kvöld. Var strax
beygur í mér, en vonaði samt, að
báturinn sneri aftur, þar sem veð-
ur fór vaxandi.
Daginn eftir var veður hvasst af
norðri með sömu frosthörku. Ekki
hafði fyrrnefndur bátur snúið aft-
ur, að minnsta kosti var hann ekki
í Hafnarfjarðarhöfn.
Klukkan 3.30 s. d. kom ég heim
til kaffidrykkju, og fer beint inn í
eldhús. Er þar komin kunningja-
kona okkar hjóna, sem ég vissi að
var vel skyggn. Drukkum við þrjú
kaffi í eldhúsinu og var létt yfir
gesti okkar. En að kaffidrykkju
lokinni lokinni breytist hún strax
og varð mjög alvarleg, starði á mig
lengi og í nánd við mig. Yrti ég á
hana og spurði, hvort nokkuð væri
að henni. Hún svarar mér ekki en
heldur áfram að stara í sömu áttir.
Loks bráir af henni og segir hún
mér, að nokkrir menn, allir sjó-
votir, hafi komið hver á eftir öðr-
um inn í eldhúsið og haldið sér í
kringum mig. Taldi hún strax, að
hér myndi vera um sjódrukknaða
menn að ræða, látna ekki fyrir
löngu. Hurfu þeir svo sjónum
liennar. Við hjónin sáum ekkert af
þessu tagi.
Rétt í þessu hringir síminn. Var
það Jón heitinn Bergsveinsson, er-
indreki Slysavarnafélagsins. Sagði
hann, að skip, sem fór frá Rvík
þá um morguninn, hefði séð bát,
líklega dekkbát, á hvolfi djúpt í
Garðsjó og að til sín hefði verið
hringt sunnan úr Garði, að farið
væri að reka lóðabelgi og bjarg-
hring, merkt fyrrnefndum bát.
Brá ég skjótt við, fór um kvöldið
suður eftir og sannfærði mig um
að hér myndi átakanlegt sjóslys
hafa orðið, enda kom það á dag-
inn. Bátur þessi kom aldrei aftur
að landi. Eitt lík af áhöfninni fékk
legstað í íslenzkri mold. Ég held að
sjórinn hafi ekki skilað fleirum.
Saga þessi er öll, en konan, sem
sá hina sjódrukknuðu menn, hafði
ekki hugmynd um, að bátur á mín-
um vegum væri á sjó og gat því
ekki búið til söguna um svipi hinna
drukknuðu manna. Enda varð hún
oft vör við ýmsa hluti og þá sérstak-
lega við svipaða atburði og hér hef-
ur verið frá sagt. Sagði hún mér
ýmislegt af því tagi, sem ég af ýms-
um ástæðum get ekki greint frá.
Týnd bók kemur
í leitirnar
Haustið 1961 keypti ég bók-
ina „Huglækningar“ eftir Ólaf
Tryggvason á Akureyri. Las hana,
lánaði kunningjum mínum, sem
líka lásu hana.
Eftir nýárið langaði mig til að
lesa kafla úr bókinni aftur og gekk
að bókaskáp mínum í stofunni, þar
sem ég taldi mig hafa látið hana,
þegar ég heimti hana úr lánum.
Er ég vanur að raða bókum um
skylt efni í sömu hillu. Svo þóttist
ég hafa gert hér. En nú brá svo
við að bókin var ekki á sínum stað
og fann ég hana hvergi í þremur
bókaskápum með nokkur hundruð
bókum í. Leitaði ég mikið að bók
þessari. Kannaði hvort nokkur í
húsinu hefði hana að láni, en svo
reyndist ekki. Fékk ég nú fleiri í lið
með mér að leita bókarinnar. Var
hver og ein einasta bók handfarin
í bókaskápunum, en ná árangurs.
Ég þóttist hins vegar nokkuð ör-
uggur um að ég hefði látið bókina
með öðrum bókum um skyld efni
og mundi líka að kjölur bókarinn-
ar var áberandi ólíkur að lit öðrum
slíkum bókum í þessari bókahillu.
