Kirkjuritið - 01.02.1956, Page 26

72
KIRKJURITIÐ
arans er, og það þýðir, að vér eigum að vera góðir borgarar,
sýna hollustu samfélaginu, virða bræðralagið og vita, að allir
erum vér „limir á einum líkama“ og hljótum að eiga samstöðu
um velgengni og vansæld. Hvernig innum vér þessa skatta af
hendi?
Undirrót margra þeirra vandræða, sem vér erum að kalla
yfir oss og steðja að um þessi áramót, er hið skefjalausa agaleysi
og sjálfræði. En ræturnar liggja dýpra.
Tvö eigum vér föðurlönd. Ekki annað í dag og hitt á morgun,
heldur bæði í dag. Hér verður fyrir oss óhjákvæmileg staðrevnd:
Gleymdu föðurlandi þínu á himnum, og samstundis verður þú
verri horgari þíns jarðnesk-a föðurlands. Gleymdu Guði og þá
slítur þá þær rætur, sem allt hið hezta í sjálfum þér nærist af
og gerir þig að góðum horgara.
Þvl ert tveggja heima barn, eins og tréð. Hvernig færi fyrir því,
ef það léti sér nægja næringuna úr moldinni og hætti að draga
að sér megn með blöðum úr lofti og Ijósi sólar? Þá dæju ekki
blöðin ein, heldur einnig ræturnar. Stofninn myndi standa að-
eins á meðan næring fyrri ára entist honum. En þá biði hans
dauði og hel.
Gættu þess, að alveg á sama hátt fer fyrir þjóðfélaginu. Ef það
hverfur frá Guði og hættir að gjalda honum skatt, lifir það
aðeins svo lengi sem því endist næringin, sem það fékk meðan
guðstrú einstaklinganna gaf því megn. Síðan fer fyrir þjóðfélag-
inu eins og trénu. Það deyr, þegar það er búið að eta upp forð-
ann, sem bjó í stofninum frá fyrri tíð.
Menning nútímans ber þess í ríkum mæli merki, að hún lifir
á afrekum fyrri kynslóða. Vísindin ein hafa tekið framförum
á þessari öld. í listum og andlegri menning er hnignun.
Hinn mikli tónsnillingur, Paderewski, sem var um eitt skeið
forseti hins frjálsa Póllands, sagði: Ef þá leitar að hárri tónlist,
verður þú að leita til kynslóða, sem lifðu á undan oss. í samtíð-
inni finnur þú hana ekki. Paderewski verður ekki brugðið um
það með rökum, að hann hafi ekki þekkt tónlistina.
Sú grundvallarsannfæring hratt heimsspeki Alberts Schweitz-
ers af stað, að vér 20. aldar menn værum arftakar kynslóða,