Heimilisblaðið - 01.03.1972, Blaðsíða 5

geymt sem helgidómur í einu musteri þar.
Eftir lysingum af skinninu, sem samtíma-
nienn skráðu, er enginn vafi á því, að skinn-
ið var af górillaapa. Fyrstu hvítu mennirnir,
sem uppgötvuðu liann, litu á hann sem mann-
eskju en ekki sem apa.
Hin hálffalda tilvera górillaapans í torfær-
asta Iduta Afríku hefur valdið því, að menn
um iangt skeið vissu harla lítið um lifnað-
arhætti hans, enda flest ágizkanir eða hreinn
skáldskapur, sem seimii tíminn hefur afsann-
að. En þótt merkilegt sé, hafa þessar frá-
sagnir lýst górillunni mun manneskjulegri,
en hún í raun og veru er. Menn sögðu, að
apinn gengi uppréttur eins og maður, stvddi
sig við staf, og á kvöldin kveiktu þeir bál,
til þess að verma sig við. Þeir rændu börn-
um, sem þeir annað livort ætu eða ælu upp
sem sín eigin börn, og oft rændu þeir kon-
uni úr negraþorpunum. Myndir í gömlum
bókum um dýrafræði sýna okkur górillaap-
ann sem loðinn negra, er gengur uppréttur
nieð staf í hendi gegnum frumskógin.
Einn hinná fyrstu, sem gáfu okkui- nokk-
uð sannsögulega lýsingu af lífi og háttum
górillaapans, var franskur maður, Du-Chaillu
að nafni, sem fyrir tæpri öld síðan, fór marg-
ar og langar rannsóknarferðir um Mið-Af-
íúuk. Lýsing hans af fyrstu kynnum lians
af górillaapanum er mjög lifandi.
„Við höfðum brotizt langt inn í frum-
skóginn norður frá hinu stóra Kongófljóti
°g rutt okkur leið gegnum mikil vafnings-
viðarþykkni og trjárunna, þegar við skyndi-
lega sáum ægilegan górillaapa koma fram úr
kjarrinu. Þegar hann kom auga á okkur,
stoltur og óhræddur. Þegar þessi konungur
frumskógarins birtist, hélt ég að ég sæi anda.
I5etta ferlíki, sem var um sex fet á hæð stóð
upprétt, og hinn geysilegi brjóstkassi og
vöðvastæltu handleggir vöktu sérstaka eftir-
tekt okkar. Það var ógnvekjandi glampi í
gráum, djúpt liggjandi augunum, munnur-
mn var hálfopinn, svo maður sá hinar hættu-
legu vígtennur greinilega ásamt sterklegum
tanngarðinum. Allt. þetta setti einhvern djöf-
ullegan og liræðilegan svip á andlitið. En
bann var ekki hræddur. Mér varð strax ijóst.
að ég stóð frammi fyrir veru, sem vön var
að ganga með sigur af hólmi iir hverjum
bardaga, sem hún háði.
Þarna stóð hann — því þet.ta var karldýr
— barði sér á brjóst með tröllslegum hnef-
unum, og hljóðið af höggimum var eins og
verið væri að berja trumbu. Þetta trumbu-
hljóð frá brjóstkassa apans var hið hættu-
lega bardagamerki. Öðru hvoru rak hann upp
hræðileg öskur, sem byrjuðu eins og hvellt
gelt, en breyttist svo í djúpar drunur, eins
og maður heyrir í þrumum í fjarska. Við
stóðum í varnarstöðu, án þess að hreyfa okk-
ur. Þessi grimmdarlega og ægilega skepna,
að hálfu sem dýr, en að hálfu sem mann-
eskja, kom hægt nær og nær okkur. Þótt ég
væri skelfingu lostinn, lét ég það koma það
nærri, að ég gæti verið nokkurn veginn viss
um, að kúla úr byssu minni mundi drepa
það, svo framarlega sem taugar mínar brigð-
ust ekki, og ég hitti í mark. Þegar apinn
var svo sem 4—5 metra frá okkur, hleypti
ég af og drap hann. Apinn hné niður á jörð-
ina með hljóði, sem minnti á mannlegar
kvalastunur, og var dauður.“
Frásagnir Du-Chaillusar af górillaapanum
eru allar á þá leið, að hann sé sérstaklega
villt og grimmt dýr, sem ætíð snúist til varn-
ar, ef maður mætir honum, og heppnist ekki
djörfum veiðimanni að drepa hann í fyrsta
skoti, ráðist hann samstundis á manninn.
Slíkri árás geti enginn varizt. Aðeins eitt
liögg með hrammi hans, með hinum sterku
ldólöguðu nöglum, er nægilegt til að mola
mannsbrjóst, og veita honum banvæn sár.
Flótti sé algjörlega vonlaus, því árásin er
svo eldsnögg, vel yfirveguð og óskeikul, ekki
er annað að sjá en mannleg hugsun standi
þar að baki. Kraftarnir, hraðinn og hygg-
indin liafa gert górillaapann að konungi
frumskóganna. Hann er fyllilega meðvitandi
um styrldeika sinn. D-Chaillu segist aldrei,
í sínum mörgu veiðiferðum í Afríku, hafa
fyrirhitt górillu, sem liafi lagt á flótta. Negr-
arnir líta á hana sem hættulegasta dýr skóg-
arins, og þeir þora aldrei að leggja til at-
lögu við hana, nema því aðeins að þeir séu
vopnaðir byssum. Takist einhverjum að
drepa górilluapa, vekur það aðdáun hinna
innfæddu félaga hans, en — bætir Du-Chaillu
við — þó eru jafnvel þeir hugrökkustu ekki
áfjáðir í að vinna til slíkrar aðdáunar.
Það sem Du-Chaillu segir um grimmd og
bardagaiiug górilluapans, stenzt ekki seinni
ára rannsóknir og margir vísindamenn álíta
nú orðið, að höfundurinn hafi viljandi ýkt
HEIMILISBLAÐIÐ
49