Kirkjuritið - 01.10.1938, Blaðsíða 25

KirkjuritiS.
Kirkjan og dósentsmálið.
355
ræðis. Konungur og ríkisstjórn hlýtur því aðeins að
skoðast að hafa haft umboð þessara eigna, en ekki eign-
arliald á þeim. Og með þessum skilningi og með tilliti
til þess, sem landsmenn greiða árlega í afgjöld kirkju-
eigna og' prestsgjöld, mun vafamál, livort íslenzka þjóð-
kirkjan er ekki ölln heldur gróðafyrirtæki ríkissjóðs
fremur en fjárhagslegur haggi.
En út í þetta skal ekki frekar farið hér. Ég vildi aðeins
sýna fram á, að eins og nú horfir við, er kirkjan alveg
eins fjárhagslega ósjálfstæð gagnvart ríkinu, og verður
undir þess náð að sækja hvern eyri sér til framfærsln,
eins og hún er undirgefin ríkisvaldinu hvað embættis-
veitingar snertir. Því til ern þeir lögfræðingar, sem jafn-
vel ganga svo langt, að þeir skoða prestskosningalögin
ekki fnllan rétt til handa söfnuðnnum, heldur aðeins
ráðgefandi rétt, sem ráðlierra sé ekki skilyrðislaust
hundinn við að fara eftir, enda þótt kosning sé lögleg,
sem kallað er.
Þessar hugleiðingar finst mönnnm nú ef til vill að lítið
komi því máli við, sem hér liggur fvrir að ræða. En ég
skoða nú einmitt hættuna, sem af dócentsmálinu stafar,
liggja þarna. í þessu máli er ekki, frá mínu sjónarmiði,
mest um það vert, hvort Sigurður Einarsson eða Björn
Magnússon eru dócentar við guðfræðideild Háskólans.
Um það eru vitanlega skiftar skoðanir. Það eru lil þeir
menn, sem álíta kristnilíf þjóðarinnar fult eins vel borg-
ið með S. E. sem kennara preslaefna, eins og B. M. Það
yrði sjálfsagt vandfundinn sá maður, sem allir sættu
sig við, og ekki þætti annaðhvort of íhaldssamur eða of
frjálslyndur. Hættan, sem af þessu máli stafar, er það,
hve óræk sönnun það er fyrir því, hvað íslenska þjóð-
kirkjan er í raun og' veru gersamlega máttvana í liönd-
um ríkisvaldsins, þar sem bæði veitingarvald embætt-
anna og yfirstjórn fjármálanna er með lögum falin
þeim mönnum, sem ekki er minsta trygging fyrir að
hafi einu sinni samúð með kirkjunni eða vilji hennar hag