Í uppnámi - 24.12.1901, Side 65

133
eitt frábrugðnum hvor annari. í einum af kössum þeim, er eg nú hef sent,
er spjald eitt líkt hinu að lögun og stærð, sem ætti því að vera sams-
konar eða tilheyrandi því, er eg lief minnst á. Það er eigi skákborð,
því að í staðinn fyrir reitina ber það áritun á sanskrít, og í fljótu
bragði virðist svo sem bókstafirnir þar, er fylgja hver á eptir öðrum,
standi ekki í neinu sambandi innbyrðis. En það, sem áreiðanlega
samþýðir áritun þá við skáktaflið, er byrjunin eða efsta línan, sem
rituð er á spássíuna eða rönd steinsins og hljóðar þannig: Atján-
liða vígin á átta-sinnum-átta. Þetta er fullljóst svo langt sem
orðin ná, þótt þýðingin sé óljós. Eptirlíkingar af spjaldinu hafa verið
fengnar í hendur nokkrum hinna innlendu fræðimanna vorra, en
mjög fáir hafa enn látið frá sér heyra. Sumir ætla, að letrið lúti að
talnafræði; einn telur það hljóða um reglur fyrir skáktafli, eða eiga
að minna á hve mörg töfl hefðu verið leikin eða unnin við eitthvert
sérstakt tækifæri eða af einhverjum vissum manni, en enginn virðist
hafa fundið merg málsins. Hver veit nema yður takist nú, með
samanburði við spjaldið, sem á undan er komið, að gefa ljósa útskýr-
ingu á letrinu. Auðvitað heyra spjöld þessi ekki til neinu vissu
tímabili í listum Búddatrúarmanna. Þau eiga auðsjáanlega rót sína
að rekja til apturfara-tímabils þess, sem tók við eptir uppræzlu — að
minnsta kosti að því er Norður-Indland snerti — Búddatrúarinnar.
Eg hygg, að þér munið að minnsta kosti hafa ánægju af þeim sem
málfræðislegum menjum. Skýrið mér frá, hvað þér og samverkamenn
yðar halda um þau.”
VI.
Nokkru síðar fyrri hluta dags komu nokkrir þungir kassar, sem
auðsjáanlega voru frá útlöndum, til safnsins í Harnell. Starfsmennirnir
undruðust, að sjálfur forstöðumaðurinn var viðstaddur, er kössunum
var ekið heim til safnsins, og skipaði hann svo fyrir, að þeir skyldu
eigi fluttir inn í geymsluklefana heldur í herbergi það, þar sem vant
var að taka upp slíkar sendingar í. Þegar búið var að afhlessa
vagnana, voru pakkarnir rannsakaðir mjög vandlega; einn þeirra var
settur til hliðar og boðið að flytja hann heim til bústaðar forstöðu-
mannsins; hinir skyldu lagðir upp til geymslu. Vonin, sem menn
höfðu gjört sér allt í einu um það, að nú myndi verða haíizt handa
af nýju við hið stóra safn, varð þannig skjótt til skammar.
Þetta sama kveld lá annað útskorið marmaraspjald á skrifborðinu
/
í lesstofu prófessorsins við hliðina á því, er þar var fyrir. A miðju
þess var sanskrítar-áritun, en á umgjörðinni að ofanverðu, sem einnig
var hluti af sama steininum, gat að líta línu eina með fornindverskum
bókstöfum. Hinn kappsami rannsakari sat nú með bæði spjöldin fyrir