Iðunn : nýr flokkur - 01.12.1931, Blaðsíða 12

.322
Skáldsögur og ástir.
iðunn
hugmyndir ekki gerðar sérstaklega að umtalsefni hér.
Fyrst og fremst af því, að ég hefi ekki þekkingu til
þess að dæma um þær, og annars vegar vegna þess,
að þær liafa svo að segja engin áhrif haft á hugsanalíf
og bókmentir vorrar þjóðar að svo komnu.
En það er annar skilningur á ástalífinu, sem Islend-
ingar eru nú óðum að kynnast. Það er í skemstu máli
:sá skilningur, að allar hugmyndir tum ófegurð, að ekki
sé talað um synd, í sambandi við sjálfar hvatir kyn-
ferðislífsins séu hin mesta fásinna. Vitaskuld kannast
þeir við, að þessum hvötum megi beina inn á brautir,
sem bæði séu ófagrar og hættulegar, en þeir neita öllum
heilabrotum meinlætisins um synd, sem falin sé í
sjálfum starfsaðferðum og Iögbundnum háttum líkam-
uns. En svo bæta þeir því við, að skilningurinn á
pessum hvötum og virdingm fgrir peim sé eitt adal-
skihjrðuí fijrir ríkum, sálrœnum árangri ástalífsins. Þeir
blessa holdið og þeir dá það ástalíf, er samúð tveggja
persóna er hituð og efld af magni hinna líkamlegu
hvata. Af íslenzkum rithöfundum hefir enginn borið
fram þetta viðhorf með eins mikilli skerpu og snild
•eins og Guðmiundur Kamban í „Jómfrú Ragnheiði".
Sú snjaUa hugsun hefír verið látin í ljós við mig,
að „annað hvort drepur Kamban Ragnheiði með þess-
ari bók, eða þjóðin drepur Kamban". íslenzk þjóð hefír
hugsað mikið um örlög Ragnheiðar Brynjólfsdóttur,
og það er ekki líklegt, að Kamban hafi drepið niður
alla samúð með þeirri persónu með sögu sinni. En
eftir sumum ritdómunum um bókina að dæma, virð-
ist ekki ósennilegt, að ýmsum hafi hvarflað í hug, að
það ætti töluvert vel við að stúta höfundinium.
Viðtökurnar, sem þessi bók hefir fengið, hafa orðið
mér enn á ný bending um það, hversu langt er oft á