Iðunn : nýr flokkur - 01.10.1925, Side 92

314
Ritsjá.
IÐUNN
hinn sami, Jón heitinn ]acobson. Eru bækur Wagners lesnar mjög
mikið og þykja heilbrigðar og hollar ungum mönnum.
Tvær stórar skáldsögur hefir Idunn fengið eftir íslenzka höfunda.
Onnur þeirra er eftir síra Gunnar Benediktsson og heitir Niður
hjarnið. Er þar sögð saga fátækrar sveifastúlku, sem kemst til
Reykjavíkur, verður fótaskortur og er komin langt niður eftir
hjarninu þegar henni er aftur lyft upp þaðan af góðum og fast-
lyndum manni. Sagan er ekki veigamikil og slúlkan, sem er höfuð-
persónan er lítilfjörleg drós, sem er á valdi hvers manns, sem
hnippir í hana, nema eina góða mannsins í sögunni. Honum lítur
hún ekki við fyr en í sögulok, að hann fær að draga hana upp úr
feninu. Auk þess er ýmislegt óeðlilegt í viðburðum og einkum tali
persónanna. A hinn bóginn hefir höf. talsverð tök á að byggja upp
sögugrindina og sagan er því engan veginn léleg aflestrar. — Hin
sagan er Gesfir eftir Kristínu Sigfúsdóttur. Alt leiksvið sögunnar
er eitt fáment sveitaheimili og viðburðirnir nálega engir á yfirborði.
En úr þessum litlu efnum er spilað meistaralega. Fullkomin fasta-
tök. Efnið vex og magnast aö því er virðist alveg ósjálfrátt og á-
takalaust þar til það hefir náð fullkomnum þunga skáldsögunnar.
Lesandinn gjörþekkir þetta heimili, lifir þar og finnur til með per-
sónum sögunnar. Frásögnin er ávalt mjúk og þjál, og öldurnar eru
reistar og lægðar eins og æfður söngstjóri stýrir söngflokk með
sprota sínum án allrar fyrirhafnar og mistaka. Það væri óskandi,
að Kristínar Sigfúsdóttur nyti lengi við, og aö hún bæri gæfu til
að halda svo fram sem horfir í þeim þrem bókum, sem komið
hafa út eftir hana, því að þá stefnir hún að mjög háu marki.
Smásögusöfn hafa komið út eftir þá Guðm. Friðjónsson og
Helga Hjörvar. Guðmundur kallar sínar sögur Héðan og handan
og eru þær fæplega eins góðar og fyrri sögur Guðmundar, vantar
í þær einhverja kjalfestu. Það er ekki laust við að penninn ráði
stundum fullmiklu, rífi taumana og æði áfram „á blekvaði". (Um
kvæði G. F. sjá síðar.) Sögur Helga eru prýðilega ritaðar. Málfeg-
urð mikil og vel með efni farið. Það skrifar enginn viðvaningur sögu
eins og „Bakkasund“, enda mun Helgi hafa meiri æfingu í þessari
ment en hægt er að ráða af því, að þetta er fyrsta sögubókin hans.
Hér skal svo minnast á III. part af Þjóðsögum Sigfúsar á
Eyvindará þó að ekki heyri þær beinlínis undir skáldsögur. Þetta
hefti, sem er allstórt, er alt draugasögur, og þær ekkert lélegar.
Draugar eins og Bjarna-Dísa, Skála-Brandur, Glæsir og Eyjasels-