Heimilisblaðið - 01.03.1972, Blaðsíða 7

ir kvöldið leitar karldýrið, sem stjórnar ferð-
mni, að lieppilegum næturstað á jörðu niðri,
ef hann telur að engin hætta sé á ferðum
eða í stóru tré, sem skiptir sér í margar
kröftugar greinar, ekki of hátt uppi. Þar
i’yggja górillurnar sér eins konar hreiður,
úr greinum, kvistum og grasi, þar sem kven-
úýrin dvelja um nóttina með unga sína.
Karlmn, sem er harðgerðari, og á að vaka
yfir öryggi og lífi fjölskyldunnar, sezt á
jörðina við rætur trésins og hallar hryggn-
um upp að stofninum. Þar sefur hann, eða
blundar, en alltaf reiðubúhm til varnar, ef
ein eða önnur hætta ógnar fjölskyldu hans.
I dagrenningu vakna aparnir og fara út í
skóginn í fæðuleit. Það er karldýrið, sem
vísar leiðina. En þegar það hefur fundið
heppilegan stað, þar sem gott er til fanga,
er hlutverki lians lokið. Flestir þeirra, er
fengið hafa tækifæri til að fylgjast með lifn-
aðarháttum apanna, segja, að kvendýrin afli
sjálfum sér ekki eingöngu. fæðu, heldur færi
þau karlinum matinn, eins og góðum hús-
Uiæðrum sæmir. Höfuð fjölskyldunnar sezt
makindalega á fallinn trjábol og við og við
kemur emhver af mökum hans með ávaxta-
klasa eða ungar rætur og safarík blöð. Menn
segja einnig, að ef karldýrið er ekki ánægt
með fæðuna, sem honum er færð, hegni hann
makanum, ýmist með óánægjuhljóðum eða
jafnvel með höggum og pústrum. Ef mak-
arnir eru aftur á móti svo heppnir, að færa
honum það, sem honum finnst gómsætt, ltem-
Ur hann fram eins og fyrirmyndar fjöl-
skyldufaðir. Oðru hvoru sezt eitt kvendýrið
hjá honum, og þau fara að láta vel livort
að öðru og maður getur séð karlinn leggja
arma sína ástúðlega um herðar makans. Það
kemur jafnvel fyrir að hann hefur maka
við hvora hlið sér og gælir við þá til skiptis.
A meðan leika ungarnir sér á jörðinni, eða
1 trjágreinum, saddir og ánægðir.
En komi einhver hætta í ljós, bregður karl-
úýrið skjótt við til varnar, meðan lrvendýr-
111 og ungarnir forða sér. Þá er hann reiðu-
húinn til bardaga, til að verja undanliald
fjölskyldunnar.
Einn þeirra manna, sem liafa fengið góð
tækifæri til að fylgjast með ferðum górillu-
aPanna, sænski Afríkufarinn Nils Gylden-
stolpe, segir mjög skemmtilega frá kjmnum
sínum af hópi fjallagórilluapa, sem í voru
sýnilega nokkrar fjölskyldur.
„Utsýnisstaður minn var um það bil 20
metra frá svæði því, er aparnir voru á. Það
leið heldur ekki á löngu, áður en ég kom
auga á unga, sem prílaði lijá föllnum trjá-
stofni. Fljótlega kom annar og tmgarnir hófu
eltingaleik, stundum uppi á trjábolnum, en
stundum niðri á jörðinni.
Hreyfingar þeirra voru klaufalegar, eins
og oft er hjá smábörnum og oft duttu þeir
niður úr greinum, en stundum sá ég þá
faðma hvor annan. Þegar þeir höfðu leikið
sér nokkra stund, klifraði fullvaxta górillu-
mamma hægt og virðulega upp á trjástofn-
inn og til þeirra. Ungarnir hættu leik sínum
og sátu grafkyrrir, meðan móðirin horfði
rannsakandi til allra hliða. En þegar henni
varð ljóst að engin hætta væri á ferðum,
fór hún að leika sér við ungana, þeim öll-
um til heyranlegrar og sjáanlegrar gleði.
Þegar hún hafði leikið nægju sína, tók liún
annan ungann upp í kjöltu sína og kjassaði
hann góða stund, meðan hinn horfði á með
sýnilegri öfund.
I tré, dálítið fjær mér, sat önnur móðir
með unga sína, sem hjúfruðu sig að henni,
sýnilega saddir og ánægðir. Til vinstri hlið-
ar við mig sat karldýr á trjábol á verði.
Ekki langt frá honum var svo aðalhópurinn,
um það bil 30 apar, og þar á meðal foringi
flokksins, gamall api, sem öðru hvoru gaf
frá sér breytileg hljóð, til þess að vekja at-
hygli liinna á eiiiu og öðru. Inn á milli
heyrðust stutt, reiðileg öskur frá einhverj-
um apanna, sem liafði orðið saupsáttur við
félaga sinn út af sérstaklega girnilegum
ávexti.
Eg lá í fylgsni mínu meira en hálfa
klukkustund og fylgdist með þessari sjald-
gæfu og stórfenglegu sjón, sem hið daglega
líf górilluapanna í frumskóginum var. En
þegar ég gerði tilraun til að ljósmynda þá,
hlýtur eitthvert dýranna að hafa heyrt smell-
inn í myndavélinni, því fullorðið karldýr
rétti skyndilega úr sér og horfði gaumgæfi-
lega á runnann, sem ég faldist bak við. Hann
fann á sér hættu, rak upp stutt, hást öskur,
og jafnskjótt fór allur hópurinn að fjarlægj-
ast felustað minn. Hann gekk í halarófu,
fremst kvendýrin, þá unglingarnir, síðan
ungarnir, en aftast. fullorðnu karldýrin.“
Heimilisblaðið
51