Iðunn : nýr flokkur - 01.12.1931, Page 61

JÐUNN
Höfundur Robinsons Crusoes.
371
af mörgum álitin afbragðs æfintýra-saga; og Moll
Flanders, sem merkir gagnrýnendur telja meistaraverk
í raunsæjum bókmentum, en ekki getur söguefnið kal.l-
ast sérlega fagurt. Eins og víðar í skáldsögum Defoes.
er hér lýst lífinu í skuggahverfum Lundúnaborgar.
The Jounial of the Plague er eitt hið sérstæðasta og
aðdáunarverðasta af öllum ritum Defoes. Pað er lýsing
á hinni miklu plágu, sem geisaði í Lundúnum 1665. Á
þetta að vera dagbók söðlasmiðs, sem i borginni dvaldi,
meðan á plágunni stóð. Vart getur rit þetta talist skáld-
saga, eins og vér nú skilgreinum það orð. Pað er bein
frásögn um skelfingar þær, sorgir og dauða, sem far-
sóttinni fylgdu, færð í letur af sjónarvotti. Svo raun-
veruleg er lýsingin, að hrollur fer um lesandann; hann
horfist hér i augu við harðar og kaldar staðreyndir.
En samt var Defoe að eins fimm ára gaimall, þegar
plágan mikla fór eldi eyðileggingarinnar um Lundúna-
borg. En fjörug ímyndun hans hefir fylt í eyðurnar.
Kemur hér fram hinn óvenjulegi hæfileiki hans til að
sveipa frásagnir og lýsingar blæ virkileikans, en það'
tókst honum svo meistaralega í Robinson Crusoe.
Petta frægasta rit Defoes á sér rætur í sannsöguleg-
um viðburði. Skozkur sjómaður, Alexander Selkirk að
nafni, var skilinn eftir af félögum sínum, árið 1704, á'
eyðieyjunni Juan Fernandez, fyrir Chile-ströndum.
Dvaldi hann þar í einveru fjögur eða fimm ár, áður
honum var bjargað. Eftir heimkomu hans til Englands
varð mönnum að sjálfsögðu tíðrætt um æfintýri þau,
sem hann hafði ratað í. Eru til sagnir um það, að Defoe
liafi haft tal af Selkirk, en mjög eru þær á reiki. Hi.tt
mun mála sannast, að Defoe hafi að eins notað sagn-
irnar um Selkirk sem beinagrind skáldsögu sinnar, en
ímyndunarafl skáldsins. hafi klætt frásögnina holdi.