En þar sem ég var ekki alveg
viss um, hvort ég hefði lánað bók-
ina til þeirra kunningja minna,
sem ég lána stundum bækur,
hringdi ég til þeirra flestra og
spurði hvort þeir hefðu bókina að
láni, en svarið var alls staðar neit-
andi.
Nú þótti mér súrt í broti að hafa
tapað bókinni, því ég tel hana mjög
merka bók og ákvað því að ná mér
í nýja bók í staðinn í bókabúð.
Leið nú nokkur tími og kvöld
eitt var ég einn heima í íbúð okk-
ar lijóna. Fór ég nú í nýja leit og
sérstaklega í hillu þeirri, sem ég
taldi mig hafa látið hana í. Var ég
að dunda við þetta fram til kl. lli/í,
að kvöldi. Var þetta seint í marz
s. 1., en enginn árangur. Ákvað ég
nú með sjálfum mér að kaupa bók
í stað þeirrar týndu daginn eftir.
Fór því næst til náða.
Morguninn eftir var ég árla ujrpi,
fór fram í stofu, þar sem tveir bóka-
skápar eru og kíkti á loftvogina,
sem er daglegur vani minn frá
barnæsku. Leit ég af tilviljun á
bókaskáp þann, er ég taldi mig hafa
geymt hina týndu bók í, án þess
þó að bókin væri þá stundina í
huga mínum.
Sé ég nú að bókin er komin í
bókahillu þá, er ég taldi mig hafa
látið hana í á sínum tíma. Litur
kjalar áberandi við dökka kili
annarra bóka í sömu hillu.
Saga þessi er ekki lengri, en hver
getur upplýst mig um hvar bókin
var allan tímann? Því örugglega
var hún ekki í skápnum mínum?
Vantrúaðir á þessa frásögn mína
munu eflaust segja, að einhver liafi
leikið þarna á mig, og mun það
rétt vera, — en ekki nein sýnileg
vera.
Get þó bætt því við, að þetta
mun vera í þriðja skipti á minni
65 ára ævi, sem svona atvik henda
mig, en þau önnur verða ekki
greind hér.
Beðið iim mat
fianda syni
Ég ætla það hafi verið 1939, að
ég var starfsmaður hjá Síldarverk-
smiðju Siglufjarðarkaupstaðar, —
Rauðku á Siglufirði. Vann ég í
skrifstofu verksmiðjunnar. Morgun
einn í ágúst eða seint í júlí kom
farþegaskip til Siglufjarðar frá
Reykjavík og komu nokkrir farþeg-
ar með norður, þar á meðal ungur
maður, sem ég þekkti og var þá
mjög vínhneigður. Kemur hann um
kl. 10 f. h. til mín í skrifstofuna og
var vitablankur, en nokkuð við
skál. Bað hann mig að lána sér
nokkrar krónur fyrir öli og kaffi.
Ég neitaði því, þar sem ég taldi að
þá myndi hann kaupa vín fyrir aur-
ana. Varð hann allhvefsinn og kall-
aði ókvæðisorðum til mín um leið
og hann skellti liurðinni fast á
hæla sér og fór út.
Ég átti heima þetta sumar úti í
bænum og þegar ég gekk heim í
mat kl. 12, sé ég hvar ungi maður-
inn situr fyrir framan matsölustað
í bænum, illa á sig kominn og glor-
hungraður.
Þegar ég nú sé manninn þarna,
mundi ég draum frá síðustu nóttu,
sem var á þá leið, að mér þykir fað-
ir hans (sem var landskunnur gáfu-
maður, þá fyrir nokkuð löngu dá-
inn) koma til mín og segja við
mig: „Nú verður þú að gera bón
mína,“ og horfir livasst á mig. Ég
spyr hver hún sé, en því svaraði
hann ekki og fór. Nú, þetta var
sjálfsagt bónin, að gefa syni hans
mat. Sú bón var þá með sama upp-
fyllt, því mat fékk hann nógan í
það skiptið